هجرت در تاريخ اسلام، جايگاه مهم و ويژه اى دارد و در آيات متعددى از قرآن كريم، به عنوان وسيله اى براى توسعه و گسترش اسلام و خارج شدن از سلطه ظالمان و مستكبران مطرح شده است.پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله) نيز ـ آنگاه كه آزار و فشار مشركان در مكه به اوج خود رسيد ـ از اين برنامه استفاده كرد و با بهره گيرى از هجرت به عنوان يك تاكتيك، دامنه فعاليت و مبارزه خود را گسترش داد و به مدينه كشاند و سپس با بهره گيرى از پشتوانه مردمى، قدرتمندانه به مكه بازگشت و آنجا را فتح نمود و به گستره حكومت اسلامىِ آن روز افزود.چگونگى هجرت پيامبر(صلى الله عليه وآله) و مسير حركت آن حضرت از مكه به مدينه، تقريباً در تمامى تواريخ و كتب سيره ذكر شده و بارها در محافل و مجالس، از آن سخن به ميان آمده است.دانشمند فرزانه و محقق و مدينه شناس بزرگ، مرحوم سيّد محمد باقر نجفى(رحمه الله) ، از منظرى جديد به موضوع هجرت نگريسته و براى دستيابى به حقيقت آن، وجب به وجب اين مسير را طى كرده و شايد تنها فرد ايرانى باشد كه چنين توفيقى برايش فراهم شده است.وى پس از سال ها پژوهش ميدانى، سر انجام نتيجه تحقيقاتش را در كتابى با نام «مسير هجرت» مكتوب نمود و در آستانه تنظيم نهايى، اجل به سراغش آمد و جان به خداى رسول(صلى الله عليه وآله) تقديم داشت.خانواده و دوستان ايشان در تلاشند تا با آثار به جاى مانده از آن مرحوم، اين اثر، تكميل و به زيور طبع آراسته گردد كه اميد است پيش از سالگرد ايشان به اين مهم دست يابند.اين مقاله، مقدمه اى است كه مرحوم آقاى نجفى خود بر اين كتاب نوشته و اهداف و چگونگى پژوهش در اين زمينه را به نگارش درآورده است.اميد است كه مورد استفاده خوانندگان محترم ميقات قرار گيرد.