نتيجه به آفت كبر و غرور
پيامر اكرم اسلام(ص) تا آن حدّ به فروتنى اهميت مى داد كه هرگز اجازه نمى داد به هنگامى كه بر مركب سوار بود فردى در ركاب او پياده راه برود بلكه وى را سوار مى كرد و اگر امتناع مى كرد مى فرمود:(تقدم امامى وأدركنى في المكان الذي تُريد17)راه بيفت و در جايى كه مى خواهى منتظر باش من مى آيم و در آن جا به هم مى رسيم.در سيره عملى حضرت على(ع) مى خوانيم:آن حضرت مقدارى خرما ازبازار شهر كوفه خريده و بر دوش گرفته بود و به طرف منزل حركت مى كرد. مردم وقتى اين صحنه را ديدند از حضرت ايشان خواستند كه بار خرما را به آنان بدهد تا به منزل ببرند. حضرت تقاضاى آنان را نپذيرفت و فرمود:(ربّ العيال احقّ18)سرپرست خانواده از هركس بدان سزاوارتر است.امامان ما افزون بر آن كه خود نمونه هاى عالى تواضع بوده اند همواره از هرحركت و اقدامى كه شائبه ايجاد روحيه تكبر داشته دورى مى جسته اند و راه را بر وسوسه هاى شيطان و توجيه هايى كه نفس در پى آن زمزمه مى كند مى بسته اند.در سيره حضرت على(ع) مى خوانيم: روزى براى رفتن نزد أصحاب خود سوار بر مركب شد و حركت كرد. در بين راه عده اى از ياران در پى وى به راه افتادند. حضرت متوجه آنان شد و فرمود:حاجتى داريد؟عرض كردند:نه اى اميرمؤمنان بلكه دوست داريم كه همراه شما باشيم. حضرت فرمود:(انصرفوا فانّ مشي الماشي مع الراكب مفسدة للراكب ومذلة للماشي19)پى كار خود. رويد چه اگر پياده اى همراه سواره رود اسباب تكبر سواره و ذلت پياده مى گردد.امام هشتم على بن موسى الرضا(ع) با جلالت قدر و بزرگى شأنى كه داشت در تابستانها روى حصير مى نشست و در زمستانها روى پلاس جلوس مى فرمود و جامه هاى خشن مى پوشيد20. در سيره آن بزرگوار نوشته اند كه در سفر خراسان روزى دستورداد سفره گستردند و همه خادمان را كه از سياهان و غير آنان بودند كنار سفره نشاند و خود در كنار آنان برزمين نشست كه غذا تناول كند. يكى از ياران امام كه احساس الهى و فروتنى امام(ع) را درست باز نيافته بود نشستن اين بينوايان سياه ژنده پوش در كنار آن حضرت برايش گران و ناخوشايند آمد; لذا عرض كرد: اگر سفره أى جدا از سفره خويش براى اينان تمهيد مى كرديد بهتر به نظر مى رسيد! حضرت فرمود:(مه انّ الربّ تبارك وتعالى واحد والأم واحدة والأب واحد والجزاء بالأعمال.21)ساكت باش! پروردگار ما يكى است. همه از يك پدر و مادر آفريده شده ايم. ارزش و احترام افراد در گرو اعمال آنهاست.بى شك رفتار و سيره عملى پيشوايان معصوم بر همگان حجّت ست و در همه حركات آنان درسى و حكمتى براى ما نهفته است. پيشواى هشتم(ع) در همان زمانى كه منصب ولايتعهدى را به عهده دارد براى استحمام به گرما به عمومى مى رود! آن هم تنها و بدون تشريفات و همراهى خدمتكاران و بدون قُرق ساختن حمام شخصاً به سان مردمان معمولى به شستن و تميز كردن بدن خود مى پردازد و گاه طبق مرسوم و معمول حمامهاى عمومى به ديگران در اين امر كمك مى كند.22اين گونه رفتار فروتنانه در ابعاد مختلف زندگى پيامبر و امامان(ع) فراوان به چشم مى خورد كه مى تواند الگو و سرمشق خوبى براى تنظيم رفتار و اخلاق اهل علم و ديگران باشد.