تهاجم فرهنگی و گفتگوی تمدن ها نسخه متنی

مهمترين اصل در ايجاد شرايط مساعد براي گفت‏وگوي بين تمدنها تثبيت ويژگيهايي است كه از لوازم گفت‏وگو محسوب شده و فقدان آنها شرايط رشد تهاجم فرهنگي را فراهم مي‏كند. لازم به ذكر است در نظام سلطه در جهان عملاً امكان تحقق اين دسته از لوازم گفت‏وگو مقدور نمي‏باشد و نوعي تنش فرهنگي و جدال براي كسب تفوق و برتري فرهنگي از سوي قدرتهاي غربي خصوصاً آمريكا در گوشه و كنار جهان به چشم مي‏خورد كه از موانع عمده تعامل فرهنگي است.

ماكس وبر 6 شرط اساسي را براي گفت‏وگوي تمدنها و روابط متقابل آنها عنوان مي‏كند كه بر اساس كاركرد مثبت دروني فرهنگها قابل تحقق مي‏باشد.13

1ـ محور قراردادن خداوند در همه امور و گفت‏وگوي تمدنهاي مختلف.

2ـ محور قرار دادن "شرافت و كرامت انساني" و ارزش گذاشتن به انسانها صرف‏نظر از نژاد و... .

3ـ محور قراردادن "تعقل گرايي" در گفت‏وگوي تمدنها.

4ـ گرايش به جهانگرايي اخلاقي و اخلاق‏گرايي جهاني.

5ـ احترام به اديان الهي و فرهنگها و سنتهاي اصيل بشري.

6ـ ناباوري به رجحان و برتري تمدني بر تمدن ديگر،

بر اين اساس تفاهم فرهنگها به عنوان نقطه شروع گفت‏وگوي تمدني بايد بر اصول و موازين زير متمركز باشد.

ــ گفت‏وگو بايد بر اساس برابري و يكساني ملتها تحقق يابد نه بر اساس تبعيض و نابرابري. بايد تمام شركت‏كنندگان از سوي فرهنگها و تمدنهاي مختلف امكان برابري در پويشهاي گفتماني را داشته باشند. هيچ تمدني نبايد به هر علتي در عرصه گفت‏وگوي تمدنها استثناء شود.

ــ در عرصه گفت‏وگوي تمدنها، فرهنگهاي مختلف كه بسيار متنوع و متكثر هستند امكان مشاركت دارند و مبناي همكاري و همياري بين فرهنگهاي متنوع اساس و پايه گفت‏وگو محسوب مي‏شود.14

ــ آنچه كه تفاهم فرهنگها را ميسر مي‏سازد و از لوازم گفت‏وگوي تمدنهاست ايجاد تفاهم مشترك و دوستي و همبستگي بين فرهنگهاي متنوع است. در روند شكل گيري تفاهم، ايجاد پلهاي اعتماد بين ملتها و دولتها در عرصه بين‏المللي ضروري است. اين امر مستلزم مشاوره و تحمل فرهنگهاست. شركت‏كنندگان بايد همدلانه قادر به تحمل ادعاهاي يكديگر باشند و به صورت آزادانه منظور و اهداف خود را توضيح دهند.

ــ تفاهم فرهنگها مبتني بر شفافيت در امر همكاري و سازندگي از طريق گفت‏وگو و تعامل فرهنگي است. مبناي چنين گفت‏وگويي چون بر اين اصل قرار دارد كه براي همه طرفهاي گفت‏وگو مفيد مي‏باشد لذا با حركتي منظم، منسجم و برنامه‏ريزي شده انجام‏پذير است. چنين گفت‏وگويي بديهي است كه مبتني بر عقل و نقد و رعايت مصالح و منافع طرفين و شئونات اخلاقي باشد. فرهنگ‏دوستان و اهل انديشه و خرد و صاحب‏نظران در عرصه تبادل و گفت‏وگو، سردمداران تفاهم فرهنگها هستند بر خلاف خصيصه تهاجم كه از طريق خشونت‏ورزان و جنگ طلبان عملي است.