بیشترلیست موضوعات قيام 19 دي به روايت اسناد و خاطرات انتشار مقاله ايران و استعمار سرخ و سياه شرح واقعه 19 دي قم درگيري نيروهاي رژيم با مردم تعداد شهدا و مجروحان بازتاب قيام 19دي پيامدهاي قيام 19 دي قم توضیحاتافزودن یادداشت جدید
چون كه خفاشان بسي بينند خواب اين جهان ماند يتيم از آفتاب مه فشاند نور و سگ عوعو كند هر كسي بر طينت خود ميتند40 شمع حق را پف كني تو اي عجوز هم تو سوزي هم سرت اي گنده پوز اي بريده آن لب و حلق و دهان كه كند تف سوي ماه آسمان آقاي نوري در قسمت ديگر سخنان خود نسبت به مسأله اهانت مقاله به امام پرداخته و ميگويد:«در اين نوشته سعي شده نسبت به ايشان(امامخميني) به قول خودشان اهانت كرده باشد، اما سعي كرده از علماي ديگر با احترام نام برده باشد وليكن ميتوان گفت... اين نويسنده به عكس، به علماي ديگر اهانت كرده، از ايشان تجليل شده است، يك شعر عربي هست، آن شعر عربي اين است:و اذا اتتك مذمتي من ناقص فهي شهادة باني كامل يعني اگر ديدي يك شخص ناقص، يك شخص پست از من مذمت كرد، همان مذمت آن، دليل آن است كه من كاملم. منتها چون او پست است، نميتواند مرا با كمال و فضيلت ببيند. اين كه مذمت از ايشان كرده، دليل كامل بودن ايشان است و از ايشان ضمنا تجليل و تمجيد گرديده است. اما اين كه خواسته علماي ديگر را مخالف ايشان قلمداد كند، اين اهانت به علماي ديگر است.ما براي رفع اين اهانت براي رفع اين تهمت داريم حرف ميزنيم، ميخواهيم بگوييم اين اهانت كه به علماي ديگر شده، اين تهمت كه به علماي ديگر زده شده كه علماي ديگر با ايشان نيستند، اين دروغ است، اين اشتباه است، اين تحريف است، همه علما، علماي آگاه با ايشان (امامخميني) هستند، هدف ايشان را هدف خودشان ميدانند.»41سخنراني آقاي نوري به حدي تند و صريح عليه رژيم بود، كه بر اثر اين سخنراني مردم به خشم ميآيند و شعارهاي تندي عليه رژيم سر ميدهند. و از منزل وي به طرف چهار راه بيمارستان به حركت در ميآيند كه در نهايت در چهار راه بيمارستان(ميدان شهداء فعلي) منجر به درگيري ميشود.
درگيري نيروهاي رژيم با مردم
جمعيت حاضر در منزل و خيابان صفاييه پس از سخنراني آقاي نوري قرار ميگذارند كه به منزل آقاي مشكيني بروند؛ و آرام از خيابان صفاييه عبور ميكنند و به چهار راه بيمارستان ميرسند. در آنجا نيروهاي زيادي در اطراف كلانتري يك مستقر بودند و حتي ماشينهاي آبپاش را در آنجا آماده كرده بودند. آقاي حسين وافي، چگونگي بازگشت از منزل آقاي نوري را به صورت آرام و بدون شعار دادن توصيف ميكند و ميگويد:«نكته ديگري بايد عرض كنم و در شمار حقايقي است كه بايد تاريخ ثبت كند، اين است كه در آنجا مردم شعار خاصي نميدادند، چون رعب و وحشت چنين چيزي را ايجاب نميكرد. در ثاني هيچ پلاكارت و عكسي از امام(ره) در دست مردم نبود و آنچه كه بود، تنها راهپيمايي آرام و ساكت مردم بود، فوقش اگر كسي شجاعت به خرج ميداد، در پاسخ به سؤال رانندگان و مسافران كه سوار بر ماشينها عبور ميكردند، ميگفت: به آقاي خميني توهين شده است... من خودم دقيقا سر چهار راه بودم... نيروها و كماندوهايي در ميدان مستقر بودند... مجهز به كلاه كاسكت و ماسك ضد گاز و باتوم و اسلحه بودند و ظاهرا هدفشان اين بود كه در مردم، ايجاد رعب و وحشت كنند تا حركت ادامه نيابد.»42محمد شجاعي يكي از حاضران در صحنه درگيري ضمن تأكيد فوق، درباره حركت آرام مردم به طرف ميدان چهار راه بيمارستان چنين ميگويد:«جمعيت آرام و بيسر و صدا پيش ميرفت. شعاري از كسي بلند نميشد، چون گويندگان مذهبي مردم را توصيه به راهپيمايي آرام كرده بودند. اگر كسي هم ميخواست شعاري بدهد كسي جوابش را نميداد.»43