قیام 19 دی به روایت اسناد و خاطرات نسخه متنی

پس از سخنان آقاي وحيد خراساني مردم و طلاب از منزل وي بيرون مي‏آيند و به طرف بازار حركت مي‏كنند و اين در حالي بوده كه مأموران، بازار را محاصره كرده بودند. روز 19دي نيروهاي رژيم در اكثر خيابان‏ها موضع مي‏گيرند. اين كه در اين روز بر حجم نيروهاي رژيم افزوده مي‏شود، دليل قانع كننده‏اي ندارد ولي مي‏توان چنين نتيجه‏اي را استنباط كرد كه به علت اين كه مردم و بازاريان نيز به طلاب پيوسته بودند و سخنراني‏هاي 19 دي نيز به نسبت به 18دي تندتر بود، رژيم احتمال درگيري را مي‏داد.

آقاي شجاعي نظر خود را در زمينه آمادگي نيروهاي انتظامي رژيم و حتي احتمال حمله آنان سپس سخنراني آقاي وحيد خراساني را چنين بازگو مي‏كند:

«به نظر من دستور تير در همين روز صادر شده بود و پليس مصمم بود در همين وقت (منزل آقاي وحيد) تصميم خود را اجرا كند، اما تنها چيزي كه سبب شد به روي مردم آتش نگشايند، كوچك بودن خروجي منزل آقاي وحيد بود. از اين رو جمعيت كه به چهار راه بيمارستان رسيد، پليس با اسلحه‏هاي كشيده ظاهر شد، ولي ديد بهانه كافي ندارد، چون جمعيت باريكي در پياده‏رو حركت مي‏كرد از اين‏رو پليس به موازات جمعيت به راه افتاد و ما را تا حرم بدرقه كرد. در مقابل شهرداري و مسجد امام، شهر چهره ديگر داشت، گروه زيادي از گاردي‏ها با سپرهاي بلند و كوتاه و باتوم‏هاي چوبي و پلاستيكي با كلاه‏هاي مخصوص و ماشين‏هاي آب‏پاش ايستاده بودند.»

تظاهرات عظيم و گسترده طلاب و مردم در روز 18 و 19دي و تعطيلي بازار در روز 19دي چنان اثر مثبت و عميقي در مردم قم مي‏گذارد كه حتي مغازه‏هاي خود را مي‏بندند و در بين مردم همه جا بحث و گفتگو درباره مقاله روزنامه اطلاعات مي‏شود.

براساس وعده و قراري كه طلاب و مردم در منزل آقاي وحيد خراساني مي‏گذارند، ساعت 30/3 بعدازظهر در ميدان آستانه، مسجد اعظم، صحنين و مدرسه خان جمعيت انبوهي اجتماع مي‏كنند كه معيني رييس سازمان اطلاعات و امنيت قم تعداد آنان را ده هزار نفر ذكر مي‏كند.37 اين جمعيت انبوه به سوي منزل آقاي نوري همداني حركت مي‏كنند، از يك سو به مرور زمان و به علت كم شدن ترس و وحشت مردم و همچنين عادي شدن مسأله، جمعيت بيشتري از طبقات مختلف مردم وارد تظاهرات مي‏شوند، از سوي ديگر كماندوهاي زبده و مأموران نظامي و انتظامي در سه‏راه موزه، چهار راه بيمارستان و خيابان ارم با آمادگي كامل مي‏ايستند. جمعيت انبوه تظاهركننده به منزل آقاي حسين نوري در خيابان صفاييه، كوچه بيگدلي مي‏رسند، اين جمعيت به گونه‏اي بود كه اتاق‏ها، حياط، كوچه بيگدلي و خيابان صفاييه مملو از جمعيت بوده است.

آقاي سيد حسين موسوي تبريزي درباره كم و كيف جمعيت موجود در منزل آقاي نوري همداني چنين مي‏گويد:

«خبر رسيد كه از تهران هم عده‏اي از بازاريان و دانشگاهيان خواهند آمد و من حدس زدم كه با اين حساب برنامه مقابل منزل آقاي نوري از همه جا شلوغ‏تر و باشكوه‏تر خواهد شد، لذا از قبل سيستم صوتي مناسبي را در منزل آقاي نوري و حتي مسير خيابان بيگدلي تعبيه كرديم و بلندگوهاي كوچكي را در بالاي ديوارها به گونه‏اي كه از خيابان قابل رؤيت نبود، قرار داديم. به تدريج از ساعت چهار جمعيت آمدند و اتاق‏هاي منزل پر شد و بعد از آن با آن كه هوا سرد بود، در حياط نشستند و كم‏كم كوچه بيگدلي از جمعيت انباشته شد و حتي امتداد جمعيت به خيابان صفاييه رسيد.»38