امر به معروف در دو مرحله - جهانگشای عادل نسخه متنی

امر به معروف در دو مرحله

دانستيم امر به معروف و نهى از منكر، وظيفه هر فرد مسلمان است ، و اختصاص به گروه ويژه اى ندارد.
ولى با در نظر گرفتن ديگر آيات قرآن ، معلوم مى شود كه اين دو فريضه بزرگ در دو مرحله بايد اجرا شود:

مرحله ابتدايى مرحله عالى :

مرحله ابتدايى : نياز به تخصص و تبحر ندارد،. همه پس از دانستن شرايط ساده آن : بايد به اين وظيفه اقدام كنند.همانطور كه خواندن نماز و انجام ساير عبادت ها و وظاءيف ، چنين است .و براى همه در هر درجه و مقامى كه باشند: ضرورى است .مثلا مى دانيم كه شراب و قمار در اسلام به شدت ممنوع و حرام است .اگر كسى آلوده به اين دو گناه شد، بايد دوستانه به او تذكر داد و از رفتار ناشايست او اظهار ناراحتى و تنفر كرد.و در صورت لزوم ، ترك معاشرت و دوستى نمود.

اين كار از عهده همه بر مى آيد، و نياز به دانستن زيانهاى الكل بر روى اعضاء بدن ، و تشريح پزشكى آن و ضررهاى اقتصادى ، اجتماعى ، روانى قمار، و بحث هاى فنى و علمى در اين زمينه ها نيست .و همچنين سخنورى و فن بحث و مناظره نيز نمى خواهد.و يا اگر در ماه رمضان ، روزه خوراى را ديديم ، بايد با دلسوزى و بدون هيچ گونه ترسى ، نهى از منكر كنيم .چنين نيست كه بگذاريم و بگذريم هيچ مسوؤ ليتى نداشته باشيم و بگوييم انشاءالله امام زمان تشريف مى آورد و كارها را درست مى كند!

البته امام خواهد آمد، و اصلاح جهانى خواهد كرد ولى از ما هم بازخواست مى كند: چرا نهى از منكر نكردى ، مگر قرآن براى تو وظيفه معلوم نكرده بود؟ مرحله عالى : در اين مرحله بايد عده اى از مسلمانان كه شعله فروزان ايمان و عشق به خدا در سينه هاشان مى فروزد، به سلاح 9 دين و دانش ‍ زمان مجهز شوند تا بتوانند در برابر مخالفين بايستند، و اشكال ها و مغالطه هاى آنها را پاسخ گويند.

بديهى است اين گروه ، بايد اسلام را آن گونه كه هست بشناسند و در متون دين صاحب نظر شوند و از روانشناسى و جامعه شناسى و دانستنى هاى لازم ديگر، به طور كافى بهره داشته باشند و داراى گفتارى شيرين و پر شور باشند تا بتوانند مردم را به نيكى و انسانيت دعوت كنند.

امر به معروف و نهى از منكر را، در مقياس جهانى وعلمى بگسترانند، و از عهده بحث با مخالفت و دشمن بر آيند.

اين معنى را مى توان از آيه ديگر قرآن استفاده كرد: بايد از شما، گروهى در كار دعوت مردم به سوى خوبى ها باشند؛ آنان را به كارهاى نيك و شناخته شده فرمان دهند، و از كارهاى زشت و ناپسند بازدارند اينان رستگارند. (26)

همين گروه بايد بهترين و مؤ ثرترين راه ها را براى امر به معروف و نهى از منكر، بيابند و با در نظر گرفتن شرايط زمان و مكان ، نيازها و مشكلات ، طرح هاى اساسى و دقيق بريزند تا از نيروى كمتر، حداكثر استفاده بشود.

و در پايان به اين نكته بايد توجه كرد كه مرحله دوم امر به معروف و نهى از منكر، نياز به يك برنامه واحد پيش بينى شده دارد كه افراد گام به گام وظيفه خود را بدانند، و علاوه در همه جا، يك روش و نظام به كار رود تا كوششها يكديگر را خنثى نكنند و زودتر به نتيجه برسند.

اينك دريافتيم كه واژه انتظار را نمى توان بهانه سستى و خمودى خويش ‍ قرار داد، و وجدان مذهبى خود را با نام آن آرام ، و از كوشش و پيكار در راه دين شانه خالى كرد.

امام صادق (ع ) منتظر راستين را همچون پيكار كننده در راه خدا مى داند كه در خون خويش غوطه ور باشد.

بديهى است ، آن كس در ركاب امام قائم (ع ) پيكار تواند كرد كه هر روز در راه پيشرفت اسلام و به ثمر رساندن هدف ها و برنامه هاى آن ، پيكار و مجاهدت كرده باشد.

والذين جاهدوا فينالنهدينهم سبلنا