[سوره المؤمنون (23): آيات 117 تا 118] - تفسیر نمونه جلد 14

[سوره المؤمنون (23): آيات 117 تا 118]

وَ مَنْ يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ لا بُرْهانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّما حِسابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الْكافِرُونَ (117) وَ قُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ أَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ (118)

ترجمه:

117- و هر كس معبود ديگرى با خدا بخواند- و مسلما هيچ دليلى بر آن نخواهد داشت- حساب او نزد پروردگار شما خواهد بود، مسلما كافران رستگار نخواهند شد.

118- و بگو پروردگارا! مرا ببخش و مشمول رحمتت قرار ده، و تو بهترين رحم كنندگانى.

تفسير: رستگاران و نارستگاران

‏
از آنجا كه در آيات گذشته سخن از مساله" معاد" بود و تكيه بر صفات پروردگار، در نخستين آيه مورد بحث اشاره به توحيد و نفى هر گونه شرك كرده و بحث" مبدء و معاد" را به اين وسيله تكميل كرده مى‏فرمايد:" هر كس با خدا معبود ديگرى را بخواند- و مسلما هيچ دليلى بر مدعاى خود نخواهد داشت- حساب او نزد پروردگارش خواهد بود" (وَ مَنْ يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ لا بُرْهانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّما حِسابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ) «1».

(1) بعضى از مفسران جمله" فَإِنَّما حِسابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ" را جزاى شرط در جمله مَنْ يَدْعُ مَعَ اللَّهِ دانسته‏اند و جمله لا بُرْهانَ لَهُ بِهِ جمله معترضه ميان شرط و جزا مى‏دانند و نتيجه‏اش تاكيد هدف نهايى جمله است، ولى بعضى ديگر جمله لا بُرْهانَ لَهُ بِهِ را جزاى شرط دانسته و جمله فَإِنَّما حِسابُهُ ... را تفريع مى‏دانند، ولى اين احتمال با قواعد شناخته شده از ادبيات عرب هماهنگ نيست چرا كه طبق قاعده بايد بر سر جزا در اين گونه موارد" فاء" باشد و گفته شود فلا برهان له، بعضى نيز احتمال داده‏اند كه اين جمله صفت يا حال باشد ولى احتمال اول از همه نزديكتر به نظر مى‏رسد هر چند از نظر معنى تفاوت چندانى نيست.