3. در نظر گرفتن شرايط و استعداد پرسشگران - شهید مطهری قدس سره، پرسشها و رسالت حوزویان نسخه متنی

عرب اين گونه بودند و در دوره معاصر نيز بسارند كه اسير همين زندان خويش بوده و هستند دكتر طه حسين مصرى در اين باره نكته جالبى دارد:

(ابوالعلاء و مانندهايش مانند: بشاربن برد و متنبى گرفتار غرور عقلى مى باشند. اينها مى خواهند همه مشكلات را به وسيله عقل حل كنند و به همه رموز مسائل پاسخ گويند و در عموم موضوعات و مباحث وارد شوند و از همه رموز و اسرار جهان سردرآورند. اينها از عقل كارى مى خواهند كه از عهده اش بر نمى آيد و انتظاراتى دارند كه فوق قدرت و استطاعت اوست. اگر امثال ابوالعلاء آنچه را كه وظيفه انبياء است به آنها وا مى گذاشتند هم خود از رنجها و و بدبختيهايى كه براى خود فراهم كردند مى آسودند و هم ميراث گرانبهايى براى آيندگان مى گذاشتند.)(33)

استاد درباره اين دسته از افراد نوشته است:

(اينان كه مى خواهند كنجكاوى خود را در همه امور فكرى و رازهاى بشر اشباع كنند به خطا مى روند و فكر و درك بشر از دريافت واقعيات همه نهانيها ناتوان است و بشر هرگز چنين ادعايى را نسبت به محسوسات و مشهورات طبيعت نمى تواند داشته باشد تا چه رسد نسبت به دين كه از افقى مافوق عالم طبيعت سرچشمه گرفته است.)(34)

3. در نظر گرفتن شرايط و استعداد پرسشگران

به طور معمول پرسش گران از نظر هوش استعداد جايگاه اجتماعى و... گوناگون اند و شبهه ها و پرسشهاى علمى آنها در يك سطح نيست.

از اين روى در هنگام پاسخ به شبهه ها و پرسشها مى بايد گنجايى افراد را