لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:3004
اِخْتياريّه، اصطلاحى در تشكيلات نظامى واداري امپراتوري عثمانى، به
ويژه در مصر كه بر گروه برگزيدگان و سالخوردگان رسته‌هاي گوناگون اطلاق
مى‌شد.
اختيار در زبان تركى به معنى پير و كهنسال به كار رفته است سامى،0 -1 و در
اصطلاح خاص به كهنه سربازان و برگزيدگان سالمند صنف «متفرقه» در مصر اطلاق
مى‌شده است حسين افندي، .38 زمان تشكيل متفرقه كه اعضاي آن در دستگاه
دولتى، دربار و ديوان، به كارها و خدمات مختلف اشتغال داشتند، به طور دقيق
روشن نيست، اما به احتمال زياد در دوران سلطان محمد دوم فاتح به وجود
آمده است‌پاكالين، .II/637-638 اعضاي اين صنف با عنوانهاي آقا، كاتب و
اختياريه به رياست باش‌اختيار، يا باش متفرقه وظايف خود را انجام مى‌دادند
همانجاها. وظايف اختيارها كه در عين حال عضويت «ديوان عمومى» را نيز داشتند
حسين افندي، همانجا، اغلب تشريفاتى و مشورتى بوده است S , ، EIاما نگهبانى
از دژهاي مرزي مصر از جمله در العريش، اسكندريه، دمياط، ابوقير و اسوان نيز
به آنان سپرده مى‌شد حسين‌افندي، همانجا.
اختيارهاي صنف نظامى ينى چري به نگهبانى دژهاي داخل شهرها گمارده مى‌شدند
اوزون چارشيلى، .I/327 آنان در مراسم رسمى و نيز در معارفه‌ها نقشى مهم
داشتند. همچنين در مناسبات صنوف با اولياي امور و دولتمردان به عنوان
پشتيبان و بازوي قدرت رئيس صنف عمل مى‌كردند. رئيس آنان از ميان اعضا
انتخاب مى‌شد و انتخاب او مى‌بايست به تأييد مقامات مسئول نيز برسد ,S .EIاز
سدة 9م به بعد، در مصر به رئيس اين صنف «عمده» گفته مى‌شد كه علاوه بر
اجراي وظايف پيشين، كنترل قيمت ارزاق و چگونگى مشاركت اعضاي صنف در وصول
ماليات را بر عهده داشت همانجا. اختيارها و اعضاي اختياريه از خزانة دولت
حقوق دريافت مى‌كردند حسين افندي، همانجا؛ براي اطلاع بيشتر دربارة دستمزد
اختيارها، نك: ترجمة رسالة حرزالملوك، 4-6.
مآخذ: ترجمة رسالة حرز الملوك، نسخة عكسى موجود در كتابخانة مركز؛ سامى،
شمس‌الدين، قاموس تركى، استانبول، 317ق؛ نيز:
EI 2 , S; V useyn Efend Q , Ottoman Egypt in the Age of the French Revolution,
tr.S.J. Show,Massachusetts,1966;Pakalin, M.Z., Osmanl o tarih deyimler o ve
terimler o s N zl O g O , Istanbul, 1971; Uzun 5 ars o l o , I.H., Osmanl o
devleti teskil @ t o ndan kapukulu ocaklar o , Ankara,1984.
على اكبر ديانت
