لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:3010
اَخْسيكَتى، ابوالوفا حسام‌الدين محمدبن‌محمدبن عمرد44ق/ 246م، معروف به
ابن ابى المناقب، فقيه حنفى و اصولى. وي به قصبة اَخْسيكَت اَخْسيكَث در
ناحية فرغانه از ماوراءالنهر نك: ياقوت، /62 انتساب داشته است. كنية وي را
ابوعبدالله نيز آورده‌اند عبدالقادر، /30. از زندگانى او اطلاع چندانى در دست
نيست و حتى استادان او را نيز نمى‌شناسيم؛ تنها نام دو تن از شاگردان او
يعنى محمد بن عمر نوحابادي و محمد بن محمد بخاري قس: طاش كوپري‌زاده، 08:
محمد بن محمد عبيدي در دست است لكهنوي، 88.
شهرت اخسيكتى تنها به سبب تأليف كتاب المنتخب فى اصول المذهب است كه
به منتخب حسامى و المختصر نيز معروف است. از اين‌رو او را صاحب المختصر نيز
مى‌خوانده‌اند. كتاب المنتخب نزد فقيهان اصولى به عنوان كتابى معتبر شناخته
مى‌شده است و اعتبار آن از همان آغاز، چنان بود كه در فاصله‌اي كمتر از يك
سده، فقيهان متعدد به تأليف شروح و حواشى بر آن پرداختند لكهنوي، همانجا.
حاجى خليفه /849 و بروكلمان GAL,S,I/654 I/474; برخى از اين شروح را
آورده‌اند. بروكلمان از نسخه‌هاي خطى اين شرحها نيز خبر داده است.
معروف‌ترين شروح المنتخب اينهاست: . الوافى، از حسام‌الدين حسين بن على
سغناقى د 10ق كه نسخه‌هايى از آن در كتابخانه‌هاي قاهره و پاريس موجود
است؛ . التحقيق، يا غايةالتحقيق از عبدالعزيز بن احمد بخاري د 30ق كه در
لكهنو 871 و 876م منتشر شده است؛ . التبيين، از قوام‌الدين امير كاتب بن
اميرعمر اِتقانى د 58ق.
مآخذ: حاجى‌خليفه، كشف؛ طاش كوپري‌زاده، احمد، طبقات الفقهاء، موصل، 961م؛
عبدالقادر قرشى، الجواهر المضيئة، حيدرآباد دكن، 332ق؛ لكهنوي، محمد، الفوائد
البهية، حيدرآباد دكن، 324ق؛ ياقوت، بلدان؛ نيز: GAL,S. GAL;
محمدآصف فكرت
