احكام جعاله - توضیح المسائل نسخه متنی

احكام جعاله

مسأله 2212 - جعاله آن است كه انسان قرار بگذارد در مقابل كارى كه براى او انجام مىدهند مال معينى بدهد، مثلا بگويد هر كس گمشده مرا پيدا كند، ده تومان به او مىدهم و به كسى كه اين قرار را مىگذارد جاعل و به كسى كه كار را انجام مىدهد عامل مىگويند، وفرق بين جعاله و اين كه كسى را براى كارى اجير كنند، اين است كه

در اجاره بعد از خواندن صيغه، اجير بايد عمل را انجام دهد و حق ندارد از آن سر باز زند و عمل نكند و كسى هم كه او را اجير كرده بعد از انعقاد اجاره اجرت را به او بدهكار مىشود، ولى در جعاله پس از انعقاد جعاله عامل مىتواند مشغول عمل نشود و تا عمل را انجام نداده است، جاعل بدهكار نيست و پس از انجام عمل بدهكار مىشود.

مسأله 2213 - جاعل بايد بالغ و عاقل باشد واز روى قصد و اختيار قرارداد كند و شرعا بتواند در مال خود تصرف نمايد، بنابر اين جعاله آدم سفيهى كه مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف مىكند اگر حاكم شرع او را از عمل منع كرده باشد يا در حال بالغ شدن سفيه باشد، صحيح نيست.

مسأله 2214 - كارى را كه جاعل مىگويد براى او انجام دهند، بايد حرام نباشد، و نيز بايد بىفائده نباشد كه غرض عقلائى به آن تعلق نگرفته باشد، پس اگر بگويد هر كس شراب بخورد، يا در شب بجاى تاريكى برود ده تومان به او مىدهم، جعاله صحيح نيست.

مسأله 2215 - اگر مالى را كه قرار مىگذارد به عامل بدهد معتبر نيست كه مثل باب اجاره از همه جهت معين باشد، ولى بايد اين اندازه معين باشد كه بعدا موجب غرر و مشاجره ميان جاعل و عامل نشود مثلا اگر بگويد هر كس كيف مرا كه