جهان بینی الهی و جهان بینی مادی نسخه متنی

انگشتى , كم خواب است يا پر خواب , گروه خونشA است ياB , فشار خونش معتدل است يا بالا يا پائين , طرز تلقى ما را درباره او تغيير نمى دهد .

تفاوت كيفى كه بهتر است آنرا تفاوت ماهوى بناميم به شكل و نظام و قيافه و چهره كلى جهان مربوط ميشود , يعنى تفاوت شناخت دو نفر از جهان , هميشه جنبه كمى ندارد كه يكى پديده هاى بيشترى مى شناسد و ديگرى كمتر , گاهى جنبه كيفى و ماهوى دارد , يعنى جهان و هستى در نظر يكى يك نوع شخصيت و يك گونه قيافه و چهره دارد و در نظر ديگرى شخصيت و قيافه و چهره ديگر , مثلا يكى جهانرا مجموعه اى از اجزاء پراكنده و بى رابطه مى پندارد و ديگرى جهان را به منزله يك ماشين كه همه اجزائش با يكديگر مرتبط است , و سومى به صورت يك موجود زنده كه رابطه ها ا ز نوع رابطه عضوى است , يكى حوادث جهانرا مجموعه اى از يك سلسله تصادفات مى پندارد و ديگرى ناشى از ضرورتهاى على و معلولى , يك نظام را حكيمانه مى بيند و ديگرى پوچ و بيهوده و عبث , يكى نظام را نظام ثابت مى بيند و ديگرى متحرك و سيال , يكى يك نواخت مى بيند و ديگرى متكامل , يكى بى عيب و نقص ميداند و ديگرى ناقص و پر از عيب , يكى نظام موجود را بهترين نظام ممكن ميداند و نظام احسن از اين نظام را محال ميداند , و يكى نظامى بهتر از اين نظام را ممكن ميشمارد , يكى خير محض مى بيند و يكى شرمحض و يكى ممزوج , يكى جهانرا در كل خود زنده و شاعر مى بيند و ديگرى مرده و بى شعور , يكى محدود مى بيند و ديگرى نامحدود , يكى سه بعدى و ديگرى چهار بعدى .

اينها و امثال اينها است كه تلقى ما را درباره جهان عوض ميكند و اينها و امثال اينها است كه اركان جهان بينى انسان را تشكيل ميدهد .