پیامبر امی نسخه متنی

مي كند . برخي از اين نامه ها به سلاطين و حكمرانان جهان و رؤساي قبايل و حكام دست نشانده رومي يا ايراني خليج فارس و ساير شخصيتهاست و مشتمل بر دعوت به اسلام است ، برخي ديگر حكم بخشنامه و دستورالعمل دارد و جزء مدارك فقهي اسلام به شمار مي رود ، برخي ديگر به منظور كارهاي ديگر است . بسياري از آن نامه ها معلوم است كه به خط چه كسي است ، كاتب نام خود را در آخر نامه قيد كرده است . گويند اول كسي كه اين سنت را در آنجا رايج كرد كه نام كاتب در آخر نامه قيد شود ، ابي بن كعب صحابي معروف است . هيچيك از اين نامه ها و پيمان نامه ها و دفاتر را رسول خدا به خط خود ننوشته است ، يعني يك جا نمي بينيم كه گفته باشند فلان نامه را رسول خدا به خط خود نوشت . بالاتر اينكه هيچ جا ديده نمي شود كه رسول خدا يك آيه قرآن را به خط خود نوشته باشد ، در صورتي كه كتاب وحي هر كدام به خط خود قرآني نوشته اند . آيا ممكن است رسول اكرم خط بنويسد و آنگاه به خط خود قرآني يا سوره اي از قرآن و لااقل آيه اي از قرآن ننويسد ؟ ! در كتب تواريخ نام دبيران رسول خدا آمده است .

يعقوبي در جلد دوم تاريخ خويش مي گويد : " دبيران رسول خدا كه وحي ، نامه ها و پيمان نامه ها را مي نوشتند اينان اند : علي بن ابي طالب ( ع ) ، عثمان بن عفان ، عمرو بن العاص ، معاوية بن ابي سفيان ، شرحبيل بن حسنه ، عبدالله بن سعد بن ابي سرح ، مغيره بن شعبه ، معاذ بن جبل ، زيد بن ثابت ، حنظلة بن الربيع ، ابي بن كعب ، جهيم بن الصلت .
حصين النميري ( 1 )

" مسعودي در التنبيه والاشراف تا اندازه اي تفصيل مي دهد كه اين دبيران ، هر كدام چه نوع كاري را به عهده داشته اند و نشان مي دهد كه اين دبيران بيش از اين توسعه كار داشته و نوعي نظم و تشكيلات و تقسيم كار در ميان بوده است . مي گويد : " خالد ابن سعيد بن العاص پيش دست رسول خدا بود ، حاجتهاي متفرقه اي كه پيش مي آمد مي نوشت ، همچنين مغيرش بن شعبه و حصين بن نمير . عبدالله بن ارقم و علاء بن عقبه سندهاي مردم و عقود و معاملات آنها را مي نوشتند . زبير بن العوام و جهيم بن الصلت صورت ماليات و صدقات را ضبط مي كردند . حذيفة بن اليمان عهده دار نوشتن " حرازي " حجاز بود . معيقيب بن ابي فاطمه دوسي غنائم را وارد مي كرد . زيد بن ثابت انصاري نامه به حكام و پادشاهان مي نوشت و ضمنا سمت مترجمي رسول خدا را داشت . او زبانهاي فارسي و رومي و قبطي و حبشي را ترجمه مي كرد و همه اينها را در مدينه از اهل اين زبانها آموخته بود ( 2 ) . حنظلة بن الربيع ذخيره بود و هر وقت يكي از آنها كه نام برديم نبود او كارش را انجام مي داد و به " حنظله كاتب " معروف شده بود . حنظله در زمان خلافت عمر .

1. تاريخ يعقوبي ، ج / 2 ص . 69 .

2. در جامع ترمذي از زيد بن ثابت نقل مي كند : " پيغمبر اكرم مرا فرمان داد كه زبان سرياني را ياد بگيرم " . و هم جامع ترمذي از زيد بن ثابت نقل مي كند : " رسول خدا به من فرمود لغت يهود را ياد بگير و گفت به خدا قسم كه نمي توانم در نامه هاي خود به يهود اعتماد كنم . من در حدود نصف يك ماه ياد گرفتم . بعد از آن هر وقت مي خواست به يهود نامه بنويسد من مي نوشتم و هر گاه نامه اي از يهود برايش مي رسيد .