لطفا منتظر باشید ...
" تو نه مي خواندي و نه مي نوشتي ، و اگر خواندن و نوشتن مي دانستي تو را متهم مي كردند كه از جاي ديگر گرفته و نوشته اي اما چون تو نه خواندن مي دانستي و نه نوشتن ، پس جايي براي اين تهمت نيست " . اما اگر مقصود اين باشد كه تو كتابهاي مقدس را چون به زبان ديگر است نخوانده اي ، معني آيه اين خواهد بود : " تو قبلا به زبانهاي ديگر نمي خواندي و به آن زبانها نمي نوشتي " و البته معني درستي نيست ، زيرا تنها خواندن آن كتابها با آن زبانها كافي بود براي تهمت
لازم نبود كه حتما با آن زبانها بتواند بنويسد ، همين قدر كه با آن زبانها مي خواند ، ولو با زبان خودش مي نوشت ، كافي بود كه مورد تهمت قرار گيرد . آري ، در اينجا نكته اي هست كه ممكن است مؤيد نظر آقاي دكتر سيد عبداللطيف باشد ، هر چند خود وي متذكر اين نكته نشده است ، هيچيك از مفسران نيز به آن توجه نكرده اند . در اين آيه كريمه كلمه " تتلوا " به كار رفته است كه از ماده " تلاوت " است . تلاوت همچنانكه راغب در مفردات گفته ، اختصاص دارد به قرائت آيات مقدس ، بر خلاف كلمه " قرائت " كه اعم است . پس هر چند كلمه " كتاب " اعم است از كتاب مقدس و غير مقدس ، اما كلمه " تتلوا " اختصاص دارد
به قرائت آيات مقدس . ولي ظاهرا علت اينكه در اينجا كلمه " تتلوا " به كار رفته است اين است كه مورد بحث ، قرآن است و از لحاظ " مشاكله " كه جزء صنايع بديعيه است در مورد قرائت ساير چيزها نيز اين كلمه به كار رفته است ، مثل اين است كه چنين گفته باشد : " تو اكنون قرآن تلاوت مي كني ، ولي قبل از قرآن هيچ نوشته اي را تلاوت نمي كردي " . آيه ديگري كه مشعر بر درس ناخواندگي رسول اكرم است آيه 52 از سوره شوري است : وكذلك اوحينا اليك روحا من امرنا ما كنت تدري ما الكتاب و لا الايمان . ما قرآن را كه روح و حيات است ، از " امر " خود بر تو وحي كرديم . تو قبلا نمي دانستي نوشته چيست ، ايمان چيست . اين آيه مي گويد تو قبل از نزول وحي با كتاب و نوشته آشنا نبودي . آقاي دكتر سيد عبداللطيف از اين آيه ذكري به ميان نياورده است . ممكن است بگويد مقصود از كلمه " كتاب " در اين آيه نيز متون مقدس است كه به زبان غير عربي بوده است . جواب همان است كه در آيه پيش گفتيم .
مفسران اسلامي به دليلي كه بر ما روشن نيست گفته اند مقصود از كتاب ، خصوص قرآن است . بنابراين تفسير اين آيه از مورد استدلال خارج است . ثالثا ، مفسران اسلامي هرگز در مفهوم كلمه امي وحدت نظر نداشته اند ، در صورتي كه درباره درس ناخواندگي و آشنا نبودن رسول اكرم قبل از رسالت با خواندن و نوشتن ، همواره وحدت نظر ميان همه مفسران بلكه ميان جميع علماي اسلام وجود داشته است ، و اين خود دليل قاطعي است كه منشأ اعتقاد مسلمين به درس ناخواندگي رسول اكرم تفسير كلمه " امي " نبوده است . اما مفهوم كلمه " امي
مفهوم كلمه ام
مفسران اسلامي كلمه امي را سه جور تفسير كرده اند :1.خوانده و ناآشنا به خط و نوشته اكثريت طرفدار اين نظرند و يا لااقل اين نظر را ترجيح مي دهند . طرفداران اين نظر گفته اند اين كلمه منسوب به " ام " است كه به معني مادر است .امي يعني كسي كه به حالت مادرزادي از لحاظ اطلاع بر خطوط و نوشته ها و معلومات بشري باقي مانده است ، و يا منسوب به " امت " است ، يعني كسي كه به عادت اكثريت مردم است ، زيرا اكثريت توده ، خط و نوشتن نمي دانستند و عده كمي مي دانستند ، همچنانكه " عامي " نيز يعني كسي كه مانند عامه مردم است و جاهل است ( 1 ) . بعضي گفته اند يكي از معاني كلمه " امت .
1. مفردات راغب ، ذيل كلمه " ام " و مجمع البيان ، ذيل آيه 78 بقره .
