ولا تقربوا مال اليتيم لا بالتي هي احسن حتى يبلغ اشده واوفوا الكيل والميزان بالقسط لا نكلف نفسا لا وسعها وذا قلتم فاعدلوا ولو كان ذا قربى وبعهد الله اوفوا ذلكم وصاكم به لعلكم تذكرون
ترجمه فارسي
و به مال يتيم، جز به بهترين صورت (و براى اصلاح)، نزديك نشويد، تا به حد رشد خود برسد! و حق پيمانه و وزن را بعدالت ادا كنيد! -هيچ كس را، جز بمقدار تواناييش، تكليف نمىكنيم- و هنگامى كه سخنى مىگوييد، عدالت را رعايت نماييد، حتى اگر در مورد نزديكان (شما) بوده باشد و به پيمان خدا وفا كنيد، اين چيزى است كه خداوند شما را به آن سفارش مىكند، تا متذكر شويد! (152)
ترجمه انگليسي / English Translation
And come not nigh to the orphan's property, except to improve it, until he attain the age of full strength; give measure and weight with (full) justice;- no burden do We place on any soul, but that which it can bear;- whenever ye speak, speak justly, even if a near relative is concerned; and fulfil the covenant of God: thus doth He command you, that ye may remember.
تفسير 1
(152)(ولا تقربوا مال اليتيم الا بالتي هي احسن حتي يبلغ اشده و اوفواالكيل و الميزان بالقسط لا نكلف نفسا الا وسعها و اذا قلتم فاعدلوا و لو كان ذا قربي و بعهد الله اوفوا ذلكم وصكم به لعلكم تذكرون ):(و به مال يتيم نزديك مشويد جز به طريقي كه نيكوتر است تا زمانيكه وي به قوت و رشد خويش برسد و پيمانه و ترازو را به انصاف تمام بدهيد، ما هيچ كس را جز به مقدارطاقتش تكليف نمي كنيم و هنگامي كه سخن مي گوييد عدالت بورزيد، گر چه عليه خويشاوند شما باشد و به پيمان خدا وفا كنيد، اينها است كه خداوند شما رابدان سفارش كرده است تا شايد اندرز پذيريد)، اين آيه ادامه بيان همان محرمات عام در اديان است كه شامل :نزديك شدن به مال يتيم مگر به طريق نيكو(به منظور اصلاح )،كم فروشي ،ظلم در گفتار، وفا نكردن به عهد خدا،پيروي كردن از غير راه خدا واختلاف انداختن در دين خداست و شاهد مدعاي ما بر اينكه اين مناهي اختصاص به شريعت خاص ندارد اين است كه در قرآن كريم همين مناهي از قول انبياء عليهم السلام نقل شده است و نيز در آيه 13سوره شوري صريحا مي فرمايد: سفارشهايي كه به اين امت شده ، همان سفارشهايي است كه به انبياء سلف شده است ،(شرع لكم من الدين ما وصي به نوحاو...)(59)، و نيز با اشاره اي لطيف در اين دو آيه اين محرمات را توصيه وسفارش خوانده است . اما توضيح اين مناهي ، اينكه از نزديك شدن به مال يتيم منع فرموده ،به جهت دلالت بر عموميت مطلب است ، يعني نه تنها خوردن مال يتيم حرام است ، بلكه هر گونه تصرفي كه به غير منظور اصلاح و حفظ آن باشد ،نيز حرام مي باشد واين منع تا زماني ادامه دارد كه يتيم به حد رشد و بلوغ جسمي و عقلاني برسد كه ديگر در اداره اموال خود محتاج به ديگران نباشد و پس از آن هم ديگر خودش عاقل است ونياز به قيم ندارد. آنگاه مسأله (ايفاء به قسط)را مطرح مي كند، يعني عمل كردن به عدالت بدون اجحاف و ستم و اينكه فرمود: ما هيچ كس را بيش از طاقتش تكيف نمي كنيم به منزله دفع اين توهم است كه ممكن است بگويند هرگز ممكن نيست ، عدالت واقعي در وزن و پيمانه دقيقا رعايت شود و دراين امور چاره اي جز اكتفاء به تقريب و تخمين وجود ندارد و خداوند براي دفع اين توهم مي فرمايد كه ما بيش از طاقت از شما نمي خواهيم ،شايد هم اين عبارت متوجه فراز قبلي هم باشد،يعني چه در مورد وزن و پيمانه و چه در مورد ايتام ، شما نهايت سعي خود رابكنيد، ما هم به همان مقدار از شما انتظار داريم و به شما تكليف مي كنيم ، نه بيش از آن ، در ادامه مسأله رعايت عدالت در گفتار مطرح مي شود، مي فرمايد: درگفتارتان كه ممكن است موجب نفع يا ضرري براي اشخاص بشود، رعايت عدالت را بكنيد و مبادا عاطفه قرابت و خويشاوندي شما را وادارد كه سخن به ناحق بگوييد و يا گفتار را تحريف نموده و از حق تجاوز كنيد. آنگاه نوبت به مسأله وفاي به عهد الهي مي رسد،(عهد)يعني حفظ و مراقبت ازچيزي در همه احوال و اين معنا هم بر دستورات و تكاليف شرعي و هم بر پيمان وميثاق و نذر و سوگند اطلاق مي شود. اما معنايي كه مناسب اين مقام است ، همان دستورات الهي است ، در آخرمي فرمايد: اين سفارشات به شما براي اين است كه اندرز بگيريد و اين سخن تأكيد تكاليف مذكور و ضرورت حفظ حدود الهي در آنهاست و اين مسأله با به ياد داشتن و توجه عقل به مصالح عامه و مفاسد آشكاري كه از عدم رعايت اين دستورات عايد جامعه انساني مي گردد تحقق مي پذيرد و لذا آنچه خداوند به آن امر مي كند يا از آن نهي مي نمايد تنها به منظور حفظ جامعه و سعادت آن است .
تفسير 2
و نز د يك ما ل يتيم نر و يد مگر بطر يقي كه بهتر ين طرق با شد تا ز ما نيكه بر سد بحد ر شد و ا يفاء كنيد د ر كيل و وزنز يا د نگير يد و كم نفر و شيد بعد ل د ا د و ستد كنيد ما نفسي ر ا مكلف نميكنيم مگر بمقد ا ر طا قت و تو ا نا ئي ا و وز ما نيكه گفتيد پس بعد ل بگو ئيد و لو د ر خو يشا و ند ان خو د با شد و بعهد و قر ا ر د ا د ا لهي و فا كنيد ا ينست كه خد ا و ند شما ر ا و صيت فر مو د بر اي ا ينكه متذ كر شو يد و لا تقر بو ا ما ل ا ليتيم يعني تصرف د ر ما ل يتيم نكنيد حتي تصر فات جز ئي كه مفا د لا تقر بو ا ا ست مثلا ا گرز يد مر د و ا و لا د صغير د ا ر د و قيمي بر اي آ نها معين نشده جا يز نيست بر ا حدي و ا ر د خا نه شو د بر اي حمل جنازه ا و حتي كسا ني كه د ر خا نه هستند و ا جب ا ست فو ري از خا نه خا رج شو ند تا نز د مجتهد جا مع ا لشر ا ئط ر و ند و از ا و ا جازه تصرف بگير ند يا قيم معين كند و با جازه قيم تصرف كنند و مجتهد و قيم هم تا صر فه صغير نبا شد نميتو ا نند ا جازه د هند چه ر سد بسا ير تصر فات. ا شكا ل- ا و لا تصرف د ر ما ل غير مطلقا جا يز نيست و جه ا ختصاص بيتيم چيست و ثا نيا تصرف د ر ما ل يتيم حتي بعد از بلوغ و ر شد هم جا يز نيستز ير ا غصب ا ست و حر ام. جو اب- مفسر ين گفتند و جه ا ختصاص بيتيم بر اي ا هميت و شدت حر مت ا ست لكن ا ين جو اب تمام نيستز ير ا آ يه د ر مقام بيان محر مات ا ست و همه ا ينها حر ام ا ست بلكه جو اب هر د و ا شكا ل ا ينست كه تصرف د ر ا مو ا ل د يگر ان يا د ر ما ل يتيم بعد از بلوغ و ر شد مطلقا حر ام نيست ز ير ا باذن صر يح يا فحوي يا شا هد حا ل جا يز ا ست تصرف و لو بر ما لك نفعي ند ا شته با شد و لي د ر ما ل يتيم مطلقا جا يز نيست نه باذن صر يح و نه فحوي و نه شا هد حا ل و آ يه مطلق ا ست كه هيچگو نه تصر في جا يز نيست ا لا با لتي هي ا حسن كه بر اي يتيم صر فه د ا شته با شد آ نهم هر كسي نميتو ا ند فقط و لي كه جد پد ري با شد يا قيم كه پد ر معين كر ده با شد يا منصوب از قبل حا كم شرع با شد, و تعبير بتا نيث ا لتي هي د ون ا لذي هو با ا ينكه قرب مذ كر ا ست بر اي ا ينست كه قرب ا نحا ئي د ا ر د جميع ا نحاء آن حر ام ا ست ا لا ا نحا ئيكه بر اي يتيم ا حسن با شد از حفظ ما ل و صرف نفقه و كسوه يتيم و بر د ا شت قيم ا گر فقير با شد بمقد ا ر معر وف چنا نچه ميفر ما يد و من كان غنيا فليستعفف و من كان فقير ا فليا كل با لمعر وف نساء آ يه6. حتي يبلغ ا شده شد يد بمعني محكم ا ست يعني با لغ د ر تصر فا تش محكم با شد صلاح و فسا د ر ا بفهمد سفيه نبا شد ر شيد با شد و از بر اي ر شد حدي معين نشده ا شخاص مختلف هستند بسا بمجر د بلوغ ر شد هم هست بسا سي سا ل هم مير سد و هنوز ر شد ند ا ر د. و ا و فو ا ا لكيل و ا لميز ان با لقسط كه يكي از معا صي كبيره بخس د ر مكيل و موز ون ا ست و عمل قوم شعيب بو ده و عذ اب بر آ نها ناز ل شده بلكه مشتمل بر معا صي بسيا ري ا ست از ا شتغا ل ذ مه و جنبه حق ا لنا سي و عدم جو از تصرف د ر عوض و ا مر وز معمو ل بسيا ري از كسبه هست هم كم فر و شي ميكنند, همز يا د ميگير ند با يد بقسط د ا د و ستد كنند بلكه مستحب ا ستز يا د بد هد و كم بگير د و ا ين بخس د ر مكيل و موز ون علا وه از حق ا لله و حق ا لناس بر كات ر ا هم از ما ل بر ميد ا ر د. لا نكلف نفسا ا لا و سعها ا شا ره با ينكه ا ين محر مات مذ كو ر ا مر مشكل و صعب نيست و تكليف شا قي خد ا و ند بر بنده گان قر ا ر ند ا ده مخصو صا د ين ا ر حام و ا قا رب با شند د ر باب حكم و قضا وت بحق حكم كنيد, د ر باب شها دت بحق شها دت د هيد د ر باب هد ا يت و ا ر شا د بحق ا ر شا د كنيد, ا مر بمعر وف كنيد, نهي از منكر نما ئيد, كلام حق بگو ئيد, ز خمز بان نز نيد, سعا يت و شما تت و نما مي و غيبت نكنيد, بند گان خد ا ر ا گمر اه نكنيد, بضلا لت نيند از يد, سب و لعن مؤ من نكنيد فحا شي نكنيد و غير ا ينها. ا شكا ل- عد ا لت د ر همه جا لازم ا ست چر ا عد ا لت د ر ا فعا ل و ا عما ل ر اذ كر نفر مو ده فقط عد ا لت د ر ا قو ا ل ر ا بيان نمو ده. جو اب- چون جملات قبل ر ا جع بحقوق ا لناس ا ست لذ ا عد ا لت د ر ا قو ا ل هم از ا ين باب ا ست و ا گرذ كر ا فعا ل و ا عما ل شده بو د فقط جنبه حقوق ا لله ر ا شا مل ميشد بعلا وه جمله بعد شا مل عد ا لت د ر ا فعا ل ميشو د كه فر مو د و بعهد ا لله ا و فو ا ز ير ا عهد ا لهي يكي ا ينستكه ا طا عت شيطان نكنيد ا لم ا عهد ا ليكم يا بني آ دم ا لا تعبد و ا ا لشيطان ا نه لكم عد و مبين و ان ا عبد و ني هذ ا صر ا ط مستقيم يس آ يه60 و61, شا مل جميع محر مات و و ا جبات ميشو د. و يكي از ا قسام عهد ا لهي باب نذ ر و عهد و قسم ا ست كه و فاء ب آ نها و ا جب و خلف آ نها حر ام بلكه كفا ره د ا ر د و يكي حفظ ا ما نت :ٍصاِبش ابارَنا ا يك اابثلچ ا لسمو ات و ا لا رض و ا لجبا ل فا بين ان يحملنها و ا شفقن منها و حملها ا لا نسان ا حز اب آ يه72, و غير ا ينها از آ يات. ذ لكم و صيكم به لعلكم تذ كر ون غا فل از عهد ا لهي نشو يد و فر ا موش نكنيد و د ا ئما متذ كر با شيد د ر باب و صا ياي ا لهي و سفا ر شات ا و.... ا لهي يكي ا ينستكه ا طا عت شيطان نكنيد ا لم ا عهد ا ليكم يا بني آ دم ا لا تعبد و ا ا لشيطان ا نه لكم عد و مبين و ان ا عبد و ني هذ ا صر ا ط مستقيم يس آ يه60 و61, شا مل جميع محر مات و و ا جبات ميشو د. و يكي از ا قسام عهد ا لهي باب نذ ر و عهد و قسم ا ست كه و فاء ب آ نها و ا جب و خلف آ نها حر ام بلكه كفا ره د ا ر د و يكي حفظ ا ما نت ا ست و ر د بصا حبش ا نا عر ضنا ا لا ما نت علي ا لسمو ات و ا لا رض و ا لجبا ل فا بين ان يحملنها و ا شفقن منها و حملها ا لا نسان ا حز اب آ يه72, و غير ا ينها از آ يات. ذ لكم و صيكم به لعلكم تذ كر ون غا فل از عهد ا لهي نشو يد و فر ا موش نكنيد و د ا ئما متذ كر با شيد د ر باب و صا ياي ا لهي و سفا ر شات ا و....
لطفا منتظر باشید ...
