سوره‌ فاتحه‌ الكتاب‌ ; آيه 4 - تفسیر اطیب البیان نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

تفسیر اطیب البیان - نسخه متنی

سید عبد الحسین طیب اصفهانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

سوره‌ فاتحه‌ الكتاب‌ ; آيه 4

متن عربي

مالك يوم الدين

ترجمه فارسي

(خداوندى كه) مالك روز جزاست. (4)

ترجمه انگليسي / English Translation

Master of the Day of Judgment.

تفسير 1

(4)(مالك يوم الدين ):ملك منسوب به زمان است ،و ملك كسي است كه مالك نظام قومي و تدبير امور آنهاست ، نه مالكيت خود آن قوم ، پس خدا هماناروز جزا را به نفس خود نسبت داده است چون او مالك امر و حكم است ، پس اومالك روز جزاست ،اين بنابر تقدير قرائت (ملك يوم الدين )است .اما مالك ازريشه (ملك ) ازلوازم خلق و ايجاد است ،يعني قيوميت الهي ، پس خداوند تعالي داراي (ملك )(به ضمه ميم )
مي باشد ،چون اوداراي نفوذ اداره است و خداي تعالي داراي (ملك )(به كسره ميم )مي باشد چون داراي قدرت بخشش يا منع كردن است ، (اياك نعبد): عبد يعني هرمملوكي اعم ازانسان ياغيراو و عبادت آن است كه بنده خودرادرمقام مملوكيت رب و مالك خودقراردهد و به همين جهت عبادت بااستكبار و تكبركردن منافات دارد(ان الذين يستكبرون عن عبادتي سيدخلون جهنم داخرين ) ،(همانا كساني كه ازعبادت من تكبر بورزند بزودي باذلت و خواري وارد جهنم خواهندشد)اماعبادت باشرك منافات ندارد ،چون گاه محقق مي شود كه بيش ازيك نفردرمالكيت بنده اي ياعبادت عبدي مشاركت داشته باشند، كما اينكه شايع است كه انسان چند خداي متعد د را عبادت كند كه اين همان شرك است و خداوندشريك ورزيدن راممكن ديده و ازآن نهي كرده است (ولايشرك بعباده ربه احدا) ،(و هيچ كس راشريك درعبارت پروردگارش نگيرد)،و يكي ازمصاديق شرك آن است كه انسان خداي متعال رابپرستد اما اوامر غير خدا را بطورجزئي ياكلي درمقام عبوديت بجا آورد و بهمين جهت خداوند مي فرمايد: (ومايؤمن اكثرهم بالله الاو هم مشركون )،(اكثر آنها ايمان بخدا نمي آورند جزآنكه درحال شرك هستند)، و عبوديت حق مطلق است يعني بدون هيچ قيد وشرطي است ، و همه مخلوقات مملوك علي الاطلاق و بدون قيد وشرط خدا هستيم ،يعني هم رب منحصر درمالكيت و معبودبودن است و هم خلق منحصردرعبوديت و بندگي است و جزعبوديت شأن ديگري ندارد،پس به همين جهت در(اياك نعبد) مفعول رامقدم داشته است وعبادت دراين جمله مطلق و نامحدوداست ، و واجب است كه براي معبود حاضر باشد(و خدا حضور مطلق دارد لذاشأن بنده هم آنست كه درمقام عبادت غفلت نكند و حاضرباشد)و بهمين جهت ازصيغه مخاطب استفاده شده است و نيز به جهت اينكه هدف عبادت تنهاخداست و نه غير او و نبايد عبادت خدابانظربه غير خداباشد،اما اينكه خداوندرابه طمع بهشت يابراي ترس ازدوزخ عبادت كنند ،اگرچه عبادت درذات خودش امر پسنديده اي است اما اين نوع ازعبادت بااخلاص و مقام انقطاع ازغيرخدامنافات دارد،و اينكه كلام به لفظ جمع (متكلم مع الغير )آورده شده است بجهت سركوبي نفس درمقام عبادت است ،چون مقام عبوديت باخود بيني منافات دارد وانسان هنگام عبادت بايد خود رادرآن مقام فاني ببيند و بيان تعين وتشخص و فرديت دراين مقام مستلزم خودبيني و انيت و استقلال است .

تفسير 2

ما لك يوم ا لد ين خد ا و ند ر وز جز ا ست ما لكيت يعني و ا جد و د ا ر ا بو دن چيزي و آن بر د و قسم
است:1- ملكيت ا عتبا ري و آن ملكيتي ا ستكه بو ا سطه ا عتبا ر د ا دن كسي كه د ا ر اي ا ين شان و مقام شا نيت ا عتبا ري با شد حا صل شو د و ا ين نوع ملكيت قا ئم بيد معتبر ا ست يعني بستگي بد ست
اعتبا ر د هنده دارد و هر گاه آ نر ا از ا عتبا ر بيند از د از ا رزش سا قط ميشو د و ا عتبا ر نز د هر طا يفه اي منو ط و مر بو ط بكسي ا ست كه بر اي ا و, ا ين شان و مر تبه ر ا قا ئل با شند مثلا د ر نظر عرف سلطان يا د و لت د ا ر اي ا ين شان ميبا شد و هر چه ر ا ا عتبا ر د هد ما د ا ميكه لغو نشو د د ا ر اي قيمت و ملكين خو ا هد بو د ما نند ا سكناس يا د ر ا هم مسكو كه يا چك و سفته هاي با نكي و ا مثا ل ا ينها و د ر نظر صا حبان د ين, شرع مطهر صا حب ا ين شان و مر تبت ا ست كه هر چه ر ا معتبر شمر د و بيكي از
اسباب ملكيت قا بل تملك د ا نست د ر صو ر تيكه صحت شر عي آن ر عا يت شو د ملكيت مي آ و ر د
2- ملكيت حقيقي, و آن ملكيتي ا ست كه حقيقت د ر خا رج چيزي محقق با شد و ا ين بر د و قسم ا ست: ذ اتي
و جعلي ملكيتذ ا تي ملكيت حق ا ست نسبت ب آ نچه تصو ر و تعقل شو د ما نند و ا جد بو دن ا و جميع صفات پسند يده از علم و قد رت و حيوه و عظمت و كبر يا ئي و علو و غير ا ينها كه همه آ نها عينذ ات ا و ست و سلبش ازذ ات محا ل ا ست , و ملكيت ا و نسبت بجميع مو جو د ات كه همه مخلوق و آ فر يده و مصنوع ا و هستند, و ملكيت نسبت ب آ نچه ا ر ا ده ميكند و مشيتش تعلق ميگير د يفعل ما يشاء و يحكم ما ير يد و ملكيت جعلي عبا رت از ا عطاء چيزي بكسي بنحو يكه آ نكس و ا جد آن چيز شو د ما نند ا عطاء كما لات با نبياء و ا و لياء و صلحاء و ا علي د ر جه ا ين ا عطاء ا عطاء و لا يت كليه مطلقه به پيغمبر ا كرم صلي ا لله عليه و ا له و سلم و خا ند ان عصمت و طها رت و ا فا ضه جميع كما لات ب آ نان ا ست و پس از آن ا عطاء نبوت و و لا يت و علوم و كما لات بسا ير ا نبياء و ا و صياء و همينطو ر ا فا ضه علوم و ملكات حميده بعلماء و صلحا و مؤ منين و متقين بد ر جات متفا وت و مختلف ميبا شد و از ا ين بيان معلوم ميشو د كه غير حق تبا رك و تعا لي هر چه د ا ر ند از جا نب حق ا ست و ملكيت حقيقيذ ا تي مختص با و ست و بس. و غني كه بعضي به بي نيازي تفسير كر ده و جزو صفات سلبيه شمر ده ا ند بنظر حقير از اعظم صفات ثبو تيه و بمعني د ا ر ا ئي و و ا جد بو دنذ ات حقتعا لي ا ست آن د ا ر ا ئي كه محد و د بحدي و منتهي بنها يتي نيست يوم عبا رت از قطعه زمان محد و د يست كه از حر كت كره زمين بد و ر خو د حا صل ميشو د و د ر
قيا مت كه تمام كر ات از حر كت ميا فتند زما ني نيست كه آ نر ا يوم يا ليل يا ماه و سا ل نا ميم بنا بر ا ين
اطلاق يوم بر ر وز قيا مت بر فرض تقد ير ا ست با ين معني كه ا گر حر كتي بو د و ر وز و ماه و سا ل تشكيل ميد ا د مقد ا ر ر وز قيا مت پنجاه هز ا ر سا ل بو د چنا نچه ميفرما يد في يوم كان مقد ا ره خمسين
الف سنت و از كا فى و ا ما لي شيخ طو سي از حضرت صا دق عليه ا لسلام ر و ا يت كر ده كه فر مو د ان للقيمت خمسين مو قفا كل مو قف مقد ا ره ا لف سنت بد ر ستيكه بر اي ر وز قيا مت پنجاه ا يستگاه ا ست كه مقدا ر هر ا يستگا هي هز ا ر سا ل ميبا شد و سپس حضرت ، آ يه فوق را تلا وت فر مو د و بر اي ر وز قيامت ا سا مي بسيا ري د ر آ يات و ا خبا رذ كر شده كه د لا لت بر عظمت و ا هميت ا ين ر وز د ا ر د و ما د ر كلم ا لطيب مقد ار كثيري از آ نها را كه با لغ بر هفتا د و پنچ ا سم ميشو د نقل كر ده ا يم ما نند يوم
ا لقيا مت, يوم ا لبعث يوم ... با مور د يني, ا لا لله ا لد ين ا لخا لص آ گاه با شيد كه ا طا عت و عمل خا لص براي خد ا ست 3- حساب ذ لك ا لد ين ا لقيم ا ين حساب را ستي ا ست و د ر بعض ا خبا ر د ين د ر آ يه شر يفه ما لك يوم ا لد ين بحساب تفسير شده چنا نچه قمي از حضرت صا دق عليه ا لسلام روا يت كرده 4- جزاء ان ا لد ين لو ا قع محققا جز اء و ا قع شد ني ا ست و ا كثر مفسر ين د ين ر ا د ر آ يه شر يفه جزاء تفسير كر ده ا ند يعني ما لك ر وز جز اء, روزي كه مر د م جز اء ا يمان و كفر و ملكات حسنه و سيئه و
اعما ل نيك و بد خو د ر ا مي يا بند ا لناس مجز يون با عما لهم ان خير ا فخير و ان شر ا فشر و ا صل جعل ر وز قيا مت بر اي جز اء اعما ل بند گان ا ست چه آ نكه د ر د نيا هر كسي جزاء كا مل و مستو فى كردا ر نيك يا بد خو د ر ا نمي يا بد و و جه تخصيص ما لكيت حق بر وز جز اء با ا ينكه خد ا و ند ما لك د نيا و
آخرت ا ست شا يد از ا ينجهت با شد كه د ر د ا ر د نيا سلا طين و متنفذ ين بحسب ظا هر ما لكيتي بر اي خو د قا ئل بو ده و مر دم ر ا مو ر د مؤ ا خذه قر ا ر د ا ده و نيك و بد آ نها را بحسب قو ا نين مو ضو عه خو د
پاداش ميد هند و ر وز قيا مت ا ين ما لكيتهاي اعتبا ري سا قط ميشو د و ما لكيت مطلقه حق بر وز و ظهور مينما يد و جز حضرت حق احدي ما لكيتي د ر مورد جزاء يا غير آن ند ا رد لمن ا لملك ا ليوم لله ا لواحد ا لقها ر و هر كسي ر ا بحسب عمل و قا بليت ا و جز اء و پا د اش خو ا هد د ا د حق بر وز جز اء با ا ينكه خد ا و ند ما لك د نيا و آ خرت ا ست شا يد از ا ين جهت با شد كه د ر د ا ر د نيا سلا طين و متنفذ ين بحسب ظا هر ما لكيتي بر اي خو د قا ئل بو ده و مر دم ر ا مو ر د مؤ ا خذه قر ا ر د ا ده و نيك و بد آ نها ر ا بحسب قو ا نين مو ضو عه خو د پا د اش ميد هند و ر وز قيا مت ا ين ما لكيتهاي اعتبا ري سا قط ميشو د و ما لكيت مطلقه حق بر وز و ظهو ر مينما يد و جز حضرت حق ا حدي ما لكيتي د ر مو ر د جز اء يا غير آن ند ا ر د
( لمن ا لملك ا ليوم لله الواحد القهار) و هر كسي را بحسب عمل و قابليت او جراء و پاداش خواهد داد .

/ 6486