سوره‌ بقره‌ ; آيه 26 - تفسیر اطیب البیان نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

تفسیر اطیب البیان - نسخه متنی

سید عبد الحسین طیب اصفهانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

سوره‌ بقره‌ ; آيه 26

متن عربي

ن الله لا يستحيي ان يضرب مثلا ما بعوضه فما فوقها فاما الذين امنوا فيعلمون انه الحق من ربهم واما الذين كفروا فيقولون ماذا اراد الله بهـذا مثلا يضل به كثيرا ويهدي به كثيرا وما يضل به لا الفاسقين

ترجمه فارسي

خداوند از اين كه (به موجودات ظاهرا كوچكى مانند) پشه، و حتى كمتر از آن، مثال بزند شرم نمى‏كند. (در اين ميان) آنان كه ايمان آورده‏اند، مى‏دانند كه آن، حقيقتى است از طرف پروردگارشان; و اما آنها كه راه كفر را پيموده‏اند، (اين موضوع را بهانه كرده) مى‏گويند: "منظور خداوند از اين مثل چه بوده است؟!" (آرى،) خدا جمع زيادى را با آن گمراه، و گروه بسيارى را هدايت مى‏كند; ولى تنها فاسقان را با آن گمراه مى‏سازد! (26)

ترجمه انگليسي / English Translation

God disdains not to use the similitude of things, lowest as well as highest. Those who believe know that it is truth from their Lord; but those who reject Faith say: "What means God by this similitude?" By it He causes many to stray, and many He leads into the right path; but He causes not to stray, except those who forsake (the path),-

تفسير 1

(26)(ان الله لايستحيي ان يضرب مثلامابعوضه فمافوقها):(خداوند پروايي نداردازآنكه به پشه اي يا كمتر ازاو مثال بزند)،بااينكه پشه ازكوچكترين حيوانات است كه باچشم ديده مي شوند،(فاماالذين امنوافيعلمون ):(اما مؤمنان ازاين مثل مي دانند)،(انه الحق من ربهم واماالذين كفروا):(كه حق ازجانب پروردگارشان است ، اما كساني كه كافرشدند) و انكار كردند و رد نمودند ،(فيقولون ماذاارادالله بهذامثلا):(مي گويند: خدااز اين مثل چه اراده اي نموده است )،اين آيه شهادت مي دهد به اينكه گمراهي و كوري كه انسان درنتيجه اعمالش برايش پيش مي آيد غيرازگمراهي و كوري است كه ازابتدا درنفس خود داشته است ،اضلال اثر و دنباله فسق و گناه است و همچنين بيان مي داردكه انسان دروادي اين حيات دنيوي زندگي ديگري درپيش دارد كه سعادت و شقاوت او دراين جهان و كرامت يا خذلاني كه به او خواهد رسيد درارتباط با زندگي و عمل او درهمين دنياست ، و بزودي هنگامي كه اسباب دنيوي منقطع شوند و حجابها كنار روند، ازآن آگاه خواهد شد و همانا عبرت گرفتن از يك موضوع به حجم آن بستگي ندارد ،بلكه به كيفيت آن ارتباط دارد،(25)،پس مثل به اين صورت قلبهاي منافق رااز قلبهاي آبديده به ايمان جدا وممتاز مي كند، (يضل به كثيراويهدي به كثيرا):(عده اي با آن گمراه مي شوند و عده اي با آن هدايت مي گردند)، وخداوند بااين مثل هدايت شدگان را هدايت مي افزايد و گمراهان را گمراهترمي كند(والذين اهتدوازادهم هدي )(26)، (وما يضل به الا الفاسقين ):(و گمراه نمي شوندبدان مگر فاسقان ) ،يعني فسق آنها باعث گمراهي شان مي شودو اضلال ، اثر ودنباله فسق است و اما فسق خروج ازقشر و پوسته مي باشد، يعني پاره كردن ونقض اوامر و نواهي تكليفي كه خداوند براي حمايت ازنظام زندگي بشر قرارداده است .

تفسير 2

محققا خد ا حيا نميكند از ا ينكه هر مثلي بز ند, پشه با شد يا با لا تر از پشه, و لي كسا نيكه ا يمان د ا ر ند ميد ا نند آن مثل د ر ست ا ست و از جا نب پر و ر د گا ر شان ا ست, و ا ما كسا نيكه كا فر ند ميگو يند خد ا با ين مثل چه خو ا سته ا ست? خد ا و ند بمثلز دن بسيا ري ر ا گمر اه و بسيا ري ر ا هد ا يت ميكند, و گمر اه نميكند بمثلز دن مگر كسا نيكه از فر مان حق بير ون ر فته ا ند . ا ستحياء از حياء و شرم ا ست و حياء از صفات حميده و ا خلاق پسند يده ا ست و ا خبا ر د ر فضيلت آن بسيا ر ا ست: از حضرت صا دق عليه ا لسلام ر و ا يت شده كه فر مو د ا لحياء من ا لا يمان و ا لا يمان في ا لجنت حياء از ا يمان و ا يمان د ر بهشت ا ست و نيز ميفر ما يد ا لحياء و ا لعفاف و ا لعي من ا لا يمان حياء و پا كد ا مني و خو د د ا ري از سخني كه نميد ا ند, از ا يمان ا ست و نيز فر مو د ا لحياء و ا لا يمان مقر و نان فاذ اذ هب ا حد هما تبع صا حبه حياء و ا يمان قر ين يكد يگر ند ا گر يكي از آ نها بر و د د يگري هم د نبا لش مير و د و نيز فر مو د لا ا يمان لمن لا حياء له بر اي كسيكه حياء ند ا ر د ا يمان نيست و مر ا د از حياء شر مند گي از ا ر تكاب چيزي ا ست كه شر عا و عقلا يا عر فا مذ موم وز شت با شد و ا ما از چيزي كه قبح و ز شتي ند ا شته با شد ما نند سؤ ا ل از ا مو ر د يني و بيان حق و نحو ا ينها, خجلت و حياء مو ر د ند ا ر د , و خجلت د ر چنين مو ا ر د حما قت ا ست نه حياء چنا نچه از پيغمبر ا كرم صلي ا لله عليه و آ له و سلم ر و ا يت شده كه فر مو د ا لحياء حياء ان: حياء عقل و حياء حمق, فحياء ا لعقل هو ا لعلم و حياء ا لحمق هو ا لجهل حياء بر د و قسم ا ست: حياء عقل و حياء حما قت, حياء عقل حيا ئي ا ست كه از ر وي د ا نش با شد و حياء حما قت حيا ئي ا ست كه از ر وي جهل با شد و حياء د ر مو ر د خد ا و ند ما نند سا ير صفات ا نفعا لي بمعني صد و ر آ ثا ر آ نستز ير ا تا ثر بر اي خد ا و ند محا ل ا ست چونذ ات مقدس ا و محل حو ا دث و عو ا رض و تا ثر ات و ا قع نميشو د و ا ينكه خد ا و ند د ر ا ين آ يه ميفر ما يد خد ا و ند حياء نميكند از مثا لز دن بيشه يا چيز هاي د يگر ما نند عنكبوت و سگ و خر و نحو ا ينها كه د ر آ يات د يگر ا ست چون آ يه كمثل ا لعنكبوت ا تخذت بيتا و آ يه كمثل ا لحما ر يحمل ا سفا ر ا و آ يه كمثل ا لكلب ان تحمل عليه يلهث ا و تتر كه يلهث و غير ا ينها, بر اي ا ينست كه ا ين ا مثا ل بر اي بيان حقا يق ا ست و ا ستحياء از بيان حقا يق جهل و حمق ا ست چنا نچه گذ شت و فرق بين حياء و ا ستحياء ا ينست كه حياء بر آن حا لت نفسا ني با طني ا طلاق ميشو د و ا ستحياء عبا رت از آ ثا ر ظا هري حياء ا ست كه د ر خا رج ظا هر ميشو د و كلمه ما د ر مثلا ما ر ا بعضي از مفسر ين ز ا ئد و بر اي تا كيد گر فته ا ند و لي د ر مقام خو د ثا بت شده چنا نچه د ر مقد مه تفسير آ لاء ا لر حمن بيان نمو ده كه د ر قر آن كلمهز ا ئده نيست حتي كاف د ر ليس كمثله شيء و لاء د ر لا ا قسم بيوم ا لقيمت و بعضي گفته ا ند ما نكره بمعني شيء و بعو ضه بيان و تفسير آ نست يعني خد ا و ند حياء نميكند از ا ينكه مثل بز ند بچيز يكه آن چيزي پشه با شد و فر اء گفته ما يعني ما بين يعني خد ا و ند ا متناع نكند كه مثلز ند از ما بين بعو ضه د ر صغر تا آ نچه با لاي آن با شد و بعضي آ نر ا ا بها ميه د ا نسته ا ند ما نند لا مر ما جدع قصير ا نفه يعني هر مثلي كه با شد و حق ا ينست كه ما بر اي تا كيد مثل ا ست يعني خد ا و ند حياء نميكند از مثلز دن چه آن مثل پشه با شد يا با لا تر از آن با شد و د ر فما فو قها د و ا حتما ل بر ده ميشو د يكي فو قيت د ر كو چكي و پستي يعني كمتر از بعو ضه, و د يگر فو قيت د ر بز ر گي و معناي د وم ا قرب ا ستز ير ا بعو ضه حد ا قل مثا ل شمر ده شده و بعو ضه بمعني صغا ر ا لبق يعني پشه هاي ر يز ا ست و ا ما ا لذ ين آ منو ا فيعلمون ا نه ا لحق من ر بهم ا هل ا يمان ميد ا نند كه خد ا و ند حكيم علي ا لا طلاق ا ست و همه كا ر هاي ا و از ر وي حكمت ا ست و ضرب ا مثا ل ا و مستند بغرض حكيما نه ا ست كه عبا رت از تفهيم حقا يق و تقر يب آ نها بذ هن ا فر ا د ا نسان و عبرت و تنبه آ نان ا ست. و د ر مثل با يد كما ل منا سبت بين مثل و ممثل و جو د د ا شته با شد, و د ر ا مثله كه د ر لسان د ا نشمند ان و ا د باء ا ست و ا قعيت مثل منظو ر نيست و مجر د فرض كا في ا ست و لي ا مثله قر آ ني د ر خا رج هم و ا قعيت د ا ر د چنا نچه د ر گفتا ر ششمص45 و همچنين د رذ يل آ يه شر يفه مثلهم كمثل ا لذي ا ستو قد نا ر ا متذ كر شد يم و چون ا مثا ل بر اي تفهم و عبرت و تنبه ا ست و مؤ منين ا ين مقصو د ر ا د رك ميكنند مو جب هد ا يت آ نان ميگر د د, و لي كفا ر كه نظر بكو چكي و پستي ا مثا ل ميكنند و مقصو د ر ا د رك نمينما يند حمل بر سفا هت نمو ده و ميگو يند غرض ازذ كر ا ين ا مثا ل چيست? و ا ين سخن مو جب مز يد كفر و ضلا لت آ نان ميگر د د و از ا ين جهت ميفر ما يد يضل به كثير ا و يهدي به كثير ا يعنيذ كر ا مثا ل قر آن مو جب هد ا يت مؤ منان و ضلا لت كا فر ان ميگر د د, و ا ينكه نسبت ا ضلا ل ر ا بخو د د ا ده بر اي ا ينست كه كفا ر هنگام نز و ل ا ين ا مثا ل بقر آن ا ستهز اء ميكنند و ا ين و سيله ز يا د تي كفر و ضلا لت آ نان ميگر د د و كلام د ر معني هد ا يت و ضلا لت د رذ يل آ يه شر يفه ا هد نا ا لصر ا ط ا لمستقيم و آ يه شر يفه هدي للمتقين گذ شت و حا صل مفا د آ يه د ر مقام د فع د خل و ا ير ا دي ا ست كه منا فقين و مشر كين و ا هل كتاب از يهو د و نصا ري نمو د ند كه قر آن د ا ر اي فصا حت و بلا غت نيست تا چه ر سد معجزه با شدز ير ا مشتمل بر ا مثا ل خسيسه و حقيره ما نند عنكبوت وذ باب و كلب و حما ر و نحو ا ينها ست و جو اب ا ينست كهذ كر ا مثا ل بر اي تفهيم حقا يق و تقر يب معا ني بلند بفكر وذ هن ا فر ا د ا ست و ا ين مطلب د ر كلمات و كتب حكما و د ا نشمند ان و فصحاء و بلغاء و ا شعا ر شعر اء بسيا ر ا ست مثلا بر سستي چيزي بتا ر عنكبوت يا نقش بر آب مثل ميز نند, يا حقا رت چيز ير ا بر ان ملخ نز د سليمان, يا قطره بد ر يا ياز يره بكر مان بر دن و نحو ا ينها تشبيه ميكنند كتاب كليله و د منه و نحو آ نر ا مو ر د مطا لعه قر ا ر د هيد و به بينيد سر تا سر آن حكا يات و ا مثا لي ا ست كه بو ا سطه آن معا ني لطيف و د قيق و حقا يق بلند و عميقي ر ا مكشوف و مبين د ا شته. و ما يضل به ا لا ا لفا سقين مر ا د از فا سقين د ر قر آن مجيد كفا ر و معا ند ينندز ير ا د ر آ يه د يگر ميفر ما يد ا فمن كان مؤ منا كمن كان فا سقا لا يستو ون و د ر آ يه بعد از ا ين آ يه ميفر ما يد و ا ما ا لذ ين فسقو ا فما و ا هم ا لنا ر كلما ا ر ا د و ا ان يخر جو ا منها ا عيد و ا فيها و قيل لهمذ و قو ا عذ اب ا لنا ر ا لذي كنتم به تكذ بون و پيد ا ست كه تكذ يب كننده عذ اب د وزخ كا فر ا ست و فا سق د ر ا صطلاح مقا بل عا د ل ا ست و عا د ل د ر ا صطلاح كسير ا گو يند كه از معا صي كبيره ا جتناب كند و بر معا صي صغيره ا صر ا ر ننما يد و منا فيات مر وت ر ا مر تكب نشو د و ا ين بو ا سطه ملكه عد ا لت و حا لت خو في ا ست كه د ر قلب ا نسان از ر وي ا يمان پيد ا ميشو د كه ما نع از ا ر تكاب ا مو ر مذ كو ره ا ست و معا صي كبيره معصيتها ئي ا ست كه د ر قر آن و عده آ تش يا مطلق عذ اب د ا ده شده با شد و يا د ر ا خبا ر معتبره و عده عذ اب يا تصر يح بكبيره بو دن ا و شده با شد و يا د ر قر آن و ا خبا ر معتبره آ نر ا از معصيت كبيره ئي ا شد و سختتر شمر ده با شند مثل ا لفتنت ا شد من ا لقتل و ا لغيبت ا شد من ا لز نا و ا لكذب ا شد من ا لشر اب و يا د ر نظر ا هل شرع عظمت د ا شته با شد و ما د ر كتاب عمل ا لصا لحص24-43 معا صي كبيره ر ا تعد يد و تشر يح نمو ده ا يم

/ 6486