ن الله يامر بالعدل والحسان ويتا ذي القربى وينهى عن الفحشا والمنكر والبغي يعظكم لعلكم تذكرون
ترجمه فارسي
خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزديكان فرمان مىدهد; و از فحشا و منكر و ستم، نهى مىكند; خداوند به شما اندرز مىدهد، شايد متذكر شويد! (90)
ترجمه انگليسي / English Translation
God commands justice, the doing of good, and liberality to kith and kin, and He forbids all shameful deeds, and injustice and rebellion: He instructs you, that ye may receive admonition.
تفسير 1
(90)(ان الله يامر بالعدل و الاحسان و ايتاي ء ذي القربي و ينهي عن الفحشاءو المنكر و البغي يعظكم لعلكم تذكرون ):(خداوند به عدالت و نيكي و بخشش به نزديكان امر مي كند و از زشتي و كار بد و ستمگري نهي مي نمايد، شما را پندمي دهد تا شايد متذكر گرديد)، خداوند در اين آيه ابتدا سه حكم از مهمترين احكامي را كه اساس جامعه بشري بر آن استوار است بيان مي نمايد و آنها را به ترتيب اهميت ذكر مي كند، چون از نظر اسلام ، اگر چه هر فردي براي خود داراي خير و شري مي باشد، اما سعادت هرشخصي مبتني بر اصلاح اجتماعي است كه در آن زندگي مي كند، لذا اسلام با اين احكام به اصلاح اجتماع اهتمام ورزيده تاانسانها را، هم در ذات خود و هم در ظرف اجتماع صالح سازد. (عدل ) به معناي مساوات در تلافي است ، اگر خير است خير و اگر شر است شر، اما (احسان ) به معناي اين است كه خيري را با خير بيشتر از آن تلافي نمايند و(شر) را به شري كمتر از آن پاسخ گويند. و عدالت دو قسم است : عدالت فردي و عدالت اجتماعي ، اما در اينجا مرادعدالت اجتماعي است و آن عبارتست از اينكه با هر يك از افراد جامعه به گونه اي رفتار شود كه مستحق آنست و هر كس در جايي قرار بگيرد كه شايسته اوست و اين امر به عدالت از جانب خداوند به مجموع افراد انساني تعلق مي گيرد، يعني هم هر فرد مسلمان مأمور به بر پا داشتن عدالت است و هم جامعه مكلف به اقامه اين حكم مي باشد، همچنين حكومت اسلامي نيز بايد آن رارعايت نمايد، چون عهده دار زمام جامعه اسلاميست . اما(احسان ) مراد از احسان نيز، احسان به غير است و نيكي نمودن ، گذشته ازاينكه باعث اصلاح حال فقيران و بيچارگان و درماندگان است و موجب انتشاررحمت و ايجاد محبت مي باشد، باعث گردش ثروت در اجتماع گشته و امنيت وسلامت عمومي پديد مي آورد و نيز قلبها را به يكديگر نزديك مي سازد. و مسأله سوم (ايتاء ذي القربي ) يعني دادن مال به خويشاوندان كه خود يكي ازمصاديق احسان است و ذكر خاص بعد از عام براي افاده مزيد عنايت به اصلاح جمع كوچك خانواده و خويشاوندان است ، چون اصلاح اين جامعه كوچك باعث اصلاح كل جامعه مي گردد و مسلما اگر هر فردي به اصلاح خويشاوندان خود بپردازد بتدريج همه جامعه رو به صلاح مي نهد(38) . آنگاه از سه امر پليد نهي مي نمايد كه باعث شكاف عميق ميان افراد اجتماع شده و جامعه را به هلاكت كشانده و نيروهاي آن را به هدر مي دهد و باعث فسادنظام و انحلال آن مي گردد و وقتي جامعه اي رو به هلاكت نهد، هلاكت سعادت افراد نيز در آن جامعه حتمي خواهد بود . (فحشاء)كردار و گفتار زشتي است كه قبح آن خارج از حد تحمل ، صبر ياسكوت باشد و (منكر)امر ناپسنديست كه در جامعه به جهت زشتي يا گناه بودنش متروك باشد (مانند نمودن عورت و ساير مظاهر فسق و فساد) و (بغي ) دراصل به معناي طلب است ، اما معمولا در معناي طلب حق ديگران و تعدي و ستم استعمال مي شود و معناي استكبار و برتري طلبي و ظلم را افاده مي كند. لذا نهي از فحشاء، منكر و بغي باعث اتحاد مجتمع مي گردد و نظام جامعه رااستحكام مي بخشد، چون وقتي افراد يك اجتماع مرتكب فحشاء و منكر نشده وبه حق يكديگر هم تجاوز نكنند، رحمت در ميان آنها مستقر شده و نيروها با هم متمركز مي شود و خشم و عداوت و نفرت و هر صفت زشتي كه باعث تفرقه وهلاكت آن اجتماع باشد از ميان آنها ريشه كن مي گردد و جمله آخر گوياي آنست كه خداوند اين پندها را به انسانها مي دهد تا شايد متذكر شوند كه آنچه خداوندآنها را به سوي آن دعوت مي كند باعث حيات و سعادت آنهاست .
تفسير 2
خد ا و ند تبا رك و تعا لي بسه چيز ا مر فر مو ده عد ل و ا حسان و ا تياء ذي ا لقر بي و از سه چيز نهي نمو د فحشاء و منكر و بغي با يد شما بنده گان متذ كر شو يد و فر ا موش نكنيد ان ا لله يا مر با لعد ل عد ل د ر عقا ئد خا لي از ا فر ا ط و تفر يط يعني نه چيزي د ر د ين ا ضا فه كند كه بد عت بگذ ا ر د يا غلو كند و نه منكر يكي از ضر و ر يات شو د كه مر تد مي شو د و هر د و از ا قسام كفر ا ست و عد ل د ر ا خلاق كه از صفات حميده ا ست, و د و طرف آ نها از صفات خبيثه ا فر ا ط و تفر يط و عد ل د ر ا حكام با تيان و ا جبات و ترك محر مات و نيز عد ل بمعني ا عطاء كلذي حق حقه و صا حبان حقوق بسيا ر ند حق ا لله و حق ا لر سو ل و ا لا ئمه و ا لعلماء و ا بو ين و ا و لا د و ا قا رب و هم جو ا ر بلكه مؤ من كه فر مو د. للمؤ من علي ا خيه ثلا ثون حقا لا بر ا ئت لها ا لا با لا د اء ا و ا لعفو و ا لا حسان بذ ل ما ل و ا لجاه و خد مت ببنده گان خد از ا ئد بر مقد ا ر و ا جب و ا تيان با عما ل صا لحه و ا فعا ل مستحبه و هد ا يت و ا ر شا د خلق و ا صلاح ا مو ر بند گان و قضاء حو ا ئج آ نها و كل حسن كه نفعش عا ئد بغير شو د بلكه ا حسان بنفس هم ممكن ا ست شا مل شو د و مفسر ين د ر عد ل و ا حسان هر كد ام و جهي گفتند كه تمام بد ون مد رك و تفسير بر اي ا ست. و ا تياءذي ا لقر بي ا گر مر ا دذي ا لقر بي مؤ تي با شد مر ا د صله ر حم ا ست از آ باء و ا مهات و ا جد ا د و جد ات و ان علو ا و ا و لا د و ا حفا د و ان نز لو ا و ا خوه و ا خو ات و ا و لا د آ نها و ا عمام و عمات و ا خو ا ل و خا لات و ا و لا د آ نها كه د ر طبقات ا رث هستند تمامذي ا لقر بي هستند و ا گر مر ا دذي ا لقر بي حضرت ر سا لت با شد چنا نچه ا خبا ر بسيا ري د ا ر يم هم د رذ يل همين آ يه و هم د ر آ يه خمس كه د ر سو ره ا نفا ل مفصلا بيان كر د يم ا ئمه ا طها ر هستند كه يكسهم خمس ر ا جع ب آ نها ا ست و ينهي عن ا لفحشاء فحشاء ا فعا ل قبيحه كه د ر نظر عرف و عقلاءز شت ا ست و از همين باب ا ست فحش كه با سب فرق د ا ر د مثل نسبت لو ا ط وز نا نسبت بغير يازن يا ما د ر و خو ا هر و د ختر ا و بعبا ر ات ر كيكه و ا لمنكر معا صي كه د ر نظر شرع منكر ا ست و از ا ين باب ا ست نهي از منكر كه شا مل جميع معا صي ميشو د صغيره و كبيره ظا هر يه و با طنيه قو ليه و فعليه و ا لبغي تجا وز از حد ا ست و لذ ا ا طلاق برز نا ميشو دز ا نيه ر ا بغي ميگو يند و بر ظلم ميشو د و بر خر وج بر ا مام مثل ا صحاب جمل و صفين و غير ا ينها فئت با غيه بر حسو د ميشو د و ا مثا ل ا ينها يعظكم مو ا عظ ا لهيه ا ر ا ئه طر يق بصر ا ط مستقيم و ا نذ ا ر از سبل شيطا ني و عقو بات ا خر وي و بليات د نيوي لعلكم يعني با يد و شا يد تذ كر ون متذ كر شو يد و پند بگير يد تنبيه ا خبا ر بسيا ري د ر ذ يل ا ين آ يه و آ يه قبل د ا ر يم كه تفسير كر د ند بمصا د يق خا صه مثلا عد ل ر ا بتو حيد و ا لا حسان بچيغمبر وذي ا لقر بي با مير ا لمؤ منين و فحشاء با بي بكر و منكر بعمر و بغي بعثمان و د ر بعض آ نهاذي ا لقر بي ر ا با ئمه ا طها ر و د ر آ يه قبل د ر ذ يل تبيا نا لكل شيء بيان علم ا ئمه عليهم ا لسلام از گذ شته و آ ينده مثل رؤ يت كف د ست و ا لبته مصا د يق ا تم عد ل و ا حسان وذي ا لقر بي و فحشاء و منكر و بغي ر ا بيان ميفر ما يد و ا لبته علم بظا هر و با طن قر آن تا هفتا د بطن ا ختصاص با ين خا ند ان د ا ر د و ا ين ا خبا ر چون مفصل ا ست و د ر بر هان نقل كر ده لذ ا خو د د ا ري كر د يم از نقل آن به آ نجا ر جوع كنيد.
لطفا منتظر باشید ...
