الم تر لى الذي حاج براهيم في ربه ان اتاه الله الملك ذ قال براهيم ربي الذي يحيـي ويميت قال انا احيـي واميت قال براهيم فن الله ياتي بالشمس من المشرق فات بها من المغرب فبهت الذي كفر والله لا يهدي القوم الظالمين
ترجمه فارسي
آيا نديدى (و آگاهى ندارى از) كسى ( نمرود) كه با ابراهيم در باره پروردگارش محاجه و گفتگو كرد؟ زيرا خداوند به او حكومت داده بود; (و بر اثر كمى ظرفيت، از باده غرور سرمست شده بود;) هنگامى كه ابراهيم گفت: "خداى من آن كسى است كه زنده مىكند و مىميراند." او گفت: سخللّهمن نيز زنده مىكنم و مىميرانم!" (و براى اثبات اين كار و مشتبهساختن بر مردم دستور داد دو زندانى را حاضر كردند، فرمان آزادى يكى و قتل ديگرى را داد) ابراهيم گفت: سخللّهخداوند، خورشيد را از افق مشرق مىآورد; (اگر راست مىگويى كه حاكم بر جهان هستى تويى،) خورشيد را از مغرب بياور!" (در اينجا) آن مرد كافر، مبهوت و وامانده شد. و خداوند، قوم ستمگر را هدايت نمىكند. (258)
ترجمه انگليسي / English Translation
Hast thou not Turned thy vision to one who disputed with Abraham About his Lord, because God had granted him power? Abraham said: "My Lord is He Who Giveth life and death." He said: "I give life and death". Said Abraham: "But it is God that causeth the sun to rise from the east: Do thou then cause him to rise from the West." Thus was he confounded who (in arrogance) rejected faith. Nor doth God Give guidance to a people unjust.
تفسير 1
(258)(الم تر الي الذي حاج ابرهيم في ربه ):(آيا نمي نگري به آنكس كه باابراهيم (ع )در باره پروردگارش محاجه و گفتگو نمود)كلمه (محاجه )به معناي ارائه حجت و دليل در مقابل حجت طرف مقابل و اثبات مدعاي خود و ابطال حجت خصم است و (حجت )اصلش به معناي قصد است و در معناي (به كرسي نشاندن مقصد و مدعا)استعمال مي شود و كسي كه با ابراهيم در باره پروردگارابراهيم بحث و محاجه مي كرده پادشاه معاصر او نمرود ،ملك بابل بوده ،(ان اته الله الملك ):(كه خداوند به او ملك و سلطنت داده بود)اين جمله از باب بكاربردن چيزي در محل ضدآن است تا شكوه و گله مندي رابهتر برساند ،ولي مي فرمايد:نمرود با ابراهيم محاجه كرد و منكر خداشد ،با آنكه خدا به او احسان كرده و ملك و دولت داده بود ،پس اين جمله كفران نعمت نمرود را مي رساند واز طرف ديگر با ذكر اين احسان خدا نسبت به او ،نادرستي اصل ادعاي نمرودثابت مي شود، چون ادعاي خدايي نمرود به خاطر ملك و دولتي بود كه خدا به اوداده بود و خودش آن را كسب نكرده و مالك آن نبود و گرنه خودش هيچ تفاوتي با اكثر مردم نداشت و لذا قرآن براي اثبات حقارت و سخافت امر او، نام او را ذكرنكرد،(اذ قال ابرهيم ربي الذي يحيي و يميت ):(زماني كه ابراهيم فرمود:پروردگارمن كسي است كه زنده مي كند و مي ميراند)پس خداست كه حيات را به همه موجودات مي بخشد و بر ستاندن اين حيات نيز قادر است ، (قال انا احيي واميت ):(او گفت : من زنده مي كنم و مي ميرانم )نمرود ادعا كرد كه متصف به صفتي است كه ابراهيم با آن پروردگار خويش را توصيف كرد ،همان خدايي كه بر او واجب بود كه بجاي بتها او را بپرستد و در برابرش خضوع كند و نمرودنگفت (و انا احيي و اميت )چون لازمه عطف اين بود كه خدا در ربوبيت شراكت داشته باشد در حاليكه مقصود و مطلوب او تفوق و برتري طلبي بود و نگفت (الالهه تحيي و تميت )(بت مي ميراند و زنده مي كند)چون در اين صورت معارضه اش با ابراهيم به حق نبود، بلكه مغالطه و تلبيس و اشتباه افكني بود بركساني كه درآنجا حضور داشتند ،بلكه امر كرد دو مرد زنداني را بياورند و فرمان داد يكي را آزاد كردند و ديگري را كشتند و بديهي است كه اين مسأله هم مغالطه اي بيش نبود ،چون منظور ابراهيم (ع ) مرگ و حيات حقيقي بود و ابراهيم چون دانست كه آنها به جهت كوته فكري و ضعف تعقل نمي تواننند وجه مغالطه را دريابند، لذا حجت ديگري بياورد و فرمود: (قال ابرهيم فان الله ياتي بالشمس من المشرق فات بها من المغرب ):(ابراهيم فرمود:همانا خدا خورشيد را از مشرق بيرون مي آورد، پس تو آن را از مغرب بيرون بياور)ابراهيم (ع ) اين بار حجت دوم خود را براساس ادعاي او متفرع نمود و گفت : پس اگر چنين است كه توپروردگار هستي از شئون رب تدبير امور نظام تكوين و دخل و تصرف در آن است كه تو هم بايد داشته باشي وخورشيد با آنكه الهه آنان بود، اما رب الارباب آن رااداره و تدبير نمود و فاعل ارادي همانطور كه بر انجام فعلي قادر است برخلاف آن هم قدرت و اختيار دارد، (فبهت الذي كفر والله لا يهدي القوم الظالمين ):(پس كافر مبهوت شد و خدا گروه ستمگران را هدايت نمي كند)در اين جمله تعليل است براي جمله ماقبل ، يعني علت مبهوت شدن نمرود كفر اونبود،بلكه اين بود كه خداي سبحان او را هدايت نكرد و اين خود به جهت ستمكاري اوبوده ، يعني ستمكاري علت محروميت از هدايت است و محروميت از هدايت هم علت براي كافر شدنش گرديد، پس علت هدايت نشدن ظالمين ظلم آنهاست و ظلم انحراف از راه عدل مي باشد كه موجب خسارت ونوميدي است .
تفسير 2
ا لم تر ا لي ا لذي حاج ا بر ا هيم في ر به ا لم تر بمعني ا لم تعلم و چون علم نبي صلي ا لله عليه و آ له و سلم بما كان و ما يكون تعلق گر فته ميد ا نست قضيه ا بر ا هيم ر ا بلكه مكر ر متذ كر شده ا يم كه پيغمبر صلي ا لله عليه و آ له و سلم و آ له ا و مظهر تام ا تم جميع صفات ا لهيه هستند: سميع, بصير, حا ضر, نا ظر, محيط بجميع گذ شته و آ ينده هستند. مي د يد قضا ياي ا بر ا هيم ع ر ا و مر ا د از ا لذي نمر و د ا ست كه ا و ل پا د شا هان ا ست و د ر لسان عجم كيو مرس ا ست و تمام قسمت معمو رهز مين تحت سلطنت ا و بو د و پد رش كنعان بو د و چها ر صد سا ل بحا ل جو ا ني عمر كر د و ا و ل كسي بو د كه د عوي ر بو بيت كر د و بتها ر ا هم خد ا ميد ا نست و د رز مان ا و ا بر ا هيم مبعوث بر سا لت شد و ا و ر ا د عوت فر مو د بخد اي متعا ل ا و مطا لبه د ليل كر د از ا بر ا هيم بر ر بو بيت خد ا و معني حاج مطا لبه حجت ا ست و كلمه في ر به يعني في ا ثبات و جو د ر به. ان آ تيه ا لله ا لملك كه مر ا د سلطنت و ما ل و منا ل و جاه ا ست و تمام نفوس د ر تحت فر مان ا و بو د ند و ا و لين از جا بره و سلا طين كيا ني ا ست . اذ قا ل ا بر ا هيم ز ما نيكه ا بر ا هيم د ر مقام ا قا مه حجت و بيان د ليل بر ا ثبات صا نع بر آ مد فر مو د: ر بي ا لذي يحيي و يميت ا حياء و ا ما ته از ا فعا ل مختصه حضرت با ري ا ست مثل خلق و رزق و صحت و مرض و غنا و فقر و عزت وذ لت و نحو ا ينها. و مر ا د از ا حياء ا فا ضه ر وح ا ست د ر بدن و از ا ما ته قبض و ا خذ و ا خر اج ر وح ا ست از بدن, نمر و د گما نش ا ين بو د كه ا حياء آ دمز نده كه محكوم بقتل ا ست ا و ر ا نكشند, و ا ما ته ا ينستكه غير محكوم بقتل ا و ر ا بكشند لذ ا ا ين عمل ر ا ا نجام د ا د و د ر جو اب ا بر ا هيم قا ل ا نا ا حيي و ا ميت غا فل از ا ينكه ا حياء و ا ما ته بدن بي ر و حي ر ا ر وح د هند و با ر و حي ر ا ر و حش ر ا بد ون ا سباب ا خذ كنند, و چون ا ين كلام از نمر و د جا هلا نه بو د و كا شف از بي شعو ري و بي ا د ر ا كي ا و بو د حضرت ا بر ا هيم ع د ليل د يگري ر و شن تر و و ا ضح تر بر ا و ا قا مه فر مو د: قا ل ا بر ا هيم فان ا لله يا تي با لشمس من ا لمشرق فات بها من ا لمغرب چون حر كتز مين حر كت و ضعي ا و كه د و ر خو د ميچر خد خو ر شيد از طرف مشرق ظا هر ميشو د, و ا گر نمر و د قد رت د ا ريز مين ر ا بر گر د ان تا خو ر شيد از طرف مغرب ظا هر گر د د. ا شكا ل نمر و د ر ا مير سيد كه همين تقا ضا ر ا از ا بر ا هيم ع كند كه خد اي تو شمس ر ا از مغرب ظا هر نما يد . جو اب ا و لا نمر و د مد ر سه نر فته بو د و شعو ر و ا د ر اك ا ين منا قشات ر ا ند ا شت. و ثا نيا ا گر تقا ضا ميكر د خد ا و ند از باب معجزه بد ست ا بر ا هيم قا د ر بو د بر آن و ر سو ا ئي نمر و د بر همه ظا هر و هو يد ا ميشد, نمر و د تر سيد كه ا گر بگو يد و ا بر ا هيم ع عملي نما يد د يگر بر اي ا و چيزي نميما ند, چنا نچه خد ا و ند بر يو شع بن نون ع و بر حضرت ا مير عليه ا لسلام خو ر شيد ر ا بر گر د ا نيد. و ثا لثا نمر و د ر ا از بيان ا بر ا هيم يقين حا صل شد لكنز ير با ر نر فت و لذ ا د ر مقام كشتن خد اي ا بر ا هيم بر آ مد و آن تخت و كر كس ها ر ا بطرف با لا بر د و تير ر ها كر د كه بخد اي ا بر ا هيم ا صا بت كند. فبهت ا لذي كفر بهت بمعني حيرت ا ست كه نتو ا ند جو اب بگو يد و نتو ا ند ا نكا ر كند و ا ين بهت غير از بهتان ا ست كه كسي د ر و غي بكسي ببند د كه مسلما از غيبت ا شد ا ستز ير ا هم مضا ر غيبت ر ا د ا ر ده هم مضا ر كذب و هم تا ثير د ر قلب مغتاب بيشتر ميكندز ير ا غيبت و لو ا نسان ر ا متا ثر ميكند لكن پيش خو د خو د ر ا ملا مت ميكند كه چر ا كر دم تا مر دم عقب سرم بگو يند, و ا ما بهتان بسيا ر ا و ر ا متا لم ميكند ز ير ا نكر ده با و ا فتر اء ببند ند و ا لله لا يهدي ا لقوم ا لظا لمين ب آن مر ا تب هد ا يت كه مو جب ا يصا ل شو د, و ا ما هد ا يت كه ا ر ا ئه طر يق با شد با عطاء عقل و ا ر سا ل ر سل و ا قا مه حجج و نحو ا ينها بر تمام يكسان ا ست و ا ما ثمو د فهد ينا هم فا ستحبو ا ا لعمي علي ا لهدي سو ره فصلت آ يه16, ا نا هد يناه ا لسبيل ا ما شا كر ا و ا ما كفو ر ا د هر آ يه3. كه كسي د ر و غي بكسي ببند د كه مسلما از غيبت ا شد ا ستز ير ا هم مضا ر غيبت ر ا د ا ر د و هم مضا ر كذب و هم تا ثير د ر قلب مغتاب بيشتر ميكندز ير ا غيبت و لو ا نسان ر ا متا ثر ميكند لكن پيش خو د خو د ر ا ملا مت ميكند كه چر ا كر دم تا مر دم عقب سرم بگو يند, و ا ما بهتان بسيا ر ا و ر ا متا لم ميكند ز ير ا نكر ده با و ا فتر اء ببند ند و ا لله لا يهدي ا لقوم ا لظا لمين ب آن مر ا تب هد ا يت كه مو جب ا يصا ل شو د, و ا ما هد ا يت كه ا ر ا ئه طر يق با شد با عطاء عقل و ا ر سا ل ر سل و ا قا مه حجج و نحو ا ينها بر تمام يكسان ا ست و ا ما ثمو د فهد ينا هم فا ستحبو ا ا لعمي علي ا لهدي سو ره فصلت آ يه16, ا نا هد يناه ا لسبيل ا ما شا كر ا و ا ما كفو ر ا د هر آ يه3.
لطفا منتظر باشید ...
