وما تفرقوا لا من بعد ما جاهم العلم بغيا بينهم ولولا كلمه سبقت من ربك لى اجلٍ مسمى لقضي بينهم ون الذين اورثوا الكتاب من بعدهم لفي شكٍ منه مريبٍ
ترجمه فارسي
آنان پراكنده نشدند مگر بعد از آنكه علم و آگاهى به سراغشان آمد; و اين تفرقه جويى بخاطر انحراف از حق( و عداوت و حسد) بود; و اگر فرمانى از سوى پروردگارت صادر نشده بود كه تا سرآمد معينى (زنده و آزاد) باشند، در ميان آنها داورى مىشد; و كسانى كه بعد از آنها وارثان كتاب شدند نسبت به آن در شك و ترديدند، شكى همراه با بدبينى! (14)
ترجمه انگليسي / English Translation
And they became divided only after Knowledge reached them,- through selfish envy as between themselves. Had it not been for a Word that went forth before from thy Lord, (tending) to a Term appointed, the matter would have been settled between them: But truly those who have inherited the Book after them are in suspicious (disquieting) doubt concerning it.
تفسير 1
(14) (و ما تفرقوآ الا من بعد ماجاءهم العلم بغيا بينهم و لولا كلمه سبقت من ربك الي اجل مسمي لقضي بينهم و ان الذين اورثوا الكتاب من بعدهم لفي شك منه مريب ): (و در آن تفرقه نكردند مگر پس از اينكه به حقانيت دين يقين داشتند وحسادتي كه ميانشان بود باعث اين تفرقه كردن در دين شد، و اگر حكم ازلي خداوند برمدت معين اجل آنها قرار نگرفته بود، هر آينه كارشان يكسره شده و هلاك مي گشتند،چون بواسطه اعمال ايشان ، كساني كه بعد از آنها كتاب الهي را به ارث بردند درباره آن در شكي عميق قرار گرفتند) (بغي ) يعني ظلم و حسد. مي فرمايد تنها علتي كه باعث شد مردم در ديني كه حقانيت آن را مي شناختند، تفرقه ايجاد كنند و آن را بصورت مذاهب و شعبه هاي گوناگون درآورند، ظلم و يا حسدي بود كه در ميانشان معمول بود و اين ظلم نگذاشت كه مطابق علم خود عمل كنند (و گرنه آنها نسبت به دين حق جاهل نبودند) و در نتيجه در دين اختلاف به راه انداختند و هر گروهي به آنچه نزد خودشان بود خرسند شدند (كل حزب بمالديهم فرحون (20) و اگر حكم الهي كه خدا در آغاز خلقت بشر صادر كرده و فرموده (و لكم في الارض مستقر و متاع الي حين (21) شما در زمين قرارگاه و بهره اي معين داريد) نبود، هر آينه آنها را به سبب اين تفرقه مجازات و هلاك مي نمود، چون اينها باعلم و اطلاعي كه نسبت به دين داشتند تفرقه و اختلاف را در دين باب كردند و در نتيجه نسلهاي بعدي ايشان هم ، در كتابي كه از آنها به ارث بردند، در شكي منجر به ريب ، قرارگرفتند، پس اسلاف و نياكان باغي و ظالم بودند و نسلهاي بعدي را به شك و ريب دچاركردند.
تفسير 2
و متفرق نشد ند مگر بعد از ا ينكه آ مد آ نها ر ا علم از ر وي عد ا وت و تعدي كه بين آ نها بو د و ا گر نبو د كلمه اي كه سبقت گر فته از پر و ر د گا ر تو كه از بر اي هر يك ا جلي معين شده هر آ ينه آ نها ر ا هلاك ميكر د يم و حكم به ا هلاك بين آ نها ميشد و بد ر ستيكه كسا ني كه بمير اث د ا ده شده به آ نها كتاب از بعد آ نها هر آ ينه د ر شك و شبهه بو د ند از آن كتاب. خد ا و ند حق ر ا بر همه و ا ضح و ر و شن فر مو ده و حجت بر همه تمام شده آ نها ئيكه قلب آ نها پاك بو د و قا بليت هد ا يت د ا شتند خد ا و ند هد ا يت فر مو د و بر گز يد آ نها ر ا و ا ما كسا نيكه قلوب آ نها قا سيه و سياه و عنا د و تجا وز ات بو د متفرق شد ند و هر كد ام يك طر يقه با طل ر ا ا تخاذ كر د ند. و ما تفر قو ا ا لا من بعد ما جا ئهم ا لعلم از ر وي جهل و نا د ا ني نبو ده بلكه حق بر آ نها مكشوف شده لكن از ر وي عنا د و عصبيت و ظلم و تعدي مخا لفت كر د ند و تفر قه پيد ا كر د ند. بغيا بينهم چنا نچه مشر كين ا ين همه معجز ات ر ا مشا هده كر د ند و لي تن د ر ند ا د ند بر اي ا سلام و همچنين يهو د كه قبلا خبر ميد ا د ند به آ مدن پيغمبر لكن پس از آ مدن چون د يد ند از بني ا سر ا ئيل نيست عنا د ا ا نكا ر كر د ند و همچنين نصا ري كه حق بر آ نها مكشوف شد لكن د يد ند كه ا گر تصد يق كنند از ر يا ست و باب بو دن و كشيش شدن و ا ستفا د ات ما لي مي ا فتند قبو ل نكر د ند و همچنين تفر قه بين مسلمين از ا و لين كه حقا نيت خلا فت علي مثل آ فتاب بر آ نها ر و شن بو د لكن به طمع ر يا ست و همچنين بني ا ميه و بني عباس و من د و نهم و ا تبا عهم و هكذ ا تفر قه بين شيعه, و مذ ا هب مختلفه محد ثه بين آ نها. و لو لا كلمت سبقت من ر بك ا لي ا جل مسمي لقضي بينهم ا ينها ا ستحقاق هلا كت د ا شتند لكن چون ا جل آ نها قبلا تعيين شده بو د بر اي حكم و مصا لحي لذ ا بعذ اب مهلكه هلاك نشد ند و از جمله حكم و مصا لح ا ينكه د ر نسل آ نها مؤ من صا لح بو جو د مي آ مد و از جمله آ نها ا ينكه بعض آ نها متنبه ميشد ند و بر ميگشتند به د ين حق و از جمله حكم و مصا لح مو رثز يا دي طغيان آ نها و شدت عذ اب آ نها با شد و غيرذ لك. و ان ا لذ ين ا و ر ثو ا ا لكتاب من بعد هم لفي شك منه مر يب د و نحوه تفسير شده يكي آ نكه مر ا د از ا و ر ثو ا ا لكتاب يهو د و نصا ري هستند كه مسمي با هل كتاب هستند و مر جع ضمير من بعد هم ا نبياء قبل از مو سي مثل نوح, ا بر ا هيم, لو ط, شعيب و قوم آ نها كه بعد از آ نها كتاب بر ا ينها ناز ل كر د يم و مر جع ضمير منه قر آن ا ست يا و جو د مقدس حضرت ر سو ل يعني يهو د و نصا ري هر آ ينه د ر شك د ر حقيت قر آن و ر سا لت حضرت ر سو ل هستند با ا ينكه بشا ر اتز يا دي د ر همين تو ر يت و ا نجيل بو جو د مقدس ا و د ا ده شده كه ما د ر مجلد ا و ل كلم ا لطيب د ر باب نبوت خا صه مفصلا بيان كر ده ا يم, و مر ا د از ر يب شك بيجا ا ست و بي مد رك. د يگر مر ا د از كتاب قر آن ا ست كه ناز ل شده بر كا فه جن و ا نس از ر وي ا عجاز كه معجزه با قيه آ نحضرت ا ست و مر ا د من بعد هم ا نبياء سلف كه قر آن بعد از آ نها ناز ل شده معذ لك د ر شك و ر يب هستند و لي تفسير ا و ل بنظر ا قرب مي آ يد.