آيا آن كسى كه موجودات را آفريده از حال آنها آگاه نيست؟! در حالى كه او (از اسرار دقيق) باخبر و آگاه است! (14)
ترجمه انگليسي / English Translation
Should He not know,- He that created? and He is the One that understands the finest mysteries (and) is well-acquainted (with them).
تفسير 1
(14)(الا يعلم من خلق و هو اللطيف الخبير):(آيا كسي كه موجودات را آفريده وبا خبر از لطائف و دقايق است و نسبت به هر چيز آگاه است ، از حال شما آگاه نيست ؟)در مقام اثبات علم نامحدود و مطلق الهي است و مي خواهد بفرمايد خدا ازاعمال موجودات با همه كثرت آن ، آگاهي دارد، چون خداوند داناي به نيات و راز نهفته سينه هاست و همه سخنان آشكار و نهان شما را مي داند و هيچ چيز از حيطه علم او بيرون نيست و چگونه تصور دارد خدايي كه آفريننده خلايق و محيط به عين و جسم آنها ومحيط بر آثار و اعمال ايشانست و ظاهر و باطن آنها را مي شناسد آگاه نباشد، با اينكه اولطيف است ، يعني درباطن اشياء نفوذ دارد و به جزئيات وجود اشياء و آثارشان آگاه است و از همه احوال آنها با خبر مي باشد .و اين در واقع يك حجت كامل است با اين بيان كه : اعمال اختياري انسان هر چندنسبتي با خود انسان دارد، اما در واقع اين خداي سبحان است كه آن عمل را اراده كرده و از طريق اراده بنده اش و اقتضاي ساير اسباب ، ايجاد مي كند، پس در حقيقت خالق آن اعمال هم خداست ، يعني خداي سبحان خالق عين اشياء و همه آثار و اعمال و روابطميان آنهاست ، يعني اين خداست كه رابطه بين عمل و صاحب عمل را برقرار مي سازد واو رابط ميان هر شي ء و آثار آن است و آن شي ء را به آثارش مي رساند، همچنانكه فرمود:(الله خالق كل شي ء و هو علي كل شيي ء وكيل (104) خدا خالق هر چيز است و او برهر چيز وكيل مي باشد)، پس با اين حال چگونه ممكن است عملي از اعمال خلق از اوپنهان و مخفي بماند؟
تفسير 2
آ يا نميد ا ند آ نچه ر ا كه خلق فر مو ده و ا و ا ست نازك كا ر و د قيق و خبير : و ان ا لله قد ا حا ط بكل شيء علما طلاق آ يه 12. ان ا لله لا يخفي عليه شيء في ا لا رض و لا في ا لسماء آ ل عمر ان آ يه4. و ما يخفي علي ا لله من شيء في ا لا رض و لا في ا لسماء ا بر ا هيم آ يه41. لا يخفي علي ا لله منهم شيء مؤ من آ يه16. ا نه يعلم ا لجهر و ما يخفي ا علي آ يه 7, و غير ا ينها. ا لا يعلم من خلق ا ستفهام ا نكا ري ا ست يعني ا لبته ميد ا ند آ نچه ر ا خلق فر مو ده خد ا و ند قلب ر ا مر كز خطو ر ات قر ا ر د ا ده . و هو ا للطيف لطيف د ر مخلو قات مقا بل ضخيم ا ست بمعني ناز ميگو ئي هو اي لطيف مقا بل هو اي كثيف, پا ر چه لطيف مقا بل ضخيم و ا ما ا طلاق بر خد ا د ر ا مر خلقت بمعني نازك كا ري ا ست مخلو قا تي د ا ر د كه بچشم نمي آ يد و ميز ا يد و بچه خو د ر ا تر بيت ميكند. تنبيه: ا يمان بغيب همذي مر ا تب ا ست- مر تبه ا و لي: علم و يقيم بقيا مت و حشر و حساب و بهشت و جهنم و سا ير ا مو ر ا عتقا د يه از تو حيد و عد ل نبوت ا ما مت و آ نچه مد خليت د ر ا يمان د ا ر د از ضر و ر يات د ين و مذ هب. مر تبه ثا نيه: ا ينكه هميشه متذ كر با شد و غفلت نكند و بيا د ر وز جز اء با شد. و مر تبه ثا لثه: آ نكه د ر قلب مكشوف با شد كه بچشم قلب ببيند و بگوش قلب بشنو د و حا ضر نز د خو د با شد چه نسبت با مو ر گذ شته كا نه ا لان پاي منبر پيغمبر نشسته و فر ما يشات ا و ر ا ا ستماع ميكند و حضو ر ا ئمه ا طها ر مشرف ا ست و بيا نات آ نها ر ا د رك ميكند, و ا لان د ر صحر اي قيا مت ا ست و پاي حساب و نا مه عمل د ر د ست د ا ر د و پاي ميز ان ا ست و بهشت و نعم آن ر ا و جهنم و عذ اب هاي ا و ر ا مشا هده ميكند و ا هل بهشت ر ا متنعم د ر بهشت و ا هل جهنم ر ا معذب بعذ اب ميبيند مثلز يد بن حا ر ثه و ا صحاب ا بي عبد ا لله ع .