ولقد صدقكم الله وعده ذ تحسونهم بذنه حتى ذا فشلتم وتنازعتم في الامر وعصيتم من بعد ما اراكم ما تحبون منكم من يريد الدنيا ومنكم من يريد الاخره ثم صرفكم عنهم ليبتليكم ولقد عفا عنكم والله ذو فضلٍ على المومنين
ترجمه فارسي
ترجمه انگليسي / English Translation
God did indeed fulfil His promise to you when ye with His permission Were about to annihilate your enemy,-until ye flinched and fell to disputing about the order, and disobeyed it after He brought you in sight (of the booty) which ye covet. Among you are some that hanker after this world and some that desire the Hereafter. Then did He divert you from your foes in order to test you but He forgave you: For God is full of grace to those who believe.
تفسير 1
(152)(و لقد صدقكم الله وعده اذ تحسونهم باذنه حتي اذا فشلتم وتنازعتم في الامر و عصيتم من بعد ما اركم ما تحبون ):(و حقيقتا راستي وعده خدا را آنگاه در يافتيد كه به اذن خدا بر كافران غلبه يافتيد تا زماني كه (در جنگ احد)سستي كرده و اختلاف افكنديد و نا فرماني كرديد،پس از آنكه هر چه آرزوي شما بود به آن رسيديد)، وعده خدا با رعب افكندن در قلب كافران محقق شد و (حس )به معناي قتل به وجه استيصال است ،يعني كشتني كه انقراض بياوردو بر طبق روايات مسلمانان در آغاز جنگ احد بر كفار غلبه يافتند، تا زماني كه گروه تير اندازاني كه پيامبر آنها را برحفظ دره گماشته بود دچار ضعف رأي شدند و به طلب غنيمت آنجا را ترك كردند،بعضي از آنان پايدار ماندند،اما اكثرآنان نافرماني كرده و عبدالله بن جبير را ترك نمودند،جز عده كمي و در اين زمان خالدبن وليد با عده اي از مشركان به آنها حمله ور شدند و آنها را به قتل رساندندو اين به جهت نافرماني آنها بود با آنكه بشارتها و وعده هاي نصرت وپيروزي را ديده بودند،(منكم من يريد الدنيا ومنكم من يريد الاخره ثم صرفكم عنهم ليبتليكم ولقد عفا عنكم و الله ذوفضل علي المؤمنين ):(بعضي ازشما دنيا را مي جويند و بعضي از شما قصد آخرت را دارند و آنگاه خدا شما را ازپيشرفت و غلبه باز داشت تا شما را بيازمايد و خدا از تقصير شما در گذشت ،چون خدا را بر اهل ايمان عنايت و فضل است ) در جريان جنگ احد بعضي ازشما در جستجوي غنيمت و متاع دنيا بوديد و بعضي از شما جوار قرب الهي رابر غنائم دنيا ترجيح داديد و بواسطه عمل آن گروه دنيا طلب خدا شما را از غلبه بر كفار باز داشت تا شما را با ظاهر شدن مكنونات قلبي تان امتحان كند و شما رابوسيله افكندن در سختي كشته شدن و خوف و شكست آزمايش نمايد، تا مؤمن از منافق مجزا شود و مؤمن با ثبات بر تصميم از شخص متقلب كم استقامت تميزداده شود،با اين همه ، خدا شما را بخشيد و عفو او از ضعف و نزاع شما، فضلي از ناحيه خدا براي مؤمنان بود.
تفسير 2
و هر ا ينه خد ا و ند ر ا ست فر مو د و عده خو د ر ا بشما كه و عده نصرت بو د مو قعي كه مشر كين ر ا مستا صل نمو د يد و از آ نها كشتيد و بيچا ره نمو د يد باذن ا لهي تاز ما نيكه شما ر ا جبن گر فت و ترس مستو لي شد بر شما و مختلف شد يد د ر ا مر جها د و معصيت خد ا كر د يد بفر ا ر از جنگ بعد از آ نيكه بشما نما يان فر مو د آ نچه ر ا كه د و ست ميد ا شتيد, بعض شما متاع د نيوي ر ا طا لب بو د كه غنا ئم د ا ر ا لحرب با شد و بعضي سعا دت ا خر وي ر ا مي خو ا ست كه شها دت با شد پس از آن شما ر ا از كفا ر منصرف نمو د تا ا ينكه ا متحان خو د ر ا د ا د يد و خد ا و ند عفو فر مو د گناه شما ر ا و خد ا و ند د ا ر اي فضل ا ست بر مؤ منين ب آ نها تفضل مي فر ما يد ا ين آ يه شر يفه ر ا جع بقضيه شخصيه ا ست و كيفيت غز وه ا حد كه ا بتد اء خد ا و ند نصرت بخشيد مؤ منين ر ا بر مشر كين و آ نها فر ا ر كر د ند و مؤ منين مجا هد ين مشغو ل ضبط غنا ئم شد ند و ا صحاب عبد ا لله بن جبير كه پيغمبر صلي ا لله عليه و آ له و سلم فر مو ده بو د كه د ر عقبه سا خلو با شند و گر د نه ر ا از د ست ند هند ا ختلاف و مناز عه بين آ نها و ا قع شد, يك د سته گفتند د يگر جنگ خا تمه پيد ا كر د و ما از غنا ئم محر وم ميشو يم گر د نه ر ا خا لي كر د ند و كشتند و حمله بمسلمين نمو ده و قر يب هفتا د نفر از مسلمين ر ا كشتند و مسلما نان تر سيد ند و خبر د ر و غي كشته شدن پيغمبر صلي ا لله عليه و آ له و سلم ر ا با و ر كر د ند و فر ا ر نمو د ند. و ا ين ا متحان بز ر گي بو د كه آ نها ئيكه ثا بت ما ند ند تا كشته شد ند و يا مشر كين ر ا منهزم نمو د ند كه مقصو د شان آ خرت بو د و فيض بشها دت و حفظ د ين, سچس خد ا و ند كسا ني ر ا كه معصيت كر د ند و بطمع غنا ئم گر د نه ر ا خا لي كر د ند و كسا ني كه فر ا ر نمو د ند آ نها ر ا عفو فر مو د و تفضل نمو د. و لقد صد قكم ا لله و عده صدق و كذب از صفات خبر ا ست, و و عد از مقو له ا نشاء, و مر ا د از صدق و عد و فاء بو عد ا ست و از كذب و عد تخلف از آن ا ست, د ر حق ا سمعيل ع مي فر ما يد ا نه كان صا دق ا لو عد مر يم آ يه64 و و فاء بو عد يكي از صفات حميده ا ست و ا فعا ل حسنه و د ر آ يات و ا خبا ر مدح بسيا ري از ا و شده و ا لبته خد ا و ند بو عده خو د عمل مي فر ما يد و خلف و عده نميفر ما يد چون قبيح ا ست و محا ل ا ست از ا و سر بز ند ان ا لله لا يخلف ا لميعا د ر عد آ يه 41, و ا ما و عيد كه و عده عذ اب با شد خلفش ما نعي ند ا ر د و قبحي د ر ا و نيست اذ تحسو نهم باذ نه تحسس بيچا ره كر دن و مستا صل نمو دن ا ست و از ما ده حس ا ست مثل حو اس ظا هره و با طنه بمعني د رك و يعني ا نهم مد ر كون يعني د ر تحت ا ستيلاء شما آ مد ند لكن نه بقد رت و تو ا نا ئي خو د شما بلكه با عا نت و اذن پر و ر د گا ر چه د ر جنگ بد ر و سا ير فتو حات ا سلا مي و حتي د ر ا حد د ر ا بتد اء ا مر. حتي اذ ا فشلتم ا ين و عده ا لهي بو د تا ز ما نيكه شما خوف و ترس بر د ا شتيد از آ نها و فر ا ر كر د يد و پيغمبر صلي ا لله عليه و آ له و سلم ر ا با معد و دي قليل تنها گذ ا شتيد و گمان كر د يد آ نحضرت كشته شده و ا ين معصيت بز رگ ر ا مر تكب شد يد كه هم بطمع غنا ئم گر د نه ر ا خا لي گذ ا شتيد تا د شمن بر شما چيزه شو د و هم فر ا ر ازز حف نمو د يد و تناز عتم و بين خو د ا ختلاف ا ند ا ختيد, بعضي گفتند بر گر د يم بد ين ا و لي, و بعضي گفتند از كفا ر ا مان بگير يم و بعضي گفتند ا ستقا مت كنيم تا كشته شو يم. فى ا لا مر د ر كا ر جنگ و د فع د شمن. و عصيتم و معصيت كر د يد و مطا بق د ستو ر ا لهي و فر مان ر سو ل ر فتا ر نكر د يد كه فر مو د عقبه ر ا خا لي نگد ا ر يد و فر ا ر ازز حف نكنيد و مسلما نان ر ا بكشتن ند هيد و كفا ر ر ا بر خو د چيره نكنيد و ر سو ل ر ا تنها نگذ ا ر يد. من بعد ما ا ر يكم ما تحبون با ا ينكه مشا هده كر د يد و خد ا و ند بشما نما يا ند آ نچه ر ا كه و عده فر مو ده بو د و از ا و ميخو ا ستيد هم ا ستفا ده ما دي غنا ئم د ا ر ا لحرب و هم ا ستفا ده د يني از غلبه بر كفا ر. منكم من ير يد ا لد نيا من تبعيضيه, يعني بعض شما مقصو د و منظو ر و مطلوب آ نان از جها د با كفا ر همان ما ليت د نيا و غنيمت بو د خد ا و ند بمقصو د تان نا ئل فر مو د. و منكم من ير يد ا لا خره از تر و يج د ين و ا علاء كلمه ا سلام و سر كو بي كفا ر و مثو بات متر تبه بر جها د. ثم صر فكم عنهم ليبتليكم پس از ا ر ا ئه آ نچه ميخو ا ستيد خد ا و ند بر اي ا متحان شما, شما ر ا از آ نها منصرف فر مو د و عقب نشيني كر د يد تا مجا هد ين حقيقي كه بر اي خد ا جها د ميكر د ند با مجا هد ين ما دي كه بر اي ا ستفا ده جها د نمو د ند از هم ممتاز شو ند, مقام علي ا مير ا لمؤ منين عليه ا لسلام و مقام منا فقين بر مر دم و بر خو د آ نها معلوم گر د د. و لقد عفي عنكم چون ا متحان شد يد خد ا و ند از ا ين معا صي بز رگ شما ر ا عفو فر مو د و ا لا مستحق نز و ل عذ اب ميشد يد چنا نچه د ر ا مم سا لفه مو قعيكه مخا لفت ا نبياء خو د نمو د ند مو ر د عذ ا بهاي سخت و ا قع شد ند, و ا ين عفو ا لهي نه بر اي عنا يت بمنا فقين با شد آ نها ا گر د ر د نيا هم گر فتا ر نشو ند د ر آ خرت معذب خو ا هند بو د بلكه عفو ا لهي بر ا ين بو د كه ا گر عذ اب ناز ل مي شد مؤ منين هم از بين مير فتند. و ا للهذ و فضل علي ا لمؤ منين و بو ا سطه ا ين تفضل خد ا از سر تقصير شان د ر گذ شت و به پا د اش عملشان نچر د ا خت.