And from the mischief of the envious one as he practises envy.
تفسير 1
(5) (و من شر حاسد اذا حسد):(و از شر حسودي كه بخواهد حسد بورزد)(عوذ)يعني احتراز جستن از شر و پناه بردن به كسي كه مي تواند آن را دفع كند و پناه دهد و (فلق ) يعني شكافتن وجدا كردن كه معمولا در مورد صبح بكار مي رود، چون صبح گريبان ظلمت را مي درد و سر بر مي آورد.مي فرمايد: بگو، من به پروردگار صبح پناه مي برم ، همان پروردگاري كه صبح را ازپس ظلمت شب مي شكافد و بيرون مي آورد(همانطور كه خير، ظلمت شر را از بين مي برد و مي زدايد)بعضي مفسران گفته اند: مراد از فلق ، هر چيزيست كه بوسيله خلقت از كتم عدم سربر مي آورد، در نتيجه رب فلق ، يعني رب مخلوقات .و بعضي ديگر فلق را چاهي درجهنم دانسته اند.در ادامه به پيامبر ص دستور مي دهد كه از شر هر مخلوقي كه خدا آن را آفريده ، به خدا پناه ببرد، يعني هر موجودي كه شري به همراه خود دارد اعم از جن و انس وحيوانات و نيز از شر تاريكي شب وقتي كه فرا مي رسد و داخل مي شود، چون (غسق )يعني ابتداي ظلمت وتاريكي شب و وقتي كه نور خورشيد در مغرب ناپديدمي شود.و علت نسبت دادن شر به شب اين است كه شب با ظلمتش شرير را در رساندن شر مددمي كند و شروري كه در شب واقع مي شود بيشتر از شرور روز است و انسان در شب قدرت دفاعي كمتري دارد.ولي بعضي مفسران كلمه (غاسق ) را به معناي هر شري دانسته اند كه به آدمي هجوم بياورد، اعم از شب و غير آن .در ادامه به پيامبر ص دستور مي دهد كه از شر زنان جادوگر به خدا پناه برد، و اينكه زنان جادوگر را نام مي برد به جهت آنست كه سحر بيشتر درزنان شيوع دارد و از اين آيه و آيه 102 سوره بقره استفاده مي شود كه قرآن كريم تأثير سحر را في الجمله تصديق مي كند، هرچند كه هيچ يك ازساحران بدون اذن خدا قادر نيستند كه به كسي ضرري برسانند. ولي بعضي مفسران اين آيه را متوجه ساحران ندانسته اند، بلكه مراد از آن را زناني مي دانند كه با حيله هاي خود شوهران را از تصميم خود منصرف مي كنند، و در آخرپيامبر را از شر حسود برحذر مي دارد،آن زماني كه مبتلا به حسد گشته و در اثر آن دست به اعمالي بر عليه شخص مورد حسد مي زند،ولي بعضي مفسران گفته اند: اين آيه شامل چشم زخم نيز مي شود، چون چشم زدن هم نوعي ابراز حسد درو نيست. در اين سوره خداوند ابتدا مطلق شر را ذكر كرد و سپس به موارد خاصي از شر اشاره نمود(شر شب ، شر جادوگران و شر حسود)و ذكر اين موارد خاص پس از مورد عام ،اهتمام بيشتر به اين سه مورد را مي رساند، چون انسان از اين سه نوع شر غافل است و اينهادر حال غفلت آدمي به وي حمله مي آورند.
تفسير 2
و من شر حا سد اذ ا حسد 5 فرق ا ست بين حسد و غبطه حسدز و ا ل نعمت از غير و لو بر خو د نخو ا هد و غبطه تمناي نعمت ا ست بر خو د و لو از غيرز ا يل نشو د, و بعبا رت د يگر حسد ميخو ا هد غير مثل ا و شو د و غبطه ميخو ا هد خو د مثل ا و گر د د. تنبيه: يك مو قعي د ر عا لم رؤ يا مشرف شدم خد مت حضرت سليمان عرض كر دم پس از سلام كه: يك نفر از علماء ما د ر مقام بيان ا فضليت حضرت خا تم ا لا نبياء بر تمام ا نبياء بيا نا تي د ا ر د تا مير سد با سم مبا رك شما ميگو يد: كم فرق بين من عرض له مفا تيح ا لد نيا فلم يقبلها و بين من قا ل: هب لي ملكا لا ينبغي لا حد من بعدي. فر مو د: ما هم بر د نيا نخو ا ستيم عرض كر دم: چر ا لا ينبغي لا حد من بعدي بد يگر ان هم بد هد چه ما نعي د ا ر د?- فر مو د: ا ين معني نيست بهر كه هر چه ميخو ا هد بد هد به منز يا د تر بد هد چنا نچه شما د ر د عاء كميل ميگو ئيد: و ا جعلني من ا حسن عبا دك نصيبا عندك و ا قر بهم منز لت منك و ا خصهمز لفت لد يك. مذ ا كر ات د يگري هم شد با ري حسد يكي از صفات رذ يله ا ست و د ر مذ مت آن ا خبا ر بسيا ري د ا ر يم. از كليني مسند ا از حضرت با قر ع فر مو د: ان ا لحسد ليا كل ا لا يمان كما تا كل ا لنا ر ا لحطب و نيز از حضرت صا دق ع همين مفا د ر ا ر و ا يت كر ده ا ند: ان ا لحسد يا كل ا لا يمان كما تا كل ا لنا ر ا لحطب. و از علي بن ا بر ا هيم مسند ا از حضرت صا دق ع فر مو د: آ فه ا لد ين ا لحسد و ا لعجب و ا لفخر و د ر حد يث قد سي از پيغمبر ر و ا يت كر ده كه خد اي متعا ل فر مو د: فان ا لحا سد سا خط لنعمي صا د لقسمي ا لذي قسمت بين عبا دي و من يك كذ لك فلست منه و ليس مني و از حضرت صا دق ع ا ست فر مو د: ان ا لمؤ من يغبط و لا يحسد و ا لمنا فق يحسد و لا يغبط ا لي غيرذ لك از ا خبا ر . ا قو ل: ا فعا ل ا لهي تمام از ر وي حكمت و مصلحت ا ست هر كه قا بليت تفضل د ا شته با شد با و تفضل ميفر ما يد و حسو د منكر ا ين ا ست ميگو يد: ا ين نعمت با ين محسو د خلاف حكمت ا ست نبا يد ا ين نعمت ر ا د ا شته با شد و بد تر از حسد چشم و نظر ا ست كه نتو ا ند ببيند ا ين د ا ر اي ا ين جما ل و كما ل با شد و د ر نظرش جلوه كند و چشم تا ثير ا تي د ا ر د لذ ا د ا ر د: خو د ر ا نيا ر ا ئيد و ا طفا ل خو د ر ا كو تاه نظر ها ئي هستند نمي تو ا نند نعمتي به كسي ببينند با يد پناه بر د بخد ا.
لطفا منتظر باشید ...
