سوره‌ ناس‌ ; آيه 6 - تفسیر اطیب البیان نسخه متنی

سوره‌ ناس‌ ; آيه 6

متن عربي

من الجنه و الناس

ترجمه فارسي

خواه از جن باشد يا از انسان! (6)

ترجمه انگليسي / English Translation

Among Jinns and among men.

تفسير 1

(6) (من الجنه و الناس ):(چه از جنس جن و چه از جنس بشر)طبيعت انسان چنين است كه هنگام مواجهه با شروري كه در خود قدرت دفع آنها رانمي بيند، به كسي پناهنده مي شود كه قدرت دفع آن شر را دارد و در اين موارد انسان به يكي از اين سه ملجاء پناه مي برد.
1. ربي كه مدبر امر اوست و در تمام حوائجش به او رجوع مي كند،تا آن رب شر راازاو دفع كرده و بقايش راتضمين نمايدواين موردسببي است كه في نفسه درسببيت تام است .
2) سلطاني كه داراي سلطه و قدرت كافي بوده و حكمي نافذ داشته باشد، بطوريكه بتواند شر را از انسان دفع كند، نظير پادشاهان و فرمانروايان كه اين مورد هم سببي تام درسببيت است (اما نه بذاته و في نفسه ، بلكه سلطه او به حول و قوه الهي وابسته است ).
3)الهي كه معبود واقعي باشد، چون لازمه عبوديت اله آنهم اله بي شريك ، اين است كه بنده خود را براي خود خالص سازد، به گونه اي كه جز او، كسي را نخواند و جزآنچه اراده كرده ، اراده ننمايد، و جز مطابق خواست او عمل نكند و چنين معبودي بر هرامري قادر است و اين سبب نيز درسببيت خود تام است .وخداي سبحان جامع اين سه مورد است ، يعني رب مردم ، پادشاه و ملك آنان و اله ايشان است ، پس شايسته است كه انسان در هنگام مواجهه با ناملايمات و شرور متوجه او شود، از او پناه بجويد و اينكه علت ترتيب ذكر اين صفات به اين صورت چيست وچرا ابتدا ربوبيت ، سپس مالكيت و آنگاه الوهيت ذكر شد؟ بايد گفت : ربوبيت نزديكترين صفات خدا به انسان است و ولايت او در امر ربوبيت اخص است ، چون خداوند از ميان مخلوقات خود عنايت ويژه اي به انسان دارد و اصولا ولايت امري خصوصي است (مانند ولايت پدر نسبت به فرزند)،ولي ملك در نسبت با انسان دورتر ازرب و ولايت اوست و ولايت در مرحله او عمومي تر است .و اله يا معبود مرحله ايست كه انسان ديگر در حوائج خود به معبود مراجعه نمي كندو كاري به ولايت خاص و عام او ندارد، بلكه عبادت او ناشي از اخلاص دروني است ، نه طبيعت مادي .لذا در اين سوره در عاليترين مرحله رابطه بندگي را به انسان تذكر مي دهد و اينكه اين سه صفت بدون (واو) عاطفه ذكر شده براي اشاره به اين معناست كه هر يك از صفات ربوبيت ، مالكيت و الوهيت ، سببي مستقل در دفع شر است و هر يك به تنهايي ممكن است پناه شخص پناهنده واقع شوند.سپس به مورد پناه جستن از خداوند اشاره كرده كه همان وسوسه پنهاني است ،(وسواس )يعني حديث نفس و (خناس )يعني امري كه بعد از ظهور مخفي شده ، بعضي مفسران گفته اند: شيطان خناس ناميده شده ، چون به طور مداوم انسان را وسوسه مي كند وبه محض اينكه انسان ياد خدا كند، پنهان شده و عقب مي رود و همينكه انسان از ياد خداغافل مي شود، جلو مي آيد و به وسوسه مي پردازد، پس او به انسان وعده مي دهد و او رابا آرزوهاي دور و دراز مي فريبد و وقتي كه مرتكب گناه و خطا شد، استغفار و توبه را ازياد او مي برد.در ادامه مي فرمايد: همان وسواس خناسي كه در سينه مردم وسوسه مي كند، منظور ازسينه مردم ، محل وسوسه شيطان است ، چون شعور و درك انسان معمولا به قلب نسبت داده مي شود و آنگاه در توصيف وسواس خناس مي فرمايد: كه اين جماعت وسوسه گربعضي از جنس جن و بعضي از جنس بشر هستند، پس بعضي از مردم از شدت انحراف خودشان شيطاني شده و در زمره شياطين قرار گرفته اند، همچنانكه درجاي ديگرمي فرمايد: (شياطين الانس و الجن (شياطين انساني وجني ).در تفسير الدر المنثور آمده است كه احمدبن سعيد خدري از پيامبر ص نقل كرده كه فرمود: ابليس گفته است : قسم به عزت و جلالت من تا وقتي كه بني آدم روح در جسددارند به فريفتن و وسوسه آنها ادامه مي دهم و خداوند تعالي فرموده : قسم به عزتم من هم همواره مادامي كه از من طلب آمرزش و غفران نمايند، آنها را مي آمرزم‌،(الله‌اعلم‌). (صدق الله العلي العظيم)

تفسير 2

من ا لجنت و ا لناس 6 جنه كفا ر جن هستند كه شيا طين با شند و د ر تحت ا و ا مر شيطان بز رگ هستند و عده آ نها چند ين بر ا بر ا نسان ا ست كه ميتو ان گفت هز ا ر بر ا بر و بر هر فر د ا نسان بسا هز ا ر شيطان مو كل هستند و تو ليد و تنا سل آ نها مثل ا نسان نيست كه ا گر ا نسان و لو و لو د با شد د ر ظرف سه سا ل يك و يا د و ا و لا د مي آ و ر د و لي آ نها به مجر د يك بو بسا هز ا ر مي آ و ر ند مثل مو ر و ما هي. و ناس كفا ر و فساق و ضا لين ا نس هستند و عده آ نها هم هز ا ر بر ا بر مؤ من متد ين عا قل ر شيد عا لم ا ست و بسا بسيا ر از آ نها ا طر اف يك نفر هستند و ا و ر ا ا غو ا ميكنند و با ين معني ا شا ر ا تي د ر قر آن د ا ر يم د ر حق جان ميفر ما يد: يا معشر ا لجن قد ا ستكثر تم من ا لا نس ا نعام آ يه128. و د ر حق ناس ميفر ما يد: ا عملو ا آ ل د ا و د شكر ا و قليل من عبا دي ا لشكو ر سبا آ يه13. و د ر بسيا ري از آ يات ميفر ما يد: و لكن ا كثر هم ا لكا فر ون و لكن ا كثر هم لا يؤ منون و د ر ا خبا ر مثلز د ند مؤ من ر ا د ر ميا نه ا فر ا د ناس به يك خا ل سفيد د ر پيشا ني گا و سياه بعلا وه كه ا هل با طل و سا ئل ظا هر يه هم د ا ر ند جلو ات د نيا وز ينتهاي آن و هو ا هاي نفسا ني كه گفتند: ا نسان سه د شمن بز رگ د ا ر د د نيا و نفس ا ما ره و شيا طين, د نيا جلوه ميكند, نفس ما يل ميشو د, شيا طين ا غو ا ميكنند. با لا خره ا نسان از د ست ا ين سه د شمن نجات پيد ا نميكند مگر پناه ببر د بخد اي متعا ل و د ر حصن حصين ا و و ا ر د شو د د يگر شيطان قد رت ند ا ر د بر ا غو اي ا و كه ميفر ما يد: ان عبا دي ليس لك عليهم سلطان ا لا من ا تبعك من ا لغا و ين حجر آ يه42. و د نيا د ر نظرش يك ما ر خوش خط و خا ل مي آ يد ظا هرش چنين ا ست و با طنشز هر قتا ل د ا ر د, و از ا مير ا لمؤ منين ع ا ست كه فر مو د: د ر نظر علي يك گو شت گند يده د ر د هان شخص خو ره د ا ر ا ست, و نفس مقهو ر ر حمت ا لهي ميشو د كه حضرت يو سف فر مو د: ان ا لنفس لا ما ره با لسوء ا لا ما ر حم ر بي يو سف آ يه53, و شيا طين ا نس ر ا يك د سته حيو ا نات د ر نده و حشر ات گز نده كه بجان يكد يگر ا فتا ده ا ند مي بيند. قد تم بحمد ا لله و ا لمنت بتو فيقه و تا ييده ما ا ر د نا في هذ ا ا لتفسير و ا ر جو من ا لله ا لقبو ل و ان يجعله ذ خر ا لا خر تي و و سيله لنجا تي و شفيعا عند ر بي و ان يجعله منظو ر ا في نظر سيدي و مو لاي صا حب ا لعصر و ا لز مان عجل ا لله تعا لي فر جه, و ا ر جو من ا لا صد قاء و ا لعلماء ا لا علام و ا لمؤ منين كلما نظر و ا فيه ان لا ينسا ني من ا لد عاء و طلب ا لمغفره و ا لتو فيق و ا لسعا ده و صلي ا لله علي محمد و آ له ا لا طها ر و ا للعن علي ا عد ا ئهم في كل ليل و نها ر. و ا لحمد لله رب ا لعا لمين و ا نا ا لعبد ا لذ ليل ا لحقير ا لمسكين ا لمستكين ا لمسمي با لسيد عبد ا لحسين و ا لمد عو با لطيب غفر ا لله له و جعله ا لله من ا هل ا لجنت و ا لنجاه من ا لنا ر و ا لحشر مع ا لا بر ا ر و ا لحفظ من ا لا شر ا ر و ا د خلني في حزب ا لا خيا ر في كل ليل و نها ر تمت. (صدق الله العلي العظيم)