اصحاب و تفسیر قرآن نسخه متنی

با اين حال و بنابر آنچه از مجموعه بررسيهاي لغوي بر مي آيد صاحب، کسي است که با ديگري زندگي کند، يا مطيع او باشد يا با وي نشست و برخاست نمايد، يا او را بدرقه کند، يا با وي رفاقت نمايد، يا به کاري اقدام کند و يا حافظ و نگهبان چيزي باشد. همچنين به کسي که مذهبي را بپذيرد و اطاعت از دستورات آن را به گردن گيرد نيز صاحب گفته مي شود. به همين جهت است که عرف اصحاب امام جعفر صادق (ع) و يا اصحاب ابوحنيفه و اصحاب شافعي، به کار مي بردند.(35)

برخي انديشمندان در جمع بندي خود از معناي اصحاب آورده اند:

صاحب و صحابي، در جايي به کار مي رود که دو يا چند نفر مدت زماني را در کنار هم بوده و به مصاحبت يکديگر بگذرانند و از همدمي و احياناً از همکاري و ياري يکديگر برخوردار شده باشند. به همين سبب اين لفظ هميشه مضاف واقع مي شود و هرگز تنها به کار نمي رود.(36)

ناگفته نماند که بنا بر تعريفي که ابن حجر عسقلاني از صحابه ارائه مي دهد، تمام مسلمانان هم عصر رسول خدا (ص) صحابه مي باشند، چرا که: هيچ کس در مکه و طائف در سال دهم هجري نمانده بود، مگر آنکه مسلمان شد و با پيامبر اکرم (ص) در حجة الوداع حاضر گشت. چنانکه برخي درباره اوس و خزرج گفته اند که احدي از آنان در آخر عهد پيامبر (ص) باقي نماند مگر آنکه اسلام آورده بود و پيامبر اکرم (ص) از دنيا نرفت در حالي که يکي از آنان تظاهر به کفر نمايد. با اين وصف چه بسا کودکان آنان هم ملحق به صحابه مي شوند چون احتمالاً پيامبر (ص) آنان را ديده باشد.

زيرا اصحاب دواعي زيادي براي بردن فرزندانشان نزد آن حضرت داشتند، آنان فرزندان خود را جهت نامگذاري، کامبرداري، تبرک جستن و... به حضور حضرت مي بردند. نيز با توجه به اينکه در دولت پيامبر اکرم (ص) امتيازات و تشريفاتي ميان حاکم و ملت وجود نداشت و آن حضرت به تنهايي در کوچه ها راه مي رفت و کارهايش را شخصاً انجام مي داد، همه شهروندان در دولت اسلامي مي توانستند آن حضرت را ببينند و با وي سخن گويند، يا در مجلسش حاضر شوند، و با اين وصف تمامي ملت صحابي هستند.(37)