اجماع مطرح شده بر عدالت صحابه - اصحاب و تفسیر قرآن نسخه متنی

پس در اين روايت که پيامبر فرموده است:

اصحاب مرا دوست بداريد، يعني آنها را به دليل مصاحبتشان دوست بداريد، و اين منافاتي ندارد با اينکه گفتار و رفتارشان مورد ارزيابي قرار گيرد. ما نيز براي مصاحبت همه اصحاب حتي آنان که مورخين جرايم آنان را ترسيم کرده اند، ارج مي نهيم و اين همراهي را يک توفيق و فضيلت مي دانيم، اما از خطاهاي آنان بيزاريم. و به خاطر همين است که در اخذ سنت پيامبر (ص) از آنان علي رغم صحابي بودنشان احتياط مي کنيم.

ابن عرفه مشهور به نفطويه، که از بزرگان محدثين اهل سنت است، مي گويد:

بيشتر احاديث فضايل صحابه در زمان بني اميه و براي تقريب به آنان ساخته شده است. زيرا گمان مي کردند با اين کارها بني هاشم را خوار و ذليل خواهند کرد. اين احاديث به گونه اي ساخته شده که از هر صحابه اي، پيشوايي شايسته براي اهل زمين قرار داده اند و هر کس که به يکي از آنان ناسزا گويد يا تهمتي بزند، مورد نکوهش قرار مي‌گيرد، چنانچه در روايت انس از رسول خدا (ص) آمده است:

هر کس يکي از اصحاب مرا دشنام دهد لعنت خدا بر او باد و لعنت فرشتگان و همه مردم بر او و هر کس عيبي بر آنان بگيرد و نقصي را به آنان نسبت دهد، پس با او چيزي نخوريد و نياشاميد و بر جنازه اش نماز نخوانيد. اين خبر به اين ترتيب آمده و هيچ تفاوتي ميان صحابه نگذاشته است.(86)

اجماع مطرح شده بر عدالت صحابه

انواع اجماع عبارتند از:

1- اجماع دخولي

به نوعي از اجماع گفته مي شود که حکايت کننده اجماع، قطع به دخول امام (ع) در بين اجماع کنندگان داشته باشد هر چند که نداند که کدام فرد، امام (ع) است.

2- اجماع لطفي

بنابراين ايده، اگر اهل عصري بر فتواي باطل اجتماع و اتفاق کنند بر شارع مقدس لازم است که پرده از اين خلاف بردارد و واقع را براي مردم روشن نمايد چون لطف بر خداوند واجب است کما اين که به همين مطلب براي اثبات نبوت و امامت استناد شده است.

3- اجماع حدسي

در اين صورت ادعا کننده اجماع فتاوي و يا اقوال علماء را جست و جو مي کند و سپس حدس مي زند که راي امام (ع) هم همين است.

4- اجماع تشرفي

بدين معني که مجتهد و مکلف در زمان غيبت به حضور امام (ع) رسيده و فتوي را از ايشان بشنود ولي به خاطر برخي ملاحظات و از ترس از ريا، مطلب و فتوي را به صورت اجماع نقل کند.