اصحاب و تفسیر قرآن نسخه متنی

عده اي نيز ابن عباس را به عنوان ناقل برخي اسرائيليات و احاديث جعلي معرفي نموده اند. عمده دلائل انتساب روايات جعلي و اسرائيلي به ابن عباس، کثرت روايات نقل شده از او و نيز تهافت برخي از آنها با بعضي ديگر و همچنين بغض حکومت بني اميه از بني هاشم است.

دکتر ذهبي مي گويد:

از ابن عباس روايات تفسيري بسياري نقل شده است به طوري که هيچ آيه اي در قرآن نيست که از ابن عباس نظري در مورد آن نيامده باشد.

کثرت اين روايات که اساساً قابل شمارش نيستند، باعث شده است برخي در صحت استناد آنها ترديد کنند.(14)

شافعي گفته است:

از روايات تفسيري ابن عباس تنها صد حديث به اثبات رسيده است.(15)

احمد امين نيز مي گويد: يکي از دلايل ما بر جعل روايات و نسبت دادن آن به ابن عباس، احاديث متناقض او در يک موضوع است.(16)

مثلاً در مورد فرزندي که حضرت ابراهيم او را به قربانگاه برده است، دو نقل مختلف از ابن عباس وارده شده که مطابق يکي نام وي اسحاق و مطابق ديگري اسماعيل است.(17)

البته همان طور که گفته شد، دلائل اساسي جعل روايات و انتساب آنها به ابن عباس را مي توان در سه مورد ذيل تلخيص نمود:

الف) ابن عباس شأني عظيم در تفسير داشت و سخن او در اين باب قابل اعتماد بود. همين امر موجب شد که جاعلان حديث به خاطر موجه نشان دادن احاديث خود، آن را به ابن عباس نسبت دهند.

احمد امين گويد:

جعل حديث و انتساب آن به علي (ع) و ابن عباس رواج بيشتري داشت، زيرا هر دو از خاندان نبوّت بودند و حديث آنها براي مردم مورد وثوق بود.(18)