اسلام همواره به انسان توصيه مىكند تا درباره آنچه به آن يقين و علم ندارد، زبان نگشايد همچنان كهمىفرمايد: «لا تقف ما ليس لك به علم ان السمع و البصر و الفؤاد كل اولئك كان عنه مسئولا». [1] به چيزى كه علم و اطمينان ندارى، اعتماد مكن و آن را بر زبان مياور، زيرا گوش و چشم و دل و انديشه آدمىمسوول خواهند برد. امام سجادعليه السلام به يكى از حاضران در جلسه خود فرمود: «ليس لك ان تكلم بما شئت». هر گونه كه دلتبدان مايل است، نمىتوانى لب بگشايى. پيامبر اكرمصلى الله عليه وآله وسلم نيز فرمودهاند: «رحم الله عبدا قال خيرا فغنم او صمت فسلم» خدا بيامرزد كسى را كه كلام خداپسندى را بر زبان آورد و پاداش گيرد و يا آنكه سكوت حكيمانه كند و (از مبتلاشدن به كيفر سخنان ناستوده) سالم بماند. امام سپس فرمود: «و ليس لك ان تسمع ما شئت لان الله يقول: ان السمع والبصر...» [2]تو آزاد نيستى به هر سخنى كه دلتبدان تمايل دارد، گوش فرا دهى، زيرا خداى عز و جل مىفرمايد: گوش وچشم و... مسؤوليت دارند. [3]هر يك از ابزار ادراكى، اعم از حس ظاهر - سمع و بصر و...- و حس باطن- عقل و انديشه و...- حجت الهىاندو آدمى با در اختيار داشتن چنين ابزارى مسؤول است و بايد در صراط صحيح گام بردارد. [4] در سوره «يس» مىخوانيم: «اليوم نختم على افواههم و تكلمنا ايديهم و تشهد ارجلهم بما كانوا يكسبون». [5] امروز دهانهاى آنها را مىبنديم، در حالى كه دستها و پاهاى آنان عليه آنان گواهى وشهادت مىدهند. گاهى حتى اخبارى كه به آن اعتماد و يقين داريم را نيز نبايد براى ديگران بازگو كنيم، بلكه بايدعاقبت و نتيجه آن را نيز بسنجيم. چنانكه اميرالمؤمنينعليه السلام مىفرمايد: «لا تقل مالا تعلم بل لا تقل كل ما تعلم». [6] نه تنها چيزى كه علم ندارى، بازگو مكن بلكه همه آنچه را كه مىدانى را نيز مگو. خواجه عبداللهانصارى مىگويد: جز، راست نبايد گفت هر راست نشايد گفت اسلام به صمت و كمگوئى، متين و استوار گوئى - حق گوئى - پرهيز از اضافهگوئى و هرزهگوئى توصيه و تاكيد كرده است و به فرموده امام صادقعليه السلام: «المؤمن ملجم». [7] انسان باايمان در سخن گفتن، محدود و زبان او بسته است.
لطفا منتظر باشید ...
