تا اينجا متن و سند و راويان حديث ثقلين را يادآور شديم اكنون به شرح برخي از جملات و نتيجه‌گيري از اين حديث گرانسنگ كه از كلمات جامع پيامبر اكرم (ص) است مي‌پردازيم. الف- انما انا بشر يوشك ان ياتيني رسول ربي فاجيب … اين جمله خبر از نزديك شدن رحلت حضرت راه مي‌دهد، و يادآور آن است كه خداوند رب عالميان است و بازگشت همه به سوي اوست، و اينكه او را نبايد فراموش كرد چنانكه رسول خدا (ص) همواره در اين انديشه بود و مرگ را فراموش نكرد. ب- اني تارك فيكم الثقلين كتاب‌الله حبل ممدود من‌السماء الي الارض و عترتي اهل بيتي … قرآن و اهل بيت (ع) به منزله نفس نفيس پيامبر و جانشين آن حضرت هستند و خاتم‌الانبياء به هنگام ارتحال، سفارش قرآن و اهل بيت را كرده است. پس بر امت اسلامي واجب است كه حقوق اين امانت را مراعات كنند، بمانند تبعيت از پيامبر (ص) كه او را مورد تعظيم و تكريم قرار مي‌دهند. در حقيقت پيامبر(ص)، امت اسلامي را سفارش مي‌كند كه نسبت به - قرآن و اهل بيت (ع) - حسن معاشرت داشته و حقوق آن دو را بر خويش مقدم بدارند. ج- اينكه آخرين كتاب آسماني و عترت پاك، سرچشمه و معدن عاليه و حقايق ديني بوده و آن دو منبع، اسرار نفسي و احكام الهي هستند. نورالدين سمهودي در «جواهر العقدين» مي‌گويد: چون هر يك از قرآن عظيم و عترت پاك، سرچشمه علوم ديني اسرار و حكم نفسي و احكام شرعي بوده، لذا آن حضرت اصرار بر اقتداء و تمسك و آموختن آنان را داشته است. د- تمسك به قرآن و عترت و عمل له آنچه كه از اين دو منبع فياض تراوش مي‌كند، و رعايت حقوق آن دو بر مردم، امري سهل و آسان نبوده، بلكه ثقيل و خطير است. چون آن دو، امر به عبوديت و اخلاص براي خداي تعالي مي‌نمايند، و با هواي نفس مخالفت كرده و به عدل و احسان دستور داده و از فحشاء و منكر نهي نموده و از پيروي از نفس و شيطان باز داشته و از ستم و تجاوز، نهي كرده است. بديهي است رعايت اين معاني، و عمل به آن دو، سنگين‌ترين چيزها و تلخ‌ترين آنها است و مؤيد اين برداشت قول خداوند است كه مي‌فرمايد: «سنقلي عليك قولا ثقيلا»[10] يعني امر خداوند و فرائض او و نواهي وي انجام نمي‌گيرد، مگر به مشقت و سختي و سنگيني. هـ- آن ميراث‌هاي گرانسنگ، گنج‌هاي دقيق و استخراج حقايق‌اند لذا پيامبر (ص) بر آن دو اطلاق «ثقلين» نموده و مردم را ترغيب به اقتداء و تمسك و تعلم از اهل بيت (ع) كرده است. ابن حجر در «صواعق» ص 131 چاپ مصر بعد از ذكر حديث ثقلين مي‌نويسد: «رسول خدا (ص) قرآن و عترت خود را ثقلين ناميده است. زيرا مراد از ثقل، هر چيز نفيس عالي رتبه و پربهاست. و اين دو قرآن و عترت چنين‌اند. زيرا هر يك از آنها، معدن علوم دينيه و منبع اسرار حكمت‌هاي الهيه و مركز احكام شرعيه‌اند. و لذا رسول خدا (ص) سفارش فرموده كه امت اسلام تمسك بدان بجويند و هر چيزي را از آنها فرا گيرند، از اين جهت فرموده است ستايش خداوندي را كه حكمت به اهل بيت من اختصاص داده است.»
لطفا منتظر باشید ...
