سيره ى عملى (اهلبيت) حضرت فاطمه ى زهرا - سیره عملی اهلبیت(ع): حضرت فاطمه زهرا(س) نسخه متنی

سيره ى عملى (اهلبيت) حضرت فاطمه ى زهرا

پيش سخن

بسم الله الرحمن الرحيم اللهم صل على الصديقه فاطمه الزكيه حبيبه حبيبك و نبيك و ام احبائك و اصفيائك التى انتجبتها و فضلتها و اخترتها على نساء العالمين اللهم كن الطالب لها ممن ظلمها و استخف بحقها و كن الثائر اللهم بدم اولادها.

اگرچه درباره ى زندگانى حضرت فاطمه عليهاالسلام در ابعاد مختلف مطالب فراوانى نوشته شده ولى باين مسئله كه بايد آن بانوى بزرگوار را اسوه ى حسنه قرار داد و راز عظمت و شخصيت آنحضرت را شناخت كمتر پرداخته شده است.

بنابراين چه خوبست زنان مسلمان با اين انگيزه به مطالعه و بررسى زندگى زهرا عليهاالسلام بپردازند كه صفات كمال و حميده ى ايشان را در خويش ايجاد نمايند.

همانطور كه معروف و مشهور است دوران زندگى حضرت فاطمه عليهاالسلام بسيار كوتاه بود و از هجده سال تجاوز نكرد، اما در همين مدت كوتاه اين برترين بانوى دو جهان عاليترين آئين همسردارى، خانه دارى، بچه دارى، مبارزه با غاصبين حقوق آل محمد عليهم السلام و غيره را به مردم عالم آموخت.

خانمها مى توانند زندگى مختصر فاطمه عليهاالسلام را از ولادت تا شهادت همانند يك تابلوى زيبا در برابر ديد خويش مجسم كنند و با الگو گرفتن و نگاه بر آن، نيكبختى و سعادت دنيا و آخرت خود را تامين نمايند.

كارى هم كه در اين كتاب شده بررسى و مرورى كوتاه است با پشتوانه ى روايات درباره ى آنچه بر فاطمه عليهاالسلام گذشت و البته بيشتر بدين منظور كه زنان با ايمان با داشتن چنين گنج گرانمايه اى كه سر تا پا همه نور و فضيلت است سراغ بيگانگان نروند و خط و الگو از غرب و شرق نگيرند. و السلام على من اتبع الهدى سيد كاظم ارفع بهار 1369

نامگذارى

نخستين مسئله اى كه بين خانواده ها حتى قبل از تولد نوزاد مطرح است موضوع نامگذارى و انتخاب اسم است و بى شك برگزيدن هر اسمى حكايت از طرز تفكر و علاقه ى پدر و مادر به شخصى است كه نامش را براى فرزند خويش انتخاب مى كنند.

آيا بهتر نيست اولياء محترم نامى را براى فرزندان خويش برگزينند كه باعث احياء فرهنگ اسلام و زنده نگهداشتن اسامى اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام باشد و از نامها و اسامى قبيحه و بيگانه پرهيز كنند؟ در زيارت ارزشمند جامعه كبيره خطاب به خاندان پيامبر عليهم السلام عرض مى كنيم كه:

«و اسماوكم فى الاسماء... فما احلى اسمائكم» اسامى شما در بين اسامى است... و چقدر نامهاى شما با حلاوت و شيرين است.

«قيل لابى عبدالله عليه السلام: انا نسمى باسمائكم و اسماء آبائكم فينفعنا ذلك؟ فقال اى والله» [ بحارالانوار ج 23 ص 122. ] حضور امام جعفر صادق عليه السلام عرض شد كه ما فرزندان خود را بأسماء شما و پدرانتان نامگذارى مى كنيم، آيا اين عمل براى ما در پيشگاه الهى أجر و فايده اى دارد؟ حضرت صادق عليه السلام فرمود: بلى بخدا قسم اين عمل نفع معنوى دارد.

«ان النبى صلى الله عليه و آله و سلم قال: من ولد اربعه اولاد لم يسم احدهم باسمى فقد جفانى» [ كافى ج 2 ص 19. ] رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم ميفرمود: كسى كه چهار فرزند بياورد و هيچ يك را باسم من نامگذارى نكند بمن جفا كرده است.

ممكن است كسى بگويد كه اولاد چه تقصيرى دارد! وقتى پدر و مادر و بزرگترها نام زشتى براى او انتخاب كرده اند چه كارى از او ساخته است پاسخ اين عزيزان اينست كه هيچوقت دير نيست، اولاد مى تواند شخصا اقدام كند و نام خوب را براى خويش برگزيند و از همه بخواهد كه الزاما او را با آن نام دلخواهش صدا بزنند.

«عن جعفر بن محمد عن ابيه عليهاالسلام: ان رسول الله كان يغير الاسماء القبيحه فى الرجال والبلدان» [ الحديث ج 1 ص 192. ] امام صادق عليه السلام از پدر بزرگوارش نقل نمود كه فرمود: رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم أسماء قبيح مردم و شهرها را تغيير مى داد.

همانطور كه ذكر شد بهترين نامها، اسامى و ألقاب معصومين عليهم السلام، بنابراين بچه شيعه ها و شيفتگان اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم لازم است كه نامهايشان همانند نامهاى آن بزرگواران باشد و چون در اين مقال بحث درباره ى بزرگ مقتداى بانوان فاطمه ى زهرا عليهاالسلام است به نقل اسامى آن حضرت اكتفا مى كنيم.

«عن يونس بن ظبيان قال: قال ابو عبدالله عليه السلام: لفاطمه عليهاالسلام تستعه اسماء عندالله عزوجل فاطمه، والصديقه، والمباركه، والطاهره، والزكيه، والراضيه، والمرضيه، و المحدثه، والزهراء» [ بحار الانوار ج 43 ص 10. ] امام صادق عليه السلام فرمودند: حضرت فاطمه عليهاالسلام نزد خداوند بزرگ نه اسم دارند. فاطمه، صديقه، مباركه، طاهره، زكيه، راضيه، مرضيه، محدثه، زهراء.

شيخ صدوق در كتاب امالى و علل و خصال روايت فوق را با همان مضمون نقل نموده است.

نامهاى حضرت فاطمه عليهاالسلام بر اساس نقل ابوجعفر القمى عبارت است از:

فاطمه، بتول، حصان، حره، سيده، عذرا، زهرا، حوراء، مباركه، طاهره، زكيه، راضيّه، مرضيه، محدّثه، مريم كبرى، صديقه كبرى و در آسمان او را نوريه و حانيه نامند. [ بحار ج 43 ص 16. ] «زهراء» يعنى درخشنده و روشن، «حصان» بمعناى پارسا و عفيف است، «حرّه» زن آزاد و كريمه را گويند، «محدثه» فرشتگان با او حديث مى گفتند، «محدثه» او در شكم مادر حديث مى گفت، «حانيه» به زنى گويند كه كمال مهربانى را نسبت به شوهر و فرزندان خود داشته باشد.

«فاطمه» وصفى است از مصدر فطم در لغت يعنى بريدن و قطع كردن، اين صيغه كه بر وزن فاعل معنى مفعولى مى دهد به معنى بريده و جدا شده است، فاطمه از چه چيز جدا شده است؟ «عن الرضا عن آبائه عن على عليه السلام قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم يقول: سميت فاطمه لان الله فطمها و ذريتها من النار» [ بحار ج 43 ص 18. ] اميرالمؤمنين على عليه السلام مى فرمايد از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم شنيدم كه فرمود: نام دخترم فاطمه شد چونكه خداوند او و فرزندانش را از آتش جدا مى نمايد.

در حديث ديگر جبرئيل در پاسخ رسول گرامى صلى الله عليه و آله و سلم گفت:

«سميت فاطمه فى الارض (لانه) فطمت شيعتا من النار» [ بحار ج 43 ص 18. ] نام او را در زمين فاطمه گفتند زيرا كه خداوند شيعيان او را از آتش دوزخ جدا مى كند.

مرحوم مجلسى از عيون أخبارالرضا عليه السلام روايت ديگرى را نقل مى كند كه:

«قال ابن عباس لمعاويه: اتدرى لم سميت فاطمه، فاطمه؟ قال لا، قال: لانها فطمت هى و شيعتها من النار» [ بحار ج 43 ص 10. ] ابن عباس از معاويه پرسيد: مى دانى چرا فاطمه را فاطمه ناميدند؟ گفت نه! ابن عباس گفت: چون او و شيعيان او به دوزخ نمى روند. امام صادق عليه السلام به يونس بن ظبيان فرمود:

«اتدرى اى شى تفسير فاطمه؟ قلت: اخبرنى يا سيدى قال: فطمت من الشر» [ بحار ج 43 ص 14. ] آيا مى دانى تفسير فاطمه چيست؟ گفت بفرمائيد آقاى من. فرمود: يعنى از شر و بديها بريده شد.

هنگامى كه فاطمه ى زهراء عليهاالسلام بدنيا آمد اهل آسمان به يكديگر مژده به ولادت آن حضرت مى دادند، «وحدث فى السماء نور زاهر لم تره الملائكه قبل ذلك و قالت النسوه: خذبها يا خديجه طاهره مطهره، زكيه، ميمونه بورك فيها و فى نسلها» [ بحار ج 43 ص 3. ] در آسمان نورى درخشان جلوه گر شد كه تا آن لحظه هيچ يك از ملائكه نديده بودند و زنان (ساره- آسيه- مريم- كلثم) كه از بهشت براى يارى خديجه آمده بودند گفتند: بگير فرزندت را كه طاهره، مطهره، زكيه و ميمونه است او و نسلش مبارك باشند. و از جمله نامهاى حضرت فاطمه عليهاالسلام حوراء و انسيه و منصوره است و بهمين جهت در روايات نبوى صلى الله عليه و آله و سلم آمده است كه فاطمه عليهاالسلام حوريه اى بصورت انسان، در آسمانها او را منصوره و در زمين فاطمه ناميدند. و در حديثى كه از ابن عباس نقل شده رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:

فاطمه بضعه منى و هى نور عينى و ثمره فوادى، و روحى التى بين جنبى و هى الحوراء الانسيه» [ رياحين الشريعه ج 1 ص 21. ] فاطمه پاره ى تن من است و او نور چشم مى و جاى من است كه ميان سينه ام قرار دارد و او حوراء انسيه است.

اكنون با استفاده از روايات ذكر شده اسامى آن بزرگوار را مرور مى كنيم.

1- فاطمه 2- صديقه 3- مبار كه 4- طاهره 5- زكيه 6- راضيه 7- مرضيه 8- محدثه 9- زهراء 10- بتول 11- حصان 12- حره 13- سيده 14- عذراء 15- حوراء 16- انسيه 17- منصوره 18- مريم كبرى 19- صديقه كبرى 20- نوريه 21- حانيه 22- مطهره 23- ميمونه 24- محدثه

دوران باردارى

نقش مادر در سعادت و شقاوت فرزند بخصوص در دوران باردارى بسيار حساس و حياتى است. مادران اگر تعاليم اسلامى را مورد توجه قرار دهند و همانند خديجه مادر بزرگوار فاطمه عليهاالسلام حتى قبل از انعقاد نطفه به تهذيب و پاكيزه كردن خويش برآيند شك نيست كه خود در درجه ى اول عفت و تقوى قرار گرفته و ثمره ى آنها نيز پاكيزه خواهد بود. و برعكس اگر بخواهند پيروى از تمدن افسار گسيخته غرب و شرق كنند دامان خود را آلوده به هرزگيها و رسوائيهاى بيگانگان نموده و در نتيجه كودكان و نونهالان خويش را به تباهى و نابودى خواهند كشاند. براى مادران ارجمند بايد اين مسئله روشن باشد كه فرزندانى كه در شكم دارند خلاصه اى از مجموعه ى حالات نفسانى آنها است، هر نوع حركت مادى و معنوى كه داشته باشند دقيقاً روى بچه تاثير مى گذارد. در دوران حمل نهايت دقت را در انتخاب غذا از جهت طهارت و نجاست و حلال و حرام بنمايند، چه بسا در اثر بى احتياطى مادران در خوردن غذاهاى آلوده و شركت در مجالس و محافل گناه در همان روزهاى نخستين شكل گيرى فرزند بدبختى و شقاوت او نيز شكل خواهد گرفت!

رسول مكرّم اسلام صلى الله عليه و آله و سلم ميفرمايد:

«الشقى شقى فى بطى امه والسعيد من سعد فى بطن امه» [ بحار ج 3 ص 44. ] بدبخت كسى است كه در رحم مادر گرفتار شقاوت شود و خوشبخت كسى است كه در شكم مادر سعادتمند باشد.

رهبرى مادر در تأمين سعادت و شقاوت فرزند يك اصل مسلم و بدون مخالف است. مادر نقش اول را در ساختن پايه هاى معنوى فرزند بعهده دارد. آرى مادرى كه فريب الگوهاى غربى را نمى خورد حتماً خوشبختى فرزندان خويش را در پرتو عفاف و پاكدامنى خود تامين خواهد كرد. رسول گرامى اسلام مى فرمود:

«طوبى لمن كانت امه عفيفه» [ بحار ج 23 ص 79. ] خوشبخت كسى است كه مادرش صاحب عفت و طهارت نفسانى باشد.

روزى رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم در ابطح نشسته بود جبرئيل نازل شد و عرض كرد:

يا محمد: العلى الاعلى يقرء عليك السلام و هو يامرك ان تعتزل عن خديجه اربعين صباحاً» يا محمد صلى الله عليه و آله و سلم: خداوند بزرگ بر تو سلام مى رساند و مى فرمايد:

چهل شبانه روز از خديجه كناره گيرى كن و به عبادت و تهجّد مشغول باش، پيغمبر اكرم بر اساس دستور خداوند تبارك و تعالى چهل روز به خانه ى خديجه نرفت و در آن مدت شبها به نماز و عبادت مى پرداخت و روزها روزه دار بود.

«فلما كان فى كمال الاربعين هبط جبرئيل عليه السلام فقال: يا محمد العلى الاعلى يقرئك السلام و هو يامرك ان تتاهب لتحيته، و تحفته» چون چهل روز بدين منوال سپرى شد جبرئيل فرود آمد و غذائى از بهشت آورد و عرض كرد: يا محمد صلى الله عليه و آله و سلم خداوند بزرگ بر تو سلام مى رساند و فرمان مى دهد كه از اين غذاهاى بهشتى تناول كن.

رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم با آن غذاهاى روحانى و هداياى بهشتى افطار كرد، هنگامى كه برخاست تا آماده ى نماز و عبادت شود جبرئيل نازل شد و عرض كرد:

«الصلوه محرمه عغليك فى وقتك حتى تاتى الى منزل خديجه فتواقعها فان الله عز و جل الى على نفسه ان يخلق من صلبك فى هذه الليله ذريه طيبه» [ بحار ج 16 ص 78. ] اى رسول خدا امشب از نماز مستحبى بگذر و به سوى خانه ى خديجه