مكّه از يك سو خود داراى شرافت و عظمت است و ويژگى هاى مخصوص به خود را دارد و از سوى ديگر به دليل برگزارى حج در آن، اهمّيت بيشتر و مهمترى پيدا كرده است. حج، محور بودن اين شهر مقدس و تأثيرگذارى فرهنگى و اخلاقى آن در جهان اسلام را تقويت نموده است. خداوند متعال بر اساس آيه شريفه: { ...وَ لِلّهِ عَلَى النّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً...} . از كسانى كه شرايط استطاعت را دارند، خواسته است تا همه ساله در موسم حج و در ايّامى خاصّ از گوشه و كنار جهان به مكّه آمده، فريضه حج را به جاى آورند، انجام اين عمل تنها يك بار در زندگى هر مسلمانى واجب است و بر همين اساس، از آن به «عبادت عمر» تعبير شده است. ثمرات و بركاتى كه براى حج از پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله) و اهل بيت او(عليهم السلام) در احاديث و روايات نقل شده، بيانگر اين است كه حجّ كانونى براى ايجاد تحوّل روحى و اخلاقى مسلمانان تلقّى گرديده و همه ساله بر تعدادى از مردم، كه شرايط استطاعت را دارند واجب است به آنجا آمده، خود را از گناهان پاك نمايند و از گذشته غلط خويش فاصله بگيرند و راه صحيح را برگزينند، سپس مراجعت نموده اين تحوّل را به خانواده و دوستان و آشنايان خود در گوشه و كنار جهان منتقل سازند. جالب توجّه اينكه: در اين برنامه ريزى، هيچگونه بودجه عمومى و بيت المال مسلمانان هزينه نمى شود; زيرا هر حاجى پس از آنكه توان مالى و استطاعت پيدا مى كند، انجام حج بر او واجب مى شود و در نتيجه تمامى هزينه هاى مربوط را خودش مى پردازد. براى آنكه خوانندگان گرامى، اين حقيقت را بهتر دريابند، به بيان يك نمونه بسنده مى كنيم: در سال (1382هـ . ش. = 1424هـ . ق.)، جمهورى اسلامى ايران، حدود ششصد هزار (000 600) نفر را به حج و عمره اعزام كرد. اين زائران، در عمره، حدود 15 روز و در موسم حج، حدود 27 روز در حرمين شريفين حضور دارند. در موسم حج، از حدود سه ماه قبل و در موسم عمره از دو ماه قبل در جلسات آموزشى پيش از عزيمت شركت مى كنند و مسائلى چون: 1ـ احكام فقهىِ عمومى 2ـ مناسك حج 3ـ اسرار و معارف حج 4ـ تاريخ اسلام 5ـ اماكن و آثار اسلامى مكّه و مدينه 6ـ آداب سفر حج 7ـ آداب معاشرت و توجّه به اخلاق اسلامى 8ـ بهداشت در سفر 9ـ آشنايى با مقررات و قوانين كشور ميزبان 10ـ توصيه ها و تذكّرات و... به آنان آموزش داده مى شود. هنگام تشرّف به حرمين شريفين نيز جاذبه هاى معنوىِ موجود در مكّه و مدينه و به خصوص در ايّام تشريق و در عرفات و مشعر و منا و هنگام طواف و سعى، زائران خانه خدا را به شدّت تحت تأثير قرار مى دهد. اگر به طور ميانگين خانواده هر فرد زائر را چهار نفر در نظر بگيريم و هر حاجى پس از تأثيرپذيرى از حج و تحوّل روحى و اخلاقى در وجود خويش، بتواند در اعضاى خانواده خود نيز تأثير بگذارد و تحوّل روحى و اخلاقى ايجاد شده در خود را به آنان منتقل نمايد، چيزى در حدود 000 400 2 هزار نفر در هر سال از تحوّلات فرهنگى حج بهره مند خواهند شد و اين عدد در مثمر ثمر بودن فعاليت هاى فرهنگى، كاملا قابل توجّه است; به خصوص در زمان كنونى كه دشمنان اسلام مى كوشند تا هويّت دينى مسلمانان را از آنان بگيرند و روش ها و رفتارها و الگوهاى غير اسلامى خود را به آنها تحميل كنند. براى روشن تر شدن موضوع، به برخى از ثمرات و نتايج حج، كه در احاديث و روايات از پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله) و اهل بيت آن حضرت نقل شده، اشاره مى كنيم: