4 ـ استمناء:
از مجموعه احاديث وفتاوي اينطور استنباط ميگردد كه:مُحرم اگر از روي
عمد و قصد كاري بكند كه از او مني خارج گردد، يكي از محرمات احرام را مرتكب
شده و معصيت و نافرماني پروردگار را انجام داده و كفاره هم بر وي تعلق
ميگيرد.شيخ الفقها و امام
المحققين شيخ محمد حسن نجفي، صاحب جواهر، در ذيل عبارت محقق كه در باب
«محرمات احرام» مينويسد: «... و كذا الإستمناء» ،
ميگويد:27
به دليل صحيح ابن
حجاج از امام صادق ـ ع ـ كه در پاسخ اين پرسش: «مرد مُحرمي با زن خود ملاعبه
ميكند تا اين كه مني از او خارج ميگردد، بدون اين كه جماع تحقق
يابد» فرمود: اين عمل همانند جماع بوده (و حرام است) و بر وي كفاره تعلق
ميگيرد.28
و نيز خبر اسحاق بن
عمار از ابوالحسن ـ ع ـ كه از آن حضرت
پرسيد:«حكم مرد مُحرمي كه
با آلت خويش بازي مي كند تا مني از او خارج گردد، چيست؟ حضرت فرمود رأي من در
باره وي همانند كسي است كه با زن خود در حال احرام جماع كند29 (يعني هم فعل
حرام انجام داده و نافرماني خداوندگار را كرده و هم بايد كفّاره
بدهد).اساساً دقت در نصوص
فتاواي فقها در ذيل «اجتناب از رفث»، اينطور مستفاد ميگردد كه ايشان در
مفهوم «رفث» توسعه داده و معنايي گستردهتر و اعم از «جماع» براي آن
قايل شدهاند; مثلاً بنا به نقل «صاحب جواهر»، سيد در «جمل» اين چنين
فتواميدهد:«بر
محرم واجب است كه از «رفث» پرهيز كند، و رفث عبارت است از جماع و هر علت و
موجبي كه باعث خروج مني گردد، از بوسيدن گرفته تا لمس و نگاه شهوتآلود
به زن...».30
و
همچنين «قاضي» در شرح «جمل» آورده است:«واجب
است بر محرم كه جماع نكند و نيز استمنا ننمايد، اعم از اينكه از طريق
ملامسه با زن و يا نگاه شهوتآلود به وي باشد، حتّي برخي از فقها «لواط»
و «وطي حيوانات» را نيز داخل در «رفث»
دانستهاند...در «كشف اللثام»
آمده است: «لواط» و «وطي بهائم» داخل در مفهوم «رفث» ميباشند، هر چند
كه انزال صورت نگيرد...».31
نكته
قابل توجه در «تروك و محرمات احرام» اين است كه:برخي از محرمات
تنها به دليل احرام، حرام ميگردند، و به مجرد اينكه محرم از
احرام خارج گرديد، آن كار محرم، حلال ميگردد، امّا برخي از محرمات
احرام براي مُحل نيز حرام است و به اصطلاح داراي حرمت سابقه و اوليه
ميباشند. مثلاً استمنايي كه از راه ملاعبه با زن خود صورت گيرد جايز
است، امّا براي محرم به جهت احرام، حرام ميگردد، امّا اگر همين ملاعبه،
با زن اجنبيه انجام پذيرد و استمنا تحقق يابد، حرام است، ولي در حال احرام
اين حرمت به مراتب و درجاتي شديدتر ميگردد. البته اگر تنها مقدمات
استمنا را انجام دهد و انزالي صورت نگيرد، به مقتضاي اصل، كفارهاي بر
محرم تعلق نميگيرد.32