3- نتايج تحقيق
الف) علامه طباطبايي در تحليل متون روايي از متون قرآني و حديثي بهره ميگيرد. ب) از ديدگاه علامه طباطبايي ميتوان به كمك عقل، قطعيات علمي و تاريخي، روايات تفسيري را نقد و بررسي نمود. ج) از نظر علامه طباطبايي برخي از روايات تفسيري به شكل رمز و سمبل و نمادين ارائه شدهاند و ظاهر آنها مراد نيست. د) علامه طباطبايي به نقد و بررسي تحليلي روايات معتقد است و در تفسير الميزان از اين شيوه استفاده كرده است.[1] - حر عاملي، محمد بن حسن: وسايل الشيعه الي تحصيل مسائل الشريعه، ج 18، بيروت دار احياء التراث العربي، بيتا، ص 79 ترجمه حديث: اي مردم! آگاه باشيد آنچ هاز ناحيه من به شما رسيد و با قرآن توافق داشت آن را گفتهام و آنچه از طرف من براي شما نقل شد و با قرآن موافق نبود، آن را نگفتهام. [2] - حسين، طه: آئينه اسلام، ترجمه محمد ابراهيم آيتي، شركت انتشار، 1339 ش، ص 222 ترجمه حديث: همانا شخص مرده به سبب گريه بستگان مورد عذاب قرار ميگيرد. ترجمه: آيه هيچ نفسي بار گناه ديگري را بر دوش نگيرد. (انعام/164) [3] - الكليني، محمد بن يعقوب بن اسحاق: اصول الكافي، دفتر نشر فرهنگ اهل بيت، ج 1، ص 9. [4] - ابوريه، محمود: اضواء علي السنه المحمديه، قم، مؤسسه انصاريان، 1413 ق، ص414 [5] - شاذ در اصطلاح به حديثي گفته ميشود كه در مقابل و معارض حديث مشهور و يا حديثي كه راويانش حافظتر است، واقع شود. براي اطلاع بيشتر رجوع شود به: مدير شانهچي، كاظم، درايه الحديث، دفتر انتشارات اسلامي، 1375ش، ص61 [6] - الادلبي، صلاحالدين بن احمد: منهج نقد المتن عند علماء الحديث النبوي، لبنان دارالافاق الجديده، 1403ق. ص31 [7] - همان، ص238(پايان ص136) [8] - هرمنوتيك يعني ابتناي تفسير و فهم متون بر پيشفهمها، علائق و انتظارات مفسر كه خود بر پنج مقدمه استوار است: الف) پيشفهم يا پيشدانسته مفسر (دور هرمنوتيكي) ب) علايق و انتظارات هدايت كننده مفسر ج) پرسشهاي وي از تاريخ د) تشخيص مركز معناي متن و تفسير متن به عنوان يك واحد بر محور مركز آن هـ) ترجمه متن در افق تاريخي مفسر. براي اطلاع بيشتر رجوع شود به: شبستري، محمد مجتهد، هرمنوتيك كتاب و سنت، طرح نو 1375 ش، ص8 به بعد. [9] - تحدي در لغت به معناي مبارزهطلبي است و در اينجا مقصود از آن چنين است كه پيامبري كه معجزهاي آورده و آن را سند صحت ادعاي خود قرار داده است، بگويد: اگر شما ميتوانيد همانند آن را بياوريد. قرآن انسانها را مكرر به تحدي دعوت كرده است ولي تا كنون كسي نتوانسته است مانند آن را بياورد براي اطلاع بيشتر رجوع شود به: دايرةالمعارف قرآن كريم، نوشته جمعي از محققين،ج 1 ، 1406 ، ص 151. [10] - طباطبائي، محمدحسين: قرآن در اسلام، دفتر انتشارات اسلامي قم، بيتا، 6 ترجمه آيه: آيا در قرآن از روي فكر و تأمل نمينگرند و اگر از جانب غيرخدا بود در آن بسيار اختلاف مييافتند. (نساء 82) [11] - همان ، ص46 [12] - همان 7 ص 28 [13] - صدر، موسي: الميزان و مسأله انتظار از دين، فصلنامه پژوهشهاي قرآني، شماره 10-9، 1376 ش، ص44 [14] - طباطبايي، محمدحسين، قرآن در اسلام، ص 26 [15] - همان، ص 70 [16] - طباطبايي، محمدحسين: الميزان في تفسير القرآن، دارالكتب الاسلاميه، تهران 1372 ش، ج9، ص 220 [17] - همان ج9، ص 220 [18] - همان، ج11، ص 184 [19] - همان، ج3، ص420 [20] - همان، ج2، ص28(پايان ص137) [21] - رضايي كرماني، محمدعلي: «جايگاه سياق در الميزان»، فصلنامه پژوهشهاي قرآني شماره 10-9، 1376ش، ص195 [22] - الاوسي، علي: روش علامه طباطبايي در الميزان، ترجمه حسن ميرجليلي، مركز چاپ و نشر سازمان تبليغات اسلامي، تهران، 1370، ص202 [23] - طباطبايي محمد حسين: الميزان في تفسير القرآن، ج16، ص296 [24] - همان، ج5، ص274 [25] - همو، قرآن در اسلام، ص62 [26] - همو، الميزان في تفسير القرآن، ج 10، ص108 [27] - همان، ج1، ص6 [28] - همان، ج 17، ص 369 [29] - همان، ج 10، ص 364 [30] - همان، ج2، ص 321 [31] - همان، ج2، ص 322 [32] - همان، ج1، ص4 [33] - همان، ج3، ص78. ترجمه حديث: پيامبر اسلام (ص) فرمودند: هركس قرآن را با رأي خويش تفسير نمايد بايستي جايگاه خويش را در آتش مهيا ببيند. [34] - همان، ج 3، ص 63 [35] - ترجمه آيات: و همانا در اين قرآن براي مردم هرگونه امثال آورديم اكثر مردم به جز كفر عناد از هر چيز امتناع كردند. (اسري /89) و ما اين مثلها را براي مردم ميزنيم ولي جز مردم دانشمند كسي تعقل آن نخواهد كرد (عنكبوت /43) [36] - همو، قرآن در اسلام، ص 32 [37] - همو، الميزان في تفسير القرآن، ج 20، ص453(پايان ص138)