شاگردان برگزيده
چنان كه پيش از اين هم اشارتى رفت، آيةاللَّه غروى اصفهانى، حوزه درس عرفانى هم داشته اند كه خيلى خصوصى و در خانه خودشان برگزار مى شد، بزرگانى كه در اين حلقه حال و اشراق، گرد هم مى آمدند، عبارت بودند از:1. علامه سيد محمد حسين طباطبايى؛2. آيةاللَّه سيد محمد هادى ميلانى؛3. آيةاللَّه سيد ابوالقاسم خويى؛4. آيةاللَّه ميرزا يوسف ايروانى؛5. آيةاللَّه امام زنجانى؛6. آيةاللَّه اعتماد رشتى - رحمةاللّه عليهم اجمعين.(89)1. ديوان مفتقر، ص 244.2. نهاية الدرايه، ج 1، ص 12 (به نقل از مقدمه مرحوم مظفر بر حاشيه مكاسب علامه غروى).3. مجموعه آثار، ج 13، ص 717؛ دومين يادنامه علامه طباطبايى، ص 290.4. شرح نهج البلاغه، ج 6، ص 166.5. حوزه، شماره 66، ص 32.6. كيهان انديشه، دوره هشتم، شماره 47، ص 92.7. همان، دوره يازدهم، شماره 64، ص 37.8. نور علم، شماره 10، ص 92.9. حوزه، شماره 52، ص 28.10. ديوان مفتقر، ص 248.11. نور علم، دوره چهارم، شماره 4، ص 48(به نقل از: جعفر الشيخ آل محبوبه، ماضى النجف و حاضرها، ص 281).12. حوزه، شماره 30، ص 27.13. همان جا.14. آثار الحجّة، ج 1، ص 99. نويسنده آثار الحجه، شيخ محمد شريف رازى، اين سخن را از حجةالاسلام والمسلمين، حاج سيد على اصغر خويى نقل كرده اند كه ايشان مى گفت: از آيةاللَّه شيخ محمد حسين غروى اصفهانى درباره آيةاللَّه حجّت پرسيدم، چنين گفت... يعنى همان كه نقل شد.به نظر مى رسد كه اين سخن نمى تواند صحيح باشد، چرا كه شهرت يافته است كه آيةاللَّه حجت از شاگردان آيةاللَّه غروى اصفهانى است. «ر.ك: مجله مكتب اسلام، شماره 10، ص 65 پاورقى.15. نوار مصاحبه با آيةاللَّه سيد هادى خسروشاهى؛ نور علم، دوره چهارم، شماره 4، ص 50.16. مكتب اسلام، شماره 10، ص 34 - 36؛ فاضل ميلانى، الامام الميلانى فى سطور، ص 16.17. نور علم، شماره 25، ص 148.18. حوزه، شماره 13، ص 20.19. النور (مجله) شماره 27، ص 29.20. همان، ص 53.21. همان جا.22. «فقهه أُصول و أُصوله معقول و معقوله لامعقول.»23. همان، ص 53.24. همان، شماره 28، ص 31؛ آينه پژوهش، شماره 20، ص 116.25. نور علم، دوره چهارم، شماره 4، ص 48؛ كيهان فرهنگى، شماره 5، ص 43؛ نهاية الدرايه فى شرح الكفايه (مقدمه)، ج 2، ص 16 - 19؛ آثار الحجّه، ج 2، ص 62؛ احمد خوش حالت حائرى، تاريخ و بزرگان كربلا (دستنويس)؛ محمد شريف راضى، گنجينه دانشمندان، ج 2، ص 91 و 162.26. نور علم، دوره چهارم، شماره 4، ص 49.27. نوار مصاحبه پيش نگارنده موجود است.28. حوزه، شماره 52، ص 27؛ آينه پژوهش، دوره ششم، شماره 35، ص 114.29. حوزه، شماره 31، ص 48 و 55.30. دائرة المعارف تشيّع، ج 3، ص 201 (با تلخيص)؛ مجله مكتب اسلام، شماره 4، ص 17؛ مجله حوزه، شماره 44، ص 333.31. احمد خوشحالت حائرى، تاريخ و بزرگان كربلا، (نسخه خطى).32. حوزه، شماره 17، ص 24؛ سيد سيف اللَّه نحوى، سيماى داراب، ص 63.33. زندگينامه بسيار مختصرى از او در مجله آينه پژوهش، شماره 32، ص 110 چاپ شد.34. عبدالحسين جواهر كلام، بزرگان معاصر (دستنوشت).35. كيهان انديشه، دوره پنجم، شماره 26، ص 10 (به نقل از استاد، آيةاللَّه حسن زاده آملى -دام ظلّه -).36. نگاه حوزه، شماره 8 - 9، ص 34.37. كيهان انديشه، دوره پنجم، شماره 26، ص 7 و8.38. يادنامه علامه امينى(مقدمه)، به اهتمام دكتر سيد جعفر شهيدى و استاد محمد رضا حكيمى، ص 19 - 21: «... انّه من افذاذ الدهر و حسنات العصر و رجالات الأمّة...».39. دائرةالمعارف تشيّع، ج 2، ص 72 (با تصرّفى جزيى).40. شعراء الغرىّ، ج 8، ص 452؛ حوزه، شماره 51، ص 73.41. حاشية المكاسب (مقدمه)؛ ديوان مفتقر، (مقدمه).42. شعراء الغرىّ، ج 8، ص 191؛ دائرةالمعارف تشيّع، ج 1، ص 221.43. نقباء البشر، ج 2، ص 299؛ محمد صحتى سردرودى، سيماى سامرّا، سيناى سه موسى، ص 174.44. آينه پژوهش، شماره 8، ص 100.45. حوزه، شماره 30، ص 37.46. همان، ص 55. ناگفته نماند كه كتاب مسيحا مژده در مورد حضرت مهدى(ع) نگاشته شده است.47. نور علم، شماره 30، ص 135؛ نقباء البشر، ج 4، ص 1577.48. تنها متن يكى از اين دستورالعمل ها در مجله حوزه، شماره 8، ص 69 چاپ شده است، امّا در مورد بقيّه نامه ها فرزند آيةاللَّه زنجانى (استاد سيد عزّالدين زنجانى - دام ظله -) در مصاحبه با مجله حوزه، شماره 23، ص 44 مى فرمايد:«پدرم از شاگردان مرحوم حاج شيخ محمد حسين غروى اصفهانى و مرحوم نائينى بودند و از هر دو اجازه داشتند و مرحوم غروى اصفهانى، نامه هايى به ايشان نوشته اند و در جواب مجله حوزه، ص 50، كه مى پرسند: آيا اين نامه ها موجود است؟ مى فرمايد: البته همه نامه ها خير، ولى بعضى موجود است... در تهاجماتى كه به منزل والد داشتند، مقدار زيادى كتاب و قسمتى از نامه ها را (در زمان طاغوت، مأموران ساواك) بردند و بعضى از كتابهاى خطّى ديگر از جمله رساله شفا و بسيار مختصرِ مرحوم آيةاللَّه كمپانى (به غارت رفت)، امّا منظومه حكمت كه مرحوم كمپانى قبل از چاپْ امر به استنساخ فرموده و در حواشى نسخه خطّى به خط شريف خود اشاره به اسماى صاحبان آراى فلسفى نموده اند، موجود است». و امّا در مورد زندگانى و آثار آيةاللَّه زنجانى مى توان به كتابهاى زير مراجعه كرد:دائرةالمعارف تشيّع، ج 2، ص 390؛ كيهان فرهنگى، شماره 8، ص 1؛ حوزه، شماره 23 و 24.49. آينه پژوهش، شماره 25، ص 126 - 128.50. همان، شماره 28، ص 115. به نظر مى رسد تاريخ تولّدش 1325 باشد.51. نقباء البشر، ج 1، ص 249.52. كيهان فرهنگى، شماره 4، ص 44.53. شعراء الغرىّ، ج 8، ص 390.54. حوزه، شماره 67، ص 27.55. همان، شماره 34، ص 55.56. نقباء البشر، ج 1، ص 213؛ شعراء الغرىّ، ج 7، ص 304.57. همان، ج 2، ص 771.58. علماى معاصرين، ص 230.59. شعراء الغرىّ، ج 9، ص 437؛ حرزالدين محمد، معارف الرجال، مدخل محمد طاهر.60. شعراء الغرىّ، ج 7، ص 85؛ سيدرضا هندى، چكامه كوثريّه، ص 81.61. شعراء الغريّ، ج 7، ص 106.62. متن نامه را در بخش آخر كتاب در آينه اسناد بخوانيد.63. شعراء الغريّ، ج 9، ص 396.64. همان، ج 7، ص 294.65. ماضى النجف و حاضرها، ج 3، ص 357.66. حوزه، شماره 30، ص 37؛ محمد سمامى حائرى، بزرگان تنكابن، ص 282.67. تاريخ و بزرگان كربلا.68. نوار مصاحبه با آيةاللَّه سيد هادى خسروشاهى - دام ظله.69. عبدالحسين جواهركلام، بزرگان معاصر (دستنوشت).70. ابوالفضل شكورى، خط سوم در انقلاب مشروطيّت ايران، ص 255 (به نقل از: گنجينه دانشمندان).71. مكتب اسلام، شماره 4، ص 16.72. نهاية الدراية فى شرح الكفايه، به تحقيق شيخ رمضان قلى زاده، ج 2، ص 17 و 18.73. همان، ص 18.74. بزرگان معاصر،(دستنوشت).75. اين دو بزرگوار برادر هم بودند.76. نور علم، دوره چهارم، شماره 4، ص 50.77. حسين انصاريان، عرفان اسلامى، ج 5، ص 166؛ طباطبايى قمى، خاندان ايروانى، ص 57.78. نوار مصاحبه با آيةاللَّه سيد هادى خسروشاهى.79. بزرگان معاصر (مخطوط).80. محمد شريف رازى، گنجينه دانشمندان، ج 3، ص 318.81. همان، ص 329.82. همان، ج 4، ص 446.83. همان، ص 579.84. همان، ص 648.85. همان، ج 2، ص 222. آثار قلمى زيادى از او به يادگار مانده است، محمدرضا سمّاك، سيماى رشت، ص 128 - 131.86. گنجينه دانشمندان، ج 7، ص 290.87. همان، ص 347.88. سيد احمد حسينى، تراجم الرجال، ج 2، ص 475.89. گنجينه دانشمندان، ج 5، ص 236؛ عرفان اسلامى، ج 5، ص 166.