نخبگان خطابه - عوامل شایستگی در تبلیغ نسخه متنی

نخبگان خطابه

خطبه و خطابه از روش‏هاي تبليغي در طول تاريخ اسلام است و معرفي خطباي يك شهر از شهرهاي اسلامي نيازمند مجداتي است، ناچار بايد به برجستگان اكتفا كرد آن هم برجستگان مورد تاييد بزرگ مردان دين.

صعصعة بن حوحان عبدي

او از برجسته‏ترين ياران و شاگردان حضرت علي عليه‏السلام بود و همواره در همه جا در كنار حضرت علي عليه‏السلام بود.

امام صادق عليه‏السلام در شأن و مقام و منزلت او فرموده‏اند: ما كان مع اميرالمؤمنين عليه‏السلام «من يعرف حقه الا صعصعة و اصحابه و له مسجد بالكوفه معروف»29

مرحوم شهيد مطهري در پاورقي كتابش آورده است:

«وي از اكابر اصحاب اميرالمؤمنين و از خطباي معروف است او جز معدود افرادي ست كه در شب وفات حضرت امير عليه‏السلام در تشييع جنازه آن حضرت شركت كرد و پس از پايان تدفين، كنار قبر حضرتش ايستاد. يك دست روي قلب متهيج و پر طپش خود گذاشت و با دست ديگر مشتي از خاك برداشت و بر سر ريخت و خطابه‏اي پر شور و هيجان در جمع خاندان و ياران خاص حضرت ايراد كرد».30

او از شجاعان لشكر امام و ياوران مخلص حضرتش بود.

صعصعه بحدي بليغ و فصيح بود كه گاهي حضرت علي به سخنوري او توجه خاص مي‏فرمود: جاحظ در كتاب البيان گويد:

از هر دليلي بالاتر بر سخنوري او اين كه علي عليه‏السلام گاهي مي‏نشست و از او مي‏خواست سخنوري كند.31

هنگامي كه امام علي عليه‏السلام به خلافت رسيد و در مسجد مدينه بر بيعت آن حضرت اجتماع شد، صعصعه بعد از بيعت در جملاتي كوتاه و زيبا و پر ارزش گفت:

واللّه‏ زينت الخلافه و ما زانتك رفعتها و ما رفعتك ولهي اليك احوج منك اليها

و از همه اين نكات بالاتر امام به صراحت او را خطيب خطاب فرمود:

هذا الخطيب الشّحْشَحْ: اين خطبه‏خوان ماهر و زيرك است.

سيد رضي گويد:

شخص، ماهر و زيرك و استاد در خطبه خواندن و تواناي در اَداي سخن رسا را گفته است، و هر تندگذر در سخن و رفتار را شحشح گويند.

ابن ابي الحديد گويد:

صعصعه را فخر و سرافرازي همين بس كه مانند علي بن ابيطالب عليه‏السلام او را به مهارت، استادي و فصاحت زبان و توانايي بر سخن بستايد.32

عقيل بن ابيطالب آن جا كه معاويه از صعصعه سؤال مي‏كند گويد:

يا صعصعه: فعظيم، الشأن. عَضَبُ اللسان، قائد فرسان قاتِل اقران يَرتَقَ ما فَتَقَ و يَفْتَقُ ما رَتَقْ قليل النذير.33

منزلتي والا دارد. زباني دارد مثل شمشير برنده و فرمانده شيران شجاع و كشتنده شجاعان مهار كننده شكاف‏ها و شكافنده قفل‏هاست. او كم نظير است.

اين خطيب كم‏نظير، از بدو تسليم در مقابل دين اسلام تا سال شصت هجري از ولايت و دين يا زبان و شمشير دفاع كرد و در راه هدف از مولايش علي عليه‏السلام جدا نشد، مگر مواقعي كه او را تبعيد و از مدينه دورش كردند و حتي در تبعيد مدافعي سر سخت براي علي عليه‏السلام بود.