آفات دوستي
عواملي كه سبب پاره شدن رشتههاي دوستي ميشود، بسيار است. شمارياز مهمترينآنها عبارت است از:
أ. آزرده خاطر ساختن دوست
بايد از رفتار و گفتاري كه ماية رنجش دوست ميشود، به شدت پرهيز كردتا دوستيها استمرار يابد. علي(ع) ميفرمايد:اِذا احْتَشَمَ الْمْؤمِنُ أَخاهُ فَقَدْ فارَقَهُ.زماني كه انسان دوست خود را ناراحت و خشمگين ساخت، زمينةجدايي را فراهم ساخته
است.در اين حديث شريف واژة «احتشم» به كار رفته است كه به معنايخشمگين و شرمنده
ساختن ديگري است.
ب. پذيرش كلام سخن چين
سخنچيني و نيز پذيرش كلام سخنچين از عوامل پراكندگي دوستان ونابودكنندة رشتههاي مودّت است. دوستان خوب بايد به يكديگر اعتماد داشتهباشند؛ از پذيرش كلام
سخن چينان بپرهيزند و چنانچه شنيدن گفتار اين گروهذهنيّتي منفي در آنها پديد آورد،
مطلب را به نحو مناسب با يكديگر در مياننهند تا زمينة هر گونه كدورت و جدايي از بين
برود. علي(ع) ميفرمايد:هر كس به حرف اشخاصي سخنچين اعتماد كند، دوست خود را ازدست خواهد داد.هر كس سخن بدخواه و سخنچين را باور كند، دوست خود را تباهكرده است.در اين موارد، زودباوري عامل جدايي دوستان است. دوستي اقتضاميكند كه گفتار
سخنچينان را دروغ شماريم و در برابرشان باشيم تابدينوسيله هم آنها زشتي كار خود
را در يابند و هم دوست خويش را ازدست ندهيم.
ج. خُردهگيري
انسان موظف است از لغزشهاي دوستانش تا اندازهاي چشم پوشد و باديدن هر خطايي لب به انتقاد نگشايد. علي(ع) ميفرمايد:عذر دوستت را بپذير و اگر نتوانست براي لغزش خود عذري بياورد توبراي او عذري بتراش.يكي از دانشمندان ميگويد:عذر دوستان را بايد پذيرفت؛ اگر چه بيجا و غيرمنطقي نمايد؛ زيراهمين اندازه كه از كار
خود پشيمان شد و پوزش خواست، به آن معنااست كه دستي براي دوستي و ادامة آن دراز
كرده است. وظيفة شخصاست كه چون دستي براي دوستي به جانب او دراز شود، بگيرد.
د. شوخيهاي زننده
شوخيهاي ركيك و زننده و نيز سبك شمردن و به بازي گرفتن دوستان،از آفتهاي بزرگ دوستي است. حارث بن اعور كه از اصحاب علي(ع) بود،روزي مراتب اخلاص و ارادت قلبي
خود را به عرض رسانيد و اظهار داشت:اي اميرمؤمنان، من شما را دوست دارم. چون سخن از
دوستي به ميان آمد،حضرت فرمود:كسي را كه دوست داري:1. با او دشمني مورز.2. او را به بازي مگير.3. با او ستيزهجويي مكن.4. از شوخيهاي نامناسب با وي بپرهيز.