حقوق دوستي
بعد از اين كه رابطة دوستي بين دو يا چند نفر پايهريزي شد، هر يك برديگري حقوقي داردكه رعايت آنها الزامي است. امام صادق(ع) ميفرمايد:علي(ع) به طرف كوفه ميرفت. كافري ذمي با آن حضرت همراه شد واز وي پرسيد: «بندة
خدا، كجا ميروي؟»
امام پاسخ داد: «ميخواهم به كوفه روم.» آنها همراه شدند و به جاييرسيدند كه راه
مرد كافر جدا ميشد. در اين وقت، اميرمؤمنان(ع)همراه او روان شد. مرد ذمي با تعجب پرسيد:«مگر نگفتي ميخواهمبه كوفه بروم؟» حضرت فرمود: «آري». مرد ذمي پرسيد: «پس چرا
راهخود را رها كردي؟» حضرت پاسخ داد: «اين از آداب همراهي وهمدمي است كه مرد همسفر و
همراه خود را هنگام جدايي بدرقه كند.پيامبر ما چنين دستور داده است.» كافر گفت: «به
راستي پيامبر شماچنين دستور داده؟» فرمود: «آري.» مرد ذمي گفت: «بنابراين، هر كساز او
پيروي كرده، به خاطر كارهاي بزرگوارانهاش بوده است. من تو راگواه ميگيرم كه بر
آيين تو هستم.» مرد ذمي همراه علي(ع) بازگشت وچون آن حضرت را شناخت، به دين
اسلام در آمد.چنان كه ملاحظه ميشود، علي(ع) حتي كسي را كه مدت كوتاهيهمراهش بوده، داراي حق
ميداند. بنابراين، حق دوست و لزوم رعايت حقوقي ترديدناپذير مينمايد.علي(ع) ميفرمايد:اءذا اَخَيْتَ فَأَكْرِمْ حَقَّ الاءخاءِ.هر گاه با كسي برادري كردي، حق برادري را گرامي دار و حقوق دوستي را رعايت كن.مِنْ دلائِلِ الخِذْلانِ الاستِهانَةُ بِحُقُوِِ الاءخْوانِ.
سبك شمردن حقوق برادران از نشانههاي خواري است.حضرت به فرزندش محمد حنفيه چنين وصيت كرده است:پسرم، حق برادرت را به اعتماد دوستي ميان خودتان ضايع نكن؛ زيراآن كه حقّش را
ضايع كردهاي، برادرت نيست.مهمترين حقوق دوستان از منظر علي(ع) عبارت است از:
أ. مواسات
مواسات يعني ياري كردن برادران ديني با پرداخت كمكهاي مالي.براساس روايات،مواسات سبب بهتر شدن زندگي طبقات محروم، فراوانيروزي، ايجاد محبّت و همبستگي
دوستان ميشود. از نظر علي(ع) مواساتيكي از حقوق برادري است.مواسات برادران ديني و ياري آنان در راه خداوند روزي انسان را زيادميگرداند.مردي از يونانيان مدتها با امير مؤمنان(ع) رفت و آمد داشت و دربارةاسلام تحقيق
ميكرد. وقتي مطالعاتش به پايان رسيد و حقانيت اسلام بر اوثابت گشت، به دست آن
حضرت مسلمان شد. علي(ع) وظايف آيندة آن مردرا به او گوشزد كرد و فرمود:به تو توصيه ميكنم كه با برادران دينيات كه پيروان پيغمبر اسلام و منباشند،
مواسات كني و از ثروتي كه خداوند به تو ارزاني داشته به آنانكمك نمايي،