غَيْبَتِهِ، وَوَفاتِهِ.دوست، دوست نيست مگر آن كه حقوق برادرش را در سه جايگاه نگهبانباشد: در روزگار
گرفتاري، آن هنگام كه حضور ندارد و پس از مرگ.در انديشة امام علي(ع) «بهترين مردانگي، نگهداشت دوستي است.»براين اساس، حضرت
ميفرمايد:پيمان دوستي را نگهدار، اگر چه ديگري آن را نگه ندارد.
د. گذشت
اشتباه و لغزش دوست در امور ديني و دنيوي بايد با برخورد صحيح موردعفو و بخشش قرار گيرد.لغزشهاي دوستان در دو گستره قابل بررسي است: 1. انحراف و لغزش ديني
اگر دوست انسان گرفتار لغزش ديني شد، بايد با ملاطفت و مهرباني او رانصيحت كرد تا به اشتباهش پي برد. امّا اگر بر انجام گناه اصرار ورزيد، آيا بايددوستي را با او قطع كرد يا
باز هم با حسن برخورد به ارشاد و نصيحت وي ادامهداد؟ امام غزالي و مرحوم فيض
كاشاني؛ بر اين عقيدهاند كه ادامة معاشرتو دوستي لازم است و به شرم و ترك گناه
وي ميانجامد؛ در حالي كه قطعارتباط سبب تجري و بيباكي بيشتر او شده، عمق
لغزش و انحرافش راافزونتر ميسازد. در انديشة امام علي(ع) دوستي چون خويشاوندي
است.همان گونه كه نبايد خويشان را به جهت گناه و اشتباهشان ترك كرد، دوست رانيز
نبايد به آساني ترك گفت.انسان بايد با افراد فاسق فاخر دوست نشود؛ امّا وقتي با كسي بر اساسمعيارهاي اسلامي
دوست شد و سپس از او گناه مشاهده كرد، نبايد رشتةرفاقت را قطع كند. در اين موقعيت،
بايد با ارشاد و نصيحت اسباب دوري اواز انحراف را فراهم آورد.
2. لغزش دنيوي
همة علماي اخلاق معتقدند، اگر شخصي دربارة دوستش گرفتار اشتباهشد، بايد مورد عفو قرار گيرد. علي(ع) ميفرمايد:بر تو باد مردمداري، گرامي داشتن عالمان و گذشت كردن ازلغزشهاي برادران كه سرور
اوّلين و آخرين تو را با اين سخن ادبآموخته است، از آن كه به تو ستم ميكند، بگذر
و با آن كه از توميگسلد، بپيوند و به آن كه تو را از عطاي خود محروم ميكند،
ببخش.لغزش دوستت را براي هنگام يورش دشمنت تحمّل كن.
و. به زحمت نينداختن دوست
انسان نبايد دوستش را به انجام كارهاي دشوار و طاقتفرسا وادارد ياتوقعات پرمشقت از اوداشته باشد. بايد در دوستيها خدا را اراده كرد، تنهادر پي بهرهبرداري معنوي بود، از
دعاي دوستان تبرك و خير جست، آنان راپشتوانة دين خود به شمار آورد و در اداي حقوق و
تحمل زحماتشان تقرب بهخداوند را جستوجو كرد. بزرگواري و كمتوقعي، خصلت آزادمردان و