صفات دوستان شايسته و ناشايسته
أ. صفات دوستان شايسته
همة مردم شايستة دوستي نيستند. انسان بايد دوستانش را برگزيند. برايگزينش دوستانشايسته، بايد نخست صفات آنها را شناخت. در نگاه امامعلي(ع) ويژگيهاي دوست خوب
چنين است:
1. خردمندي
علي(ع) خرد و آثار مثبت آن را بسيار ستوده است. براي مثالميفرمايد:هيچ ثروتي چون خرد و هيچ فقري چون ناداني نيست.ارزش انسان به عقلش است.براي انسان دو فضيلت وجود دارد: عقل و منطق (گفتار). به وسيلةعقل استفاده ميكند و به وسيلة گفتار استفاده ميدهد.بر اين اساس، دستور ميدهد با افراد عاقل دوستي كنيم:هر كس با خردمندان مصاحبت كند، بزرگ ميشود.دوستي با عاقل امنيتآور است.
2. يكرنگي و صميميت
يكي ديگر از صفات دوستان شايسته يكرنگي است. افراد رنگارنگ وبوقلمونصفت شايستة دوستي نيستند. دوستي يكرنگ است كه هنگامگرفتاري انسان را فراموش نميكند و در غيبت
نيز مدافع وي باشد. از نظرعلي(ع) دوستي در راه خدا به يكرنگي ميانجامد. در ديوان
منسوب به آنحضرت آمده است:هر دوستي براي خدا به يكرنگي ميانجامد؛ حال آن كه هيچ برادريايبر بنياد فسق به
يكرنگي نميانجامد.البته ـ چنان كه گذشت ـ صميميت و يكرنگي به معناي گفتن تمام اسرار بهدوست نيست.بايد در اين مسأله راه ميانه پيمود. نه همة اسرار را به او گفت و نههمة اطلاعات
مرتبط با گذشته را از وي پنهان داشت.
3. دانشمندي
ينبعي للعاقل آن يكثر من صحبة العلماء و الابرار و يجتنب مقارنة الاشرار والفجار.عاقل سزاوار آن است كه با عالمان و نيكان، بسيار مصاحبت كند و ازهمنشيني با بدان و تبهكاران بپرهيزد.