زننده است نه هر نوع شوخي. مزاح نمك دوستي است وبراي تحقق زندگي اجتماعي با
نشاط و ارتباطهاي سالم و فرح بخش ضرورتدارد. البته مزاحي كه باعث كدورت و كينه
شود، نتيجة معكوس ميدهد.بر خلاف تصور كساني كه ميكوشند چهرهاي خشن و عبوس از اسلامارائه دهند، در فرهنگ
ديني مسألة شاد كردن ديگران و به تعبير روايات،«ادخال سرور» از خصلتهاي مثبت و
پسنديده به شمار آمده است.امام صادق(ع) فرمود: «هيچ مؤمني نيست مگر اين كه در او «دعابه» است».راوي از امام پرسيد: دعابه چيست؟
حضرت فرمود: «يعني مزاح و شوخي».البته شاد ساختن ديگران و شوخي نيز چارچوبي دارد و نبايد به آزارديگران يا گناه
انجامد. رواياتي كه مؤمنان را از شوخي باز ميدارد يا شوخيرا سبب سبكي و از دست دادن
ميشمارد، ناظر به شوخيهاي نامناسب وبرون از چارچوب اعتدال ناظر است. علي(ع)
ميفرمايد:كسي كه زياد شوخي كند، به سبب همان، سبك ميشود و هر كه زيادبخندد، هيبتش ميرود.زشوخي بپرهيز اي با خردكه شوخي تو را آبرو ميبرد
ه . حسادت
«حسد» حالتي نفساني است كه انسان سلب كمال و نعمت متوهم را از غيرآرزو كند قيد «متوهم» نشان ميدهد كه لازم نيست آنچه حسود ميل زوال آنرا دارد كمال و نعمت
واقعي باشد، ممكن است چيزي كمال و نعمت واقعيبهشمار نيايد ولي حسود آن را كمال
پندارد و خواستار زوالش باشد.حسد سبب ميشود انسان در زندگي اجتماعي احساس تنهايي كند و كسيبا او دوست نشود.علي(ع) ميفرمايد:حسود دوستي برايش نيست.شهيد دستغيب دربارة اين سخن حضرت مينويسد:حسود دوستي برايش نيست. يعني نه خودش دوست كسي ميشود؛زيرا كسي كه نعمت را در
ديگري نميتواند ببيند و زوال آن را آرزودارد، دشمن آن شخص است؛ و ديگري هم دوست او
نخواهد شد؛زيرا حسود با نيش زبان و كارهاي ناروايش محسود را آزرده خواهدكرد تا جايي كه
همسر و فرزندش هم دوست او نخواهند شد.حضرت در كلامي ديگر حسادت را از آفتهاي دوستي ميداند و ميفرمايد:حسادت بر دوست، از آفات دوستي است.
و. تندروي
تندروي در دوستي آفت دوستي شمرده ميشود و آثاري خطرناك وزيانبار در پي دارد. اسلام از پيوندهاي دوستانه ميان مسلمانان جانبداريميكند و آن را سرمايهاي گرانبها و
ارزنده ميشمارد؛ ولي تندروي در اين امررا نادرست ميداند. علي(ع) ميفرمايد:با دوست خود در حدّ اعتدال دوستي كن؛ زيرا ممكن است روزيدشمن تو گردد.افراط در دوستي سبب ميشود انسان تمام اسرار زندگي خود را با دوستدر ميان نهد. دراين
موقعيت، اگر آن دوست تغيير روش دهد و به دشمني گرايد،از اسراري كه در ايام دوستي
به دست آورده، ناجوانمردانه بهره ميبرد.