خودخواه دوست نميشود. علي(ع) ميفرمايد:هيچ متكبري دوستي ندارد.هر كه با برادران بزرگي فروشد، هيچ انساني با او صميمي نخواهدشد.دانشمندان بزرگ اسلام تصريح ميكنند كه غرور و نخوت از آفات بزرگدوستي است. كسي
كه سري پرغرور و رفتاري نخوتآميز دارد، دوستانخويش را از گِرد خويش ميپراكند؛ زيرا
مردم نميتوانند خودپسندي ونخوت ديگران را تحمل كنند.
د. احسان
چنان كه محبوبيّت در پيشگاه خدا از نعمتهاي بزرگ الاهي و آرزوي هربندة صالح و با ايماني است، محبوبيّت نزد مردم نيز از نعمتهاي بزرگ وآرزوي افراد با ايمان است. در
زيارت امينالله كه از معتبرترين زيارات است،چنين ميخوانيم:اَللّهُمَّ فَاجْعَلْ نَفْسي مطمئنَّةً بِقَدَرِكَ، راضِيةً بِقَضئِكَ، مُولَعَةً
بِذِكْرِكَ وَدُعئِكَ، مُحبّةً لصفوةِ اوليائِكَ، مَحْبُوبَةً في اَرضِكَ وَ
سَمائِكَ ... .خدايا، نفسم را به مقدرات خود مطمئن ساز و به قضاي خود راضي وبه ياد و دعايت شائق و
نسبت به سران اوليائت دوستدار كن و در زمينو آسمان محبوبم گردان.يكي از مهمترين راههاي جلب دوستي مردم احسان به آنها است.علي(ع) در اين باره
ميفرمايد:احسان كانون محبّت است.انسان بندة احسان است.به وسيلة احسان دلها را مالك شوي.هر كس به مردم احسان كرد، محبّت آنها را براي خويش مستدام داشت.روزي مردي نزد امير مؤمنان(ع) شتافت و گفت: «حاجتي دارم».علي(ع) فرمود: «حاجتت را روي
زمين بنويس كه من گرفتاري را درتو آشكارا مشاهده ميكنم.» آن مرد روي زمين نوشت:«من فقيرينيازمندم.» اميرالمؤمنين(ع) به قنبر فرمود: «دو جامة ارزشمند به ويبپوشان.»
بهدنبال آن، آن مرد ابياتي را سرود و حضرت فرمود: «صددينار به او بدهيد.» مردم گفتند: يا
اميرالمؤمنين او را ثروتمنديكردي؟! علي(ع) فرمود: «من از رسول خدا شنيدم كه ميفرمود:مردمرا در جايگاه خود فرود آريد.» سپس فرمود: «من راستي تعجب ميكنمكه بردهها را با
مالهاي خود ميخرند؛ ولي مردمان آزاده را با كارهاينيك خود نميخرند.»
ه . انصاف
يكي از مهمترين رازهاي پيدايش و بقاي دوستي رفتار منصفانه با ديگراناست. انصاف يعني آنچه براي خود ميپسندي براي ديگري بپسندي و آنچهبراي خود نميپسندي براي
ديگري نپسندي.علي(ع) پس از بازگشت از جنگ صفين وقتي به سرزمين حاضرينرسيد، نامهاي به امام
حسن(ع) نوشت و معيارهاي روابط اجتماعي را برشمرد.در قسمتي از اين نامه چنين
ميخوانيم:اي پسرم، نفس خود را ميزان خود و ديگران قرار ده. پس آنچه برايخود دوست داري،