توجّه به وظايف اجتماعي
آنچه گذشت، مطالبي درباره خودسازي و تربيت جان در اثر اجراي وظايفشخصي است، امّا انسان وظايف اجتماعي نيز دارد؛ وظايفي كه مربوط به اجتماع كوچك خانواده و اجتماع بزرگ جامعه است.
امر به معروف و نهي از منكر
حضرت علي (عليهالسلام) ميفرمايد:حال كه جانت را به نور حكمت روشنايي بخشيده و قلبت را با يقين نيرو دادي و جانت را با ياد مرگ فروتن كردي و با برشمردن زشتيهاي دنيا روحت را از بند هر شهوت و قيد هر كينه رهايي دادي و انساني آزاده و آزاد انديش شدي، اين نظارت الهي و ملّي را كه امر به معروف و نهي از منكر نام دارد، احيا كن و دست ديگري را هم بگير، تنها به فكر خود مباش و به تنهايي راه را ادامه مده، بلكه همراهي پيدا كن؛ «وامُر بالمعروف تكن من أهله وأَنْكِر بِيَدِك ولسانك وبايِنْ مَن فعله بجهدك».[1]اهل چيزي باش كه خدا آن را به رسميت ميشناسد و آن «معروف» است. ديگران را نيز برآن دار تا اهل معروف باشند و آن را اجرا كنند.تبهكاريها و زشتيها كه خدا، انبيا، جان سالم و عقل بيدار آنها را نميپسندد و آنها را نميشناسد، تو نيز آن را نشناس و اهل آن نباش، چون دين آن را بيگانه ميداند، با دست و زبان جلوي اشاعه دروغ، تهمت، افترا، اخلال، ستم، خيانت، توطئه و ترك واجب را در جامعه بگير. اگر توانستي بگو، وگرنه بنويس و اگر با گفتن و نوشتن جلوي زشتيها گرفته نشد، قيام كن و با توان بازوهايت جلوي زشتي را سدّ نما.بايد از هر راهي كه شد، جلوي فساد را گرفت. اگر نتوانستي جلوي اهل منكر را بگيري آنان را طرد كن، با آنان بيگانه باش، زيرا آنان تباه و آلودهاند، جانت را تباه
ميكنند و روحت را آلوده ميسازند.
گفتني است كه مراحل نهايي امر به معروف و نهي از منكر به عهده حكومت اسلامي است.
[1] ـ نهجالبلاغه، نامه 31.