منشأ بحث در كلمه مولى - اسرار غدیر نسخه متنی

منشأ بحث در كلمه مولى

بحث درباره ى معناى كلمه ى مولى از آنجا شروع شده كه اكثر راويانِ مخالفِ شيعه، فقط همين يك فقره از حديث را نقل كرده اند، و متكلمين آنها براى دفاع از خود همه ى قرائن و مطالب تاريخ را رها كرده اند و از همه ى خطبه كلمه ى 'مولى' را انتخاب كرده اند و به بحث درباره ى معناى لغوى و عرفى آن پرداخته اند. [ در كتاب 'عوالم العلوم': ج 3:15 ص 331 بحث مفصلى درباره ى معناى مولى آورده، و در ص 589 تعدادى از كتب تفسير عامه را ذكر كرده كه كلمه ى 'مولى' را بمعناى 'اولى' دانسته اند. همچنين در ص 59 فهرستى از راويان حديث و شعرا و اهل لغت كه معنى 'اولى' را معناى اصلى كلمه دانسته اند آورده است، كه ذيلاً نام آنان ذكر مى شود: محمد بن سائب كلبى م 146، سعيد بن اوس انصارى لغوى م 215، معمر بن مثنى نحوى م 209، ابوالحسن اخفش نحوى م 215، احمد بن يحيى ثعلب م 291، ابوالعباس مبرّد نحوى م 286، ابو اسحاق زجاج لغوى نحوى م 311، ابوبكر ابن انبارى م 328، سجستانى عزيزى م 330، ابوالحسن رمانى م 384، ابونصر فارابى م 393، ابواسحاق ثعلبى م 427، ابوالحسن واحدى م 468، ابوالحجاج شمنترى م 476، قاضى زوزنى م 486، ابو زكريا شيبانى م 502، حسين فرّاء بغوى م 510، جار اللَّه زمخشرى م 538، ابن جوزى بغدادى م 597، نظام الدين قمى م 728، سبط ابن جوزى م 654، قاضى بيضاوى م 685، ابن سمين حلبى م756، تاج الدين خجندى نحوى م 700، عبداللَّه نسفى م 710، ابن صباغ مالكى 755، واعظ كاشفى م 910، ابوالسعود مفسّر م 982، شهاب الدين خفاجى م 1069، ابن حجر عسقلانى، فخر رازى، ابن كثير دمشقى، ابن ادريس شافعى، جلال الدين سيوطى، بدرالدين عينى. ] طبيعى است كه در مقابل آنان
علماى شيعه هم بر سر همين موضوع بحث نموده و به آنان جواب لازم را داده اند و بطور ناخواسته همه ى جوانب سخن بر سر همين يك كلمه مرتكز شده است.

يك مطالعه ى كامل عيار در جوانب مختلف ماجراى غدير و دقت در متن خطابه، جلوه هاى بسيار جالبى از واضح بودن معناى كلمه ى 'مولى' را نشان خواهد داد:

جلوه 1

اگر در سراسر خطبه ى غدير دقت كنيم خواهيم ديد كه اكثر مطالب آن تفسير و توضيحى براى روشن كردن كامل معنى 'مولى' و مصداق آن، و ارزش الهى 'ولايت' در اجتماع و ارتباط آن با توحيد و نبوت و وحى است.

بنابراين در حالى كه خود پيامبر صلى اللَّه عليه و آله مقصود و مراد از 'مولى' را روشن كرده، و همه ى حاضرين در غدير- كه شاعر بزرگ عرب حسان هم در ميان آنان بوده- معناى صاحب اختيارى را از آن فهميدند و بر سر همين بيعت نمودند، معنى ندارد براى فهميدن منظور آن حضرت به لغت ها و لغت نامه ها و معانى عرفى اين كلمه مراجعه كنيم، چه آنها با تفسير خودِ حضرت مطابق باشد و چه نباشد!

جلوه 2

مسلم است كه مقصد اصلى از اجتماع و سخنرانى غدير بيان مسئله ى ولايت بوده است، و اين در حالى بوده كه مردم اجمالاً مطالبى در اين باره از خود آن حضرت شنيده بودند. با توجه به اين نكات معلوم است كه اجتماع عظيم غدير براى رفع هرگونه ابهام باقيمانده در مسئله ى ولايت و معناى مولا است.

بنابراين بسيار خنده آور خواهد بود كه در چنان جمعى و در آن شرايط حساس،
درباره ى 'مولى' مطالبى گفته شود كه نه تنها موضوع را روشن نكند بلكه ابهام را بيشتر نمايد و احتياج به كتابهاى لغت و امثال آن براى رفع ابهام باشد، بطورى كه هر عاقلى قضاوت كند كه اصلاً چه نيازى به تشكيل اين مجلس بزرگ بود!!؟