يكي از مهم ترين نمادها، نهضت عاشوراست كه در موارد مختلف عامل گسترش ايدئولوژي در بين مردم بوده است. به عنوان مثال، مي توان به حضور روحانيان در ايام محرم و صفر در شهرها و روستاها اشاره كرد كه در اين گونه مراسم ها، همواره بر مسائل سياسي ـ اجتماعي ايران تأكيد داشتند و مردم را نسبت به انقلاب و جريانات روز آگاه مي كردند و با روشنگري مردم نسبت به اقدامات ضد ديني رژيم و تأكيد بر اينكه مسئله انقلاب يك مسئله مذهبي و ديني است، احساسات و عواطف مذهبي مردم را نسبت به مسائل موجود تحريك مي كردند. با اين كار، عملا ايدئولوژي انقلاب، اسلام و اعتقادات شيعي شد.سخنراني امام در محرم سال 1342 نيز كه به مناسبت ماه محرم برگزار شده بود، موجب گسترش و نشر اين ايدئولوژي در بين توده‌ها شد. اين سخنراني، كه منجر به دستگيري امام شد، زمينه يكي از مهم ترين حركت‌هاي مردم بر ضد رژيم را فراهم كرد و قيام خونين 15 خرداد را به وجود آورد كه بسياري از صاحب نظران، مبدأ انقلاب اسلامي را اين نهضت و قيام خونين مي دانند.[2] در تظاهرات عاشوراي سال 1357 بيشتر مردم تهران در خيابان‌ها بوده و شعار «مرگ بر شاه» را فرياد مي زنند.يكي ديگر از نمادهاي فرهنگ سياسي شيعه، كه در گسترش اين ايدئولوژي نقش مؤثر داشت، ساير مراسم‌هاي مذهبي اعم از اعياد و وفيات بوده است. از آنجا كه در اعياد مذهبي نيز معمولا در مراسم جشن و سخنراني مردم زيادي جمع مي شوند، در اين گونه مراسم‌ها نيز همواره روحانيت و اقشار مختلف مردم با سخنراني‌ها و خواندن اطلاعيه‌ها زمينه‌هاي بيداري و آگاهي توده‌ها را فراهم مي كردند و اين بيداري و آگاهي موجب گسترش و نشر اين ايدئولوژي در بين مردم مي شد. يكي از مهم ترين اين مراسم ها، نماز عيد فطر سال 1357 در تهران است كه منجر به راهپيمايي بسيار عظيم مردمي شد.مراسم اربعين: مراسم اربعين نيز، كه يكي از نمادهاي فرهنگ سياسي شيعه است، موجب گسترش ايدئولوژي در بين مردم بوده است. از آنجا كه در بين شيعيان مرسوم است براي گذشتگان از دنيا، مراسم هفتم و چهلم مي گيرند، در طول جريان نهضت اسلامي نيز براي شهداي انقلاب مراسم هفتم و اربعين برگزار مي شد. از آنجا كه اين گونه مراسم‌ها براي شهداي راه انقلاب بود، عموماً اين مجالس نيز محلي براي صحبت و گفتوگو پيرامون مسائل انقلاب و روشنگري مردم بود. همچنين اجراي برخي برنامه‌ها در مراسم اربعين حسيني نيز نمونه اي از اين موارد است: ل. ي. اسكيلاروف، معتقد است كه امام خميني از مراسم اربعين حسيني در تاريخ 18 ژانويه 1979 م. استفاده نموده و در تمام كشور راهپيمايي مردم تشكيل گرديد. در حقيقت، در اين تاريخ يك راهپيمايي بي نظير در تاريخ انقلاب اسلامي اتفاق افتاد.[3]بسياري از مراسم‌هاي اربعين، كه براي شهداي انقلاب گرفته مي شد، به راهپيمايي و حركت‌هاي انقلابي ضدرژيم منجر مي شد. از مهم ترين اين مراسم ها، اربعين‌هاي پي در پي شهداي 19 دي قم، تبريز، كرمان و... بود كه در نهايت به پيروزي انقلاب اسلامي منجر شد.مساجد و تكايا: يكي ديگر از عوامل مؤثر در گسترش ايدئولوژي، مساجد و تكايا به عنوان محل ظهور و بروز فرهنگ سياسي شيعه است. همان گونه كه در بحث فرهنگ سياسي شيعه بيان شد، مساجد به عنوان مركز آموزش، مركز ارتباط جمعي و مركز مراسم‌هاي عبادي و مذهبي، عامل مهمي براي نشر و گسترش ايدئولوژي در بين توده‌ها بوده است; چرا كه با توجه به كاركردهاي فوق، مسجد محلي براي آموزش، روشنگري و مركز تبادل اخبار و اطلاعات بوده است.
لطفا منتظر باشید ...
