«عزا» يعني چه؟ و «عزاداري» چيست؟ - جوانان و بينش‌هاي ناب نسخه متنی

1- عزا و عزاداري يعني چه؟

«كربلا» كعبه هميشه سرخ هستي است كه از ‎آغاز تا فرجام آفرينش قبله دلهاي پاك و تابناك گرديده و «عاشورا» نگين خونرنگ تمامي تاريخ بشريت بوده و خواهد بود.
و «مجالس عزاداري حسيني» قطعه‎اي از كربلا و لحظه‎اي از عاشوراست كه روح و روان را روشن و تمامي وجود را نوري پر فروغ مي‎بخشد.

قداست چنين محافل و توجه و تاكيد فراوان پيشوايان معصوم ـ عليهم السّلام ـ و صالح، پرسش‎هاي گوناگوني درباره «فلسفه عزاداري»،‌ در آينه انديشه‎ها نمايان مي‎سازد كه برخي، برخاسته از شبهات بغض آلود دشمنان، بعضي بر گرفته از توفان‎هاي فكري دوستان و تعدادي نيز از سر كنجكاوي و دانايي درباره آموزه‎هاي ديني است.

«عزا» يعني چه؟ و «عزاداري» چيست؟

«عزا» و «تعزيه» به معناي شكيبايي و صبوري بر مصيبت و آرامش در سختي‎ها و بلاياست كه با شعار «اِنّا لِله وَ‌ اِنّا اِلَيْهِ راجِعُونْ» بوده تا در پرتو آن، خود را تسلي بخشيده، آسايش روحي رواني خويش - و ديگران - را فراهم سازيم.[1]

تسليت ديگران نيز به مفهوم دعوت آنان به آرامش روحي است كه با عبارت «عَظَّمَ الله اَجْرَكْ»، خداوند صبر تو را افزون و اعظم سازد، انجام مي‎شود.[2]

عزاداري در اصطلاح، برپايي محافل و شركت سوگواران براي رساندن صداي مظلوميت خاندان رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ، به گوش مسلمانان، بيان رنج‎هاي جانكاه پيشوايان معصوم ـ عليهم السّلام ـ، به ويژه سيدالشهداء ـ عليه السّلام ـ، افشاگري ستم ستمگران در سده‎هاي گذشته، انتقال فكر و فرهنگ امامان مظلوم، و تشريح فرهنگ شهادت براي نسل‎هاي بعدي خواهد بود.

برپايي چنين محافل با شعر، نثر، مرثيه، نوحه، گريستن، سينه زدن، زنجير زدن و ... همراه است تا احساس عاطفه و شور با خردورزي و تعقل و شعور همراه شود و گلواژه‎هاي دانش و بينش از شاخسار زبان به اعماق تأثير گذار روح و جان سرايت كند و ابدي گردد.[3]

سابقه عزاداري امام حسين ـ عليه السّلام ـ، با آفرينش نخستين انسان در گردونه هستي همراه بوده است و اولين مرثيه خوان و عزادار، فرشته والا قدر الهي، جبرائيل است كه بر حضرت آدم ـ عليه السّلام ـ[4]، ماجراي طاقت سوز كربلا را بيان كرد و او گريست. در پي او انبياي الهي[5] و رسول خاتم ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ[6]، پيش از ميلاد و شهادت ابا عبدالله الحسين ـ عليه السّلام ـ عزاداري كرده و گريسته‎اند. فرشتگان، كروبيان و جن و انس نيز بر مظلوميت «آل الله» اشك اندوه ريخته و به عزا نشسته‎اند.[7]

[1] . مجمع البحرين، ج 3، ص 177.

[2] . ر.ك: مشكوه الانوار، ص 242؛ بحارالانوار، ج 82، ص 97؛ مرآه العقول، ج 25، ص 342.

[3] . كامل الزيارات، ص 25 - 43؛ بحارالانوار، ج 44، ص 278 - 296.

[4] . كامل الزيارات، ص 57؛ بحارالانوار، ج 44، ص 279 - 290.

[5] . منتخب طريحي، ص 227؛ مسكن الفؤاد، ج 1، ص 290.

[6] . احقاق الحق، ج 11. ص 480؛ بحارالانوار، ج 44، ص 290 - 279.

[7] . مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 54، خصال صدوق، ص 174.