لطفا منتظر باشید ...
مسائل متفرقه اموات
س 311 - آيـا در مجالس فاتحه براى اموات , قرآن خواندن بهتر است يا موعظه كردن ,منبر رفتن و مداحى نمودن كه اكنون رايج است ؟ج - خـواندن قرآن و اهداى ثواب آن به ميت مستحب است , كما اينكه منبررفتن , موعظه كردن و مـداحـى اهـل بيت صلوات اللّه عليهم اجمعين به صورت نظم و نثر هم مطلوب و مرغوب است , و اساسا رعايت همه امور مستحبه ومطلوبه , در حد ارزش هر يك , نيكوست .16/11/71
س 312 - هـياءت امناى قبرستانى تصميم دارد در مقدارى از زمين قبرستان - كه درمسير جاده اصـلـى روسـتا به شهر قرار دارد - تعدادى مغازه احداث نموده و درآمد حاصل ازسرقفلى و اجاره مـغـازه هـا را صـرف عـمران و ساختمان سالن اجتماعات آن مكان نمايد, باتوجه به اينكه با ايجاد مـغـازه ها هيچ گونه هتك حرمت و نبش قبرى صورت نمى گيرد, وقبورى كه در محل مغازه ها قـرار دارد, داراى آثـار و عـلايـم نـيـسـت (به جز دو قبر كه بيش از20 سال از بناى آن گذشته ) مستدعى است حكم شرعى را بيان فرماييد؟
ج - تصرف در اين گونه قبرستانها كه وقف بر قبرستان بودن مشكوك - بلكه ظاهر امر در مثل اين مـوارد از روسـتـاها و قبرستانهاى قديمى , عدم وقفيت است - , مانعى ندارد, و شرعا جايز است , و مـساءله نبش هم چون فرض بر عدم است , نيازى به پاسخ ندارد, لكن آن هم با فرض پوسيده شدن مـيت و نماندن چيزى از او, جايز است , و اگر نبش حرامى هم در مورد محقق شود, مانعى ازجواز تـصـرف نيست , و چه بهتر كه مسلمانان از اين گونه زمينها براى امور خيريه استفاده كنند, تا هم مردگان ثوابى ببرند, و هم بازماندگان محترم و مسلمانان نفعى بدست آوردند.17/7/70
س 313 - آيا مى توان جنب ديوار قبرستانى كه قبرى در آن وجود ندارد و نداشته , وحدود 5 الى 6 متر از قبر مؤمنين فاصله دارد, جهت رفاه اشخاصى كه براى قرائت فاتحه وغيره در قبرستان رفت و آمد مى نمايند, دستشويى و توالت احداث نمود يا خير؟ ضمنا چاه فاضلاب خارج از قبرستان است .ج - در صـورتـى كـه وقـفـيـت زمـين براى قبرستان معلوم نباشد, و هتك محسوب نشود, مانعى ندارد.12/6/75
س 314 - شـهـرى است كه احتياج به قبرستان دارد و زمين مورد نظر زمينى است كه بنابه نظر شهود محل , حداقل 25 سال و حداكثر 30 سال است كه كشت نشده , و عده اى ادعاى مالكيت آن را نـمـوده اند, از بعضى از آنها كه مورد دسترسى بوده اند, اجازه گرفته شده , ولى عده اى ديگر فعلا مـورد دسـتـرسى نيستند, تصرف نمودن در آن زمين و ساختن قبرستان در آن , شرعا چه حكمى دارد؟
ج - اگـر مـسـؤولـيـن اجرايى شهر قبرستان شدن زمين را لازم بدانند, قبرستان شدن آن مانعى نـدارد, لـكـن بايد هرگاه مالك حقيقى آن پيداشد, قيمت عادلانه زمين منهاى آنچه كه حكومت منشاء آن است (مثل آب , برق و غيره ), رابه او پرداخت , ناگفته نماند كه مالك , طلبكار قيمت قبل از قـبـرسـتـان شـدن است , لذا اگر مالك 10 سال ديگر آمد و قيمت زمين بالا رفت , حقى نسبت بـه قـيـمـت زيـاده نـدارد, پس در حقيقت زمين در زمان قبرستان شدن , منتقل به حكومت شده است .8/7/70
س 315 - مـحـلـى اسـت كه از حدود هفتاد سال پيش مردم معتقد بوده اند كه محل دفن يكى از صـلحاء و پاكان است , و در اين رابطه خوابها ديده و كراماتى مشاهده كرده اند, و ازسه ماه پيش در بـيـن مـردم مـشـهـور شده و مريض و گرفتار مى آورند, و طبق نقل قولها شفاهم گرفته اند, و ضـريحى هم براى او نصب كرده اند, با اينكه سند متقنى مبنى بر اينكه بزرگوارى در آنجا مدفون بـاشد در دست نيست , آيا زيارت كردن ,دخيل شدن مريضها وريختن پول در آن ضريح جايز است ؟
آيـا گسترش آن به نحوى كه زيارتگاه با شكوهى شود, جايز است يا خير؟
بعضى خواب ديده اند كه در آن مـحـل سـنگى هست كه روى آن علامات آن بزرگوار نوشته شده , آيا نبش قبر جايز است تا عـلامـتى از سنگ يا جنازه بدست آيد يا نه ؟
و اگر از احفاد ائمه (ع ) نباشد, و فقط از سادات و يا از صـلـحـاء بـاشد, زيارت كردن او جايز است يا نه ؟
آيا به خواب عده اى كه مدعى هستند آن آقا را در خـواب ديده وايشان خودشان را از نوادگان موسى بن جعفر(ع ) معرفى كرده اند, مى شود اعتماد نمود؟
ج - كـار اسـاسـى در ايـن گونه موارد, اعلام به اوقاف استان است , تا هرگونه مصلحت ديد عمل نمايد, اما مساءله .زيارت به هر حال اگر انسان به جايى رودكه قبرى - ولو مشكوك - وجود داشته بـاشـد, مـى تواند حمد و سوره بخواند,چون قرآن است و ثوابش را هديه ميت آن محل و يا شخص ديگر نمايد, وناگفته نماند كه خواب و امثال آن , از حجج شرعيه نيست .22/6/72
احكام نماز ـ اهميت نماز
س 316 - كـسـى كه مى داند (يا احتمال قوى مى دهد) كه به جهت شب نشينى , مطالعه ,ويا.. .نماز صبح او قضا مى شود, آيا شرعا مجاز است كه كارهاى فوق الذكر را انجام دهد؟ج - بـيـدار مـانـدن در شـب براى كسى كه مى داند و مطمئن است كه نماز صبح اوقضا مى شود, ممنوع و تركش لازم است , و با فرض قضا شدن نماز, معصيت كرده و عمل او در حكم ترك عمدى واجب است .ناگفته نماند كه توجه دادن افراد به چنين يقينى (مانند توجه دادن به موضوعاتى كه جـنـبه حق اللّه دارد,)غير واجب بلكه نسبت به امور راجحه (مانند عزادارى ابا عبداللّه الحسين (ع ) ويا مطالعه كتب دينى و اسلامى ) غيرمطلوب - اگر نگوييم مذموم -است .24/6/74
س 317 - پـسـرى تـازه بـه سـن تكليف رسيده و مقيد به نماز, اما خوابش بسيار سنگين است , به طورى كه براى نماز صبح گاهى يك ربع ساعت بايد او را صدا كرد تا بيدار شود,آيا وظيفه پدر اين است كه به هر صورت ايشان را بيدار كند, يا چند بار صدا كردن كفايت مى كند؟
ج - اگـر خـودش گفته كه مرا بيدار كنيد بايد بيدارش كنند, والا,با عنايت به اينكه خود مقيد به نـمـاز است , و مسامحه در آن نمى كند, ظاهرا وجهى براى لزوم بيدار نمودن وجود ندارد, آرى , بر انسانى كه مطمئن است نمازش قصامى شود, لازم است كه از ديگران بخواهد او را بيدار كنند تا از اداى واجب - آن هم واجبى مثل نماز و درك وقت آن - محروم نماند.3/2/75 س 318 - آيـا نـماز از مسلمان ساقط مى شود؟
مثلا در حال جنگ , غرق شدن ,آتش سوزى , فقدان طـهورين يا ضرر آن دو, تقيه , فلج بودن , بسته شدن بر تخت بيمارستان , عجز حتى از اشاره چشم و...؟
ج - نماز به هيچ وجه ساقط نمى شود و بايد - ولو با اشاره چشم , سر يا به هرنحو ممكن ديگر - انجام شود, و نماز خواندن به اين نحو مسقط تكليف است ,مگر در فاقد طهورين , كه احتياطا بايد نماز را هم به صورت ادا و هم به صورت قضا به جا آورد.18/10/75
س 319 - بـنـده به عنوان يك دانش آموز بايد 6 ساعت درس و به هنگام ظهر هم بايدنماز بخوانم , هـمـزمـان بودن وقت كلاس با وقت نماز باعث شده كه وقت كلاس , كم وصرف نماز شود, آيا اين عمل براى به جا آوردن نماز جايز است يا خير؟
ج - بـايـد تـوجـه داشـت كـه مرز ميان اسلام و كفر نماز است , و اگر آن هم باوساوس شيطانى - نـعـوذباللّه - ترك شود, چه نشانه اى از اسلام در انسان باقى مى ماند؟
و چگونه انسان در مقابل اين هـمه نعمتهاى خداوند خجلت زده وشرمسار نباشد؟
بايد توجه داشت كه هم درس خواندن و هم نـمـاز خـوانـدن وظيفه ماست , و بركت در عمر, موفقيت در درس خواندن , و غيره مربوط به ذات بـارى تعالى است , چه بسا انسانهايى كه با دقت كم استفاده ها و افاده هاى علمى و برعكس چه بسا, افـرادى كـه بـا وجـود دقـت زياد, به خاطر عدم تعهد به واجبات , ضرر و زيان ديده اند .اين شهيد مطهرى است كه با آنكه عمر مباركش از پنجاه و دو سال تجاوز ننمود, اين همه بركت داشته است .نـتـيـجـه بـحـث : نـمـازرا بـخـوانـيد, و از خداوند استمداد بجوييد, و بدانيد كه نماز اول وقت , رضـوان اللّه (بـاعـث رضـايت خداوند), و نماز آخر وقت , غفران اللّه (سبب آمرزش ) است .آرى ,اگر راجع به برنامه ريزى تهيه كنندگان , مساءله اى داريد, تذكر دهيد, جواز وعدم جواز كار آنها مربوط به خودشان است .س 320 - مـعاشرت با كسى كه نماز را عمدا ترك نموده , نسبت به محرم و نامحرم بى تفاوت است , حجاب را كنار گذاشته و امر به معروف هم تاءثيرى در او ندارد, چه حكمى دارد؟
ج - بـه هـر نـحو كه ممكن است , بايد چنين فردى را امر به معروف و نهى از منكركرد, ولو با ترك مراوده .1/2/75
س 321 - به نظر جناب عالى , با كسانى كه نماز نمى خوانند, روزه نمى گيرند و يا اينكه يكى از اين دو فريضه را انجام نمى دهند, با آنكه به آنها سه مرتبه نصيحت شده ولى اين عمل را ادامه مى دهند, چگونه رفتار كنيم ؟
ج - بـه توضيح المسائل , مساءله 2806 به بعد, مراجعه شود, و معاشرت با آنان ,چنانچه ترك رفت و آمد هيچ اثرى در كم شدن گناه و ترك آن ندارد, و خودانسان هم تحت تاءثير آنها قرار نمى گيرد, مانعى ندارد.27/10/74
وقت نماز
س 322 - آيا در شهرى مانند خوانسار كه از چندين طرف در محاصره كوههاست , وقت نماز صبح و وقـت نـمـاز مـغرب مانند ساير مكانهاست (يعنى وقت نماز صبح , از پيدايش فجر صادق تا آشكار شـدن قـرص خورشيد از پشت كوه , و وقت نماز مغرب , بعد از پنهان شدن قرص خورشيد در پشت كوه و از بين رفتن حمره مشرقيه است يا خير)؟ج - اوقات نماز در هر شهر تابع كوهها و افق همان شهر است , و از اين جهت هيچ فرقى بين شهرها نيست .س 323 - نـظـر حضرت عالى در مساءله طلوع فجر در ليالى مقمره چيست ؟
آيا طلوع فجر دراين شبها با شبهاى ديگر تفاوت دارد؟
ج - تفاوت ندارد.س 324 - آيـا در شـبـهـاى مهتابى واجب است كه بعد از اذان صبح , به مقدارى اداى فريضه را به تاءخير انداخت تا سپيده فجر بر نور ماه غلبه محسوس پيدا كند يا خير؟
ج - فـرقـى بـيـن شـبهاى مهتابى و غير آن نيست , و اطمينان به طلوع صبح كافى است , هر چند احـتياط مستحب نخواندن نماز صبح قبل از غلبه محسوس سپيده فجر, و نيز امساك در صوم بعد از طلوع فجر و قبل از غلبه است .20/10/73 س 325 - بـه نظر حضرتعالى وقت نماز صبح در روزهاى عادى و شبهاى مهتابى چيست ؟
آيا اذان راديو و تلويزيون براى دخول وقت نمازهاى يوميه كفايت مى كند؟
ج - مـلاك طـلـوع سپيده فجر و دخول وقت نماز صبح , اطمينان به طلوع سپيده مذكور, و اذان صبح است (از هر راهى كه پيدا شود), و بعيد نيست كه اذان رسانه هاى جمهورى اسلامى ايران جزء چيزهاى اطمينان آور باشد.17/7/74
س 326 - راديـو و تلويزيون اذان مغرب را اكثرا ديرتر از وقت معين اعلام مى كند, باتوجه به اينكه شـرط نماز وقت شناختن آن است , آيا مجازيم كه موقع دخول وقت (قبل ازاذان راديو و تلويزيون ) نماز را به جا آوريم ؟ همچنين در مورد وقت نماز صبح ؟
ج - معيار, اطمينان خود انسان به دخول وقت است .29/12/73 س 327 - لـطـفـا آخر وقت نماز عصر را ذكر فرماييد .اگر ده دقيقه به اذان مغرب مانده باشد, آيا بايد نيت قضا كنيم يا ادا؟
ج - آخر وقت نماز عصر, ذهاب حمره مشرقيه و اذان مغرب است .22/12/69
س 328 - بـعـضـى از مـراجـع عظام , وقت نصف شب را يازده ساعت و ربع بعد از وقت اذان ظهر مى دانند كه آخر وقت نماز عشا است , نظر شما در اين باره چيست ؟
ج - چـون به نظر اينجانب از اذان صبح تا طلوع آفتاب جزء شب است , بنابراين ,نصف شب را بايد از اول غروب تا اول آفتاب حساب نمود نه تا سپيده صبح .3/5/75
س 329 - بـنـده همراه مريضى در حال عزيمت به مناطقى هستم كه 6 ماه شب و 6 ماه روز است , بـفـرمـاييد وظيفه بنده نسبت به اداى نمازها و احيانا روزه چگونه است , و اوقات شرعى را چگونه محاسبه كنم ؟
ج - در امـكنه اى كه تقريبا شش ماه شب و شش ماه روز است , يعنى روز وشبش بر خلاف متعارف اسـت , وجوب روزه على الاقرب ساقط ولى نماز يك روز و يك شب در تمام سال , واجب مى باشد و طريق محاسبه اوقات شرعى به اين صورت است كه هنگامى كه خورشيد به منتهى درجه ارتفاعش رسيد, ظهرشرعى مى باشد ووقتى كه به منتهى درجه انخفاضش رسيد, نيمه شب مى باشد و نماز صـبـح بـعـد از سپيده صبح تا قبل از طلوع خورشيد, و مغرب وعشا پس از غروب و ذهاب حمره مـشـرقـيه مى باشد, و نتيجتا در ظرف يك سال بيش از پنج نماز بر او واجب نيست و اگر بخواهد احـتياط كند شبانه روز را باساعات متعارف از ايام مى تواند محاسبه كند يعنى هر 24 ساعت را يك شبانه روز قرار داده و نمازهاى پنج گانه را بر حسب متعارف امكنه متعارفه انجام دهد.10/3/76
قبله
س 330 - اگـر مرا به جايى ببرند كه ندانم كجاست , و كسى يا علامتى هم كه قبله را به من نشان دهد, نباشد, من براى نماز بايد چه كنم و به چه سمتى نماز بخوانم ؟ج - در صـورت نـدانـسـتـن قـبـلـه , بـايـد بـه چهار سمت (شمال , جنوب , مشرق ومغرب ) نماز خواند.3/1/76
س 331 - اگـر انـسان در بيابانى با هواى ابرى باشد, و امكان تشخيص و تحقيق سمت قبله را هم نداشته و نمازش هم نزديك به قضا شدن باشد, تكليفش چيست ؟
ج - بـه هـر طرفى كه گمان دارد, نماز بخواند, والا در صورت بودن وقت , به هرچهار طرف نماز بـخـوانـد, و اگر وقت ضيق است و نمى تواند به چهار طرف نمازبخواند, به هر مقدارى كه مقدور است , به اطراف نماز بخواند.24/4/75
س 332 - فـردى قـبل از عزيمت به يكى از شهرهاى آمريكا, توسط نقشه جغرافيايى ,زاويه قبله را تعيين مى كند, و سپس از چند نفر عادل كه قبلا به آن شهر سفر كرده بودند,در مورد صحت زاويه تعيين شده سؤال مى كند, و آنها هم تاءييد مى كنند, لذا در موردصحت آن يقين حاصل مى كند, و در آمـريـكـا چندين ماه نماز واجب و نماز قضا را به آن جهت مى خواند, اما بعدا متوجه مى شود كه بـعضى از مسلمانان در همين جهت و بعضى ديگر در جهتى ديگر نماز مى خوانند, و بعد از تحقيق بيشتر متوجه مى شود كه چون اين شهر تقريبا نقطه مقابل كعبه , در آن طرف كره زمين است , هم جـهـت اول جـهت كعبه است , و هم جهت دوم , منتهى جهت دوم با طول مقدارى كمتر به كعبه منتهى مى شود,تكليف نمازهاى واجب و قضاى خوانده شده در جهت اول چيست ؟
ج - نمازهاى خوانده شده صحيح است .8/4/75
س 333 - بـه واسـطه بى حواسى , در وسط نماز (در ركعت اول يا دوم ) يادم مى آيد كه روبه قبله نايستاده و اشتباه كرده و نماز خوانده ام , تكليف نماز خوانده شده چيست ؟
ج - مـوقعى كه متوجه شديد, اگر پشت به قبله يا به يمين و يسار نبوده ايد, نمازرا رو به قبله تمام كنيد در اين صورت نماز شما صحيح است , اما اگر انحراف درجهت پشت به قبله يا سمت يمين و يسار باشد, نماز باطل است , و بايد اعاده شود.16/10/75 س 334 - تا چه حد انحراف از قبله , نماز را باطل مى كند؟
ج - انـحـراف از قـبله با علم و عمد مطلقا نماز را باطل مى كند, اما اگر بعد ازتحقيق و تشخيص قبله , معلوم شود كه انحراف به مقدار يمين يا يسار قبله نبوده است , مانعى ندارد.18/1/74
س 335 - شـخـصـى است كه اگر نماز را ايستاده بخواند, در حال ركوع و سجود از قبله منحرف مى شود, ولى اگر نشسته بخواند, منحرف نمى شود, كدام يك مقدم است ؟
ج - غـيـر از ركوع و سجود, بقيه اعمال را در حال قيام و آن دو را در حال نشسته انجام دهد, چون قدرت بر انجام آن دو در حال قيام (به خاطر عدم تمكن از شرط صحت كه استقبال است ,) ندارد, و ايـن مـورد مـانـند كسى است كه قدرت بر ركوع و سجود قائما ندارد, ولى قدرت بر قيام در بقيه اعمال نماز رادارد.س 336 - مـسجدى تقريبا سى درجه انحراف از قبله حقيقى دارد, و امام جماعت مسجد اصرار به مـراعات قبله مسجد دارد, و عده اى از ماءمومين با اقتدا به امام جماعت , به اندازه انحراف ياد شده صـف مـى كـشـنـد, و عده اى ديگر تبعيت از امام جماعت نمى كنند,لطفا بفرماييد آيا اقتدا به امام جماعت مانعى دارد يا خير؟ تكليف چيست ؟
ج - اخـتـلاف امـام و مـاءمـوم در قبله , اگر كمتر از انحراف به يمين و يسار باشد,مضر به صحت جماعت نيست , و هر يك مى توانند به وظيفه خود درباره قبله عمل كنند.29/6/73
س 337 - اگـر زمـانـى انـسـان در كره ماه زندگى كند, چگونه بايد وقت نماز را مشخص كند و چگونه رو به قبله نماز بخواند؟
ج - قـبله در كره ماه , همان زمين است , يعنى ساكنين در آنجا رو به زمين كه بايستند, رو به قبله بودن صدق مى كند, اما نسبت به وقت نماز, تابع زوال شمس و غروب آن در آنجا هستند.12/10/72
بدن , لباس و مكان نمازگزار
س 338 - خـون داخـل بينى كه بيرون نمى آيد ولى با آينه ديده مى شود, براى نمازاشكال دارد يا خير؟ج - براى نماز ضررى ندارد.17/4/74 س 339 - در موقع نماز آيا بايد كف پاى زن پوشيده باشد يا نه ؟
ج - خير, لازم نيست پوشيده باشد.17/11/71
س 340 - گـاهـى لـباس زنان به گونه اى است كه سايه اى از بدن يا موى آنها پيداست , آياچنين حالتى براى نماز اشكال دارد يا خير؟
ج - اگر حجاب و ساتر به نحوى باشد كه بدن ديده شود, كافى نيست .16/11/68 س 341 - آيـا چـادر در نـمـاز شـرط است يامى توان نماز را با مانتو, روسرى و مقنعه خواند؟
و نيز بفرماييد در اين باره بين نماز فرادى و جماعت فرقى هست يا خير؟
ج - آنچه كه براى زن نمازگزار شرط است , پوشيدن كل بدن , غير از وجه وكفين است , لكن چادر بهترين وسيله پوشش براى بانوان است .1/2/75
س 342 - عـده اى از كـارگـران مـعـدن هـسـتيم كه از ساعت 8 صبح تا 7 غروب مشغول به كار درمـعـدن هستيم , و نكته موجب ابهام آن است كه در معدن , تعدادى دستشويى است كه فاقد آب اسـت , و بـه هـمين دليل يا بدن ما پاك نيست , و يا لباس ما, حال , حضرت عالى بفرماييد آيا ما نماز بخوانيم يا خير؟ و اگر بايد بخوانيم , نماز ما چه حكمى دارد؟
آيا نماز بالباس ناپاك صحيح است يا بايد در منزل قضاى نماز را به جا آوريم ؟
ج - خواندن نماز با لباس يا بدن نجس از روى ناچارى مانعى ندارد.14/7/75
س 343 - شـخـصى نزديك صبح جنب شده و زمانى كه از خواب بيدار مى شود, مى بيندكه وقت غسل و تطهير كردن ندارد, لذا تيمم بدل از غسل مى كند تا نماز رابه جا آورد, آيامى تواند در همان حال و با همان لباس نماز را به جا آورد؟
ج - اگـر نـتواند بدن را تطهير و لباس را تعويض يا تطهير كند, بايد به دستورى كه براى برهنگان گفته شده , نماز بخواند, و اگر نتواند برهنه نماز بخواند, نمازخواندن با آن حال مانعى ندارد, ولى تا مى تواند, بايد نجاست را كم كند.17/2/69
س 344 - اگـر انسان احتمال دهد كه هنگام شستن محل بول و غائط آب به لباسش ترشح نموده است , آيا نماز خواندن با آن لباس درست است يا خير؟
ج - مانعى ندارد.12/11/74
س 345 - بـا تـوجـه بـه ايـنـكـه هـمه هم سلوليهاى بنده در زندان كشور غيراسلامى , افرادغير مـسلمان اند, و محيط سلول نيز كوچك و بهره بردارى از زمين , لباس و وسايل شخصى طاهر براى ما غيرممكن است , در اين صورت نماز ما چه حكمى دارد و تكليف چيست ؟
ج - بـايـد تـوجـه داشت كه اولا يقين معتبر در نجاست زمين , فرش و لباس كه مضر به نماز باشد, معمولا حاصل نمى شود, و ثانيا نماز در اين گونه مكانها هرچند با نجاست هم باشد, مانعى ندارد و صـحـيـح است , لكن تخفيف نجاست اگرمقدور باشد, مطلوب (بلكه لازم ) است , بدين معنى كه اگـر چـند لباس نجس پوشيده باشد و هنگام نماز بتواند تعداد كمترى از آنها رابپوشد, بايد همين كاررا بكند.11/6/72 س 346 - نـمـاز خواندن با لباس نقشدار (اعم از تصوير انسان يا حيوان ) صحيح است ياخير؟
اگر كسى مساءله را نمى دانسته و با لباس نقشدار نماز خوانده است , بايد نمازها را قضاكند يا خير؟
ج - بـودن عـكـس در لـبـاس نـمـازگـزار مـوجب بطلان نماز نيست , هر چند نبودنش مطلوب است .4/11/71
س 347 - پـوشـيـدن لباسى كه روى آن تمثال مبارك حضرت على (ع ) نقش بسته , براى نماز چه حكمى دارد؟
ج - نماز باطل نيست .23/7/75
س 348 - آيـا پـوشـيدن كفش طبى در حال نماز - در صورتى كه هنگام سجده , مواضع سجده بر روى زمين قرار گيرد و شرايط ديگر هم رعايت شود, - اشكال دارد؟
ج - اشكالى ندارد.5/2/76 س 349 - طلا و نقره براى مرد به عنوان زينت چه حكمى دارد؟
ج - نقره , مانعى ندارد, لكن طلا به عنوان زينت , براى مردها حرام است .24/12/75
س 350 - آيا حلقه طلا به دست كردن براى چند لحظه در مجلس جشن , بدون قصدزينت , حرام است يا خير؟
ج - بـه دسـت كـردن حلقه و انگشتر طلا براى مرد حرام است , و فرقى بين مدت كوتاه و طولانى نـيست , و قصد زينت و عدم آن تاءثيرى در حرمت و يا رفع آن ندارد, چون خود انگشتر و حلقه طلا در فتوا آمده است .17/11/69
س 351 - انـگـشترهاى ساخته شده از طلاى سفيد كه مخلوطى از طلاى زرد و نقره است , براى مردان چگونه است ؟ نماز با آن چه حكمى دارد؟
ج - در حـرمـت اسـتـفاده از انگشتر طلا فرقى بين طلاى خالص يا ممزوج نيست ,و نماز با آن نيز باطل است .25/1/71 س 352 - آيا استفاده از انگشتر پلاتين و نقره در حين نماز اشكال دارد يا خير؟
ج - استفاده از آنها در نماز مانعى ندارد.27/7/75 س 353 - اگر مردى به قصد زينت از گردنبند طلا استفاده كند, آيا دوستى با او اشكال دارد؟
ج - طلا به عنوان زينت , براى مردان حرام است , و در مفروض سؤال , امر به معروف و نهى از منكر لازم است , ولى دوستى با فرد مذكور اشكالى ندارد.17/12/75
س 354 - بـعضى از طلافروشان و طلاسازان ادعا مى كنند كه پلاتين (به جهت خشك بودن آلياژ آن ) بـه تـنـهايى قابليت ندارد كه به صورت انگشتر درآيد, و بايد آن را مثلا بامقدارى طلا آميخته كـرد, آيـا اسـتـفاده از انگشتر پلاتينى كه اين چنين تهيه و ساخته شود,براى مرد (خصوصا هنگام نماز) جايز است ؟
ج - در صورتى كه طلا باشد, نماز خواندن با آن باطل و استعمال آن حرام است .و اگر طلا نباشد, مانعى ندارد, يعنى اگر به او طلا مى گويند, حكم طلا را دارد, واستفاده از آن براى مردان حرام و نـمـاز بـا آن باطل است , و اگر به آن طلانمى گويند بلكه به آن پلاتين و غير آن گفته مى شود, استفاده از آن براى مردان جايز, و نماز با آن هم صحيح است , هر چند مقدارى طلا براى قابليت در آن مستهلك گردد.23/7/75
س 355 - چـنانچه شخصى ناچار باشد در محلى كه غصبى است , نماز گزارد (چرا كه درغير اين صـورت نـمـازش قـضـا مـى شـود,) و صاحب محل نيز نارضايتى خود را اعلام كرده باشد, تكليف چيست ؟
ج - در صورت اضطرار,نمازش صحيح است , چون چاره اى غير از آن ندارد.15/6/75 س 356 - نماز خواندن در بناهايى كه در قبرستانهاى متروكه ساخته مى شود, چه حكمى دارد؟
ج - تصرف در قبرستانهاى متروكه كه معلوم نيست وقف بر قبرستان بوده يازمين موات (با توجه به ايـنكه غالبا قبرستانهاى قديمى و متروكه , از قسم دوم است ), مانعى ندارد, مخصوصا بعد از آن كه سـاخـتمان و بنا در آن به وجودآمده و مساءله نبش حل شده باشد, و نماز هم مانند بقيه تصرفات جايز ودرست است .14/7/73
س 357 - جـوانـى هـستم كه در يك خانواده مذهبى رشد كرده ام , در حال حاضر در يك مؤسسه دولـتـى كه قبلا از آن چند نفر سرمايه دار بوده است , كار مى كنم , با توجه به اينكه به احتمال زياد صـاحـبان آن از اين امر راضى نيستند, نمازى كه ما روى زمين آن مؤسسه مى خوانيم , چه حكمى دارد؟
ج - بـا فـرض اينكه در جمهورى اسلامى در اختيار قرار گرفته و حكومت اجازه داده است , مانعى ندارد, و تصرف جايز و مباح است .27/5/69
س 358 - مـا عـده اى كـارگـر هـستيم كه در يك كارخانه مصادره شده از طرف دولت دراوائل انـقـلاب كـار مى كنيم , اين كارخانه از آن چند شريك بوده كه عده اى از آنها فوت كرده اند, و فعلا سـازمـان صـنـايـع , مـشـغول واگذارى كارخانه به صاحبان اصلى و ورثه آنان است , حال تكليف نمازهايى كه قبلا خوانده شده يا اينك خوانده مى شود, چيست ؟
ج - نمازهاى خوانده شده و نيز آنچه كه هم اكنون مى خوانيد, همه اش درست است , مگر زمانى كه مسؤول و مدير منع نمايد.24/8/69 س 359 - آيا نماز خواندن در مكانى كه نجس ولى خشك است , جايز است ؟
ج - مانعى ندارد, لكن محل سجده , مثل مهر, بايد پاك باشد.9/2/74 س 360 - آيا نماز خواندن مرد بر روى فرش ابريشمى حرام است ؟
ج - حرام نيست , و نماز خواندن روى آن صحيح است .15/6/75 س 361 - اقامه نماز بر روى موكت و زيلوهاى منقوش به تصويرهاى مختلف چه حكمى دارد؟
ج - نماز خواندن بر فرش منقوش جايز است , لكن انسان نمازگزار بايد آنچه راكه باعث سلب توجه او مى شود, از خود و مكان نماز دور كند.25/5/69
س 362 - اقامه نماز بر روى موكت , زيلو و زيراندازهاى منقوش به تصوير كه اكثرامردان و زنان را در حال تقبيل نشان مى دهد, چگونه است ؟
ج - نماز خواندن بر فرش منقوش جايز است , لكن انسان نمازگزار بايد آنچه راكه باعث سلب توجه او مـى شـود, از خـود و مكان نماز دور كند, و عكس زنان اجنبيه اگر باعث فساد شود (كه معمولا عـكـس زن بـدحـجـاب يا بى حجاب به صورت آشكار و ظاهر, باعث فساد هم خواهد بود), حرام و اجتناب لازم است .25/5/69
س 363 - اقـامـه نـمـاز در منزلى كه راديو و تلويزيون آن روشن است و ترانه هاى معمول كه اكثرا رقص آور و مهيج اند, پخش مى شود, چگونه است ؟
ج - نماز خواندن در مكانى كه همراه با ارتكاب حرام باشد, غير جايز و باعث عقوبت است .25/5/69
س 364 - زمـيـنـى حدود 30 سال پيش با زور از كشاورزى غصب و بعد از مرگ غاصب بين وراث تقسيم شده است , عده اى از وراث زمين را فروخته و مسجدى بنا كرده اند,وارثين مالك اين زمين مى گويند: زمين مال ماست , و راضى نيستيم , وظيفه ما در موردنماز در آن مسجد چيست ؟
ج - در صـورتـى كـه احراز شود زمين غصب شده و بدون رضايت مالكين بوده است , نماز در آنجا باطل است .24/11/75
س 365 - اگـر مـادرى جلوى پسرش كه مشغول نماز خواندن است , نماز بخواند, نمازاين دو نفر چه صورتى دارد؟ آيا نماز هر دو باطل است ؟
ج - تقدم زن بر مرد در نماز فرادى , هر چند موجب بطلان نماز مرد نيست ,لكن مكروه است , يعنى ثواب نماز كمتر مى شود, و كراهت متوجه كسى است كه نماز را در مرحله بعد شروع كرده , و اگر هر دو با هم شروع كنند, نماز هر دوكراهت دارد.7/1/76
احكام مسجد
س 366 - شـخـصـى مسجد را نجس كرده , و شخصى ديگر جهت تطهير, كف مسجد راكه نجس شده , كنده است , خرج تعمير مسجد به عهده كدام يك است ؟ج - به عهده نجس كننده است , زيرا سبب خرابى مسجد شده است .1/11/73 س 367 - يك قسمت ديوار توالت مسجد اگر به مسجد وصل شود, چه حكمى دارد؟
ج - اگر موجب نجاست ديوار مسجد نگردد, مانعى ندارد.16/11/74
س 368 - چنانچه مشخص شود كه در ميان كمكهاى مردمى به مسجد, مبالغى غيرمخمس وجود دارد, آيا مى توان چنين پولى را خرج مسجد نمود؟
ج - بدون اجازه مجتهد جامع الشرايط, جايز نيست .29/4/71
س 369 - مسجدى در زمين مشاعى كه متعلق به مالكان مسلمان و ارمنى است , بااجازه و رضاى مـالكان , بنا شده است , و شخصى اهل كتاب نيز مراسم ختم پدرش را درمسجد مسلمانان برگزار كـرده و واعـظى مـسـلمان در آن مجلس شركت و سخنرانى نموده است , و خود اين شخص اهل كتاب هم در مجلس حضور داشته , كما اينكه در مراسم مسلمين كه درمسجد منعقد مى شود, هم شركت مى كند, آيا حضور شخص ارمنى درمسجد, هتك مقام مسجد محسوب مى شود يا خير؟
ج - هتك , محسوب نمى شود.25/7/74
س 370 - آيـا شـرعا مى توان قسمتى از بالكن مسجدى را كه درب آن جداى از درب اصلى مسجد است و در مواقع لزوم جهت مراسم ختم از آن استفاده مى شود, تبديل به كتابخانه كرد؟
ج - هـرگـونـه اسـتفاده عبادى و تغيير در ساختمان مسجد براى كار خير كه سبب خراب كردن نـبـاشـد (مانند اضافه كردن درب و ديوار به بعضى از جاهاى آن و نيزساختن كتابخانه ) با رعايت شـرط مـرقوم , ممنوع و حرام نيست , مگر آنكه مزاحم نمازگزاران گردد, چون نماز در مسجد بر هـمـه كـارهـاى خـيـر مقدم است , وچه نيكوست - اگر نگوييم لازم - كه براى اين گونه امور از روحانى محل كسب رضايت و با وى مصلحت انديشى شود.6/3/68
س 371 - آوردن مـيـز تـنيس , به مسجد يا فضاى مسجد از قبيل حياط, زيرزمين و...جهت انجام فـعـاليتهاى سالم فرهنگى - ورزشى , در كنار آموزش تعاليم دينى (آموزش قرآن , احكام و عقايد), چه حكمى دارد؟
ج - هر چند عمل و كار خير در مسجد كه مزاحم نمازگزاران نباشد جايز است ,لكن لازم است در اين گونه امور رضايت امام جماعت مسجد جلب شود.29/4/74
س 372 - الـف - از نظر فقه اسلام , خوردن و آشاميدن در مساجد و كف زدن درجشنهاى انقلاب اسـلامـى و مـولودهاى ائمه معصومين (ع ) چه حكمى دارد؟
ب - آذين بندى مساجد آيا براى نماز اشكال دارد يا نه ؟
ج - اتباع از نظر امام جماعت مسجد در اين گونه امور مطلوب - بلكه لازم -است .24/3/74 س 373 - آيا پخش فيلمهاى آموزشى و غيرآموزشى (نظير فيلم سينمايى ) در مساجدجايز است ؟
آيا از مساجد مى توان جهت برپايى كلاسهاى تابستانى دانش آموزان استفاده كرد؟
آوردن ميز تنيس به مسجد چطور است ؟
ج - انـجام هر كار خيرى در مسجد كه مزاحم نماز و نمازگزاران نباشد, مانعى ندارد, لكن رعايت جلب نظر و كسب خرسندى امام جماعت محل لازم است .18/4/74
س 374 - دايـر كـردن بـانـك نوار قرآن , سخنرانى و سرودهاى مجاز در مسجد وهمچنين نصب عكس شهدا, بريده روزنامه ها و جرايد در تابلوى اعلانات داخل مسجدچه حكمى دارد؟
ج - جايز و مطلوب است .5/3/74 س 375 - حـكـم زيرزمين مساجد چيست ؟
آيا اگر كتابخانه در زيرزمين مسجد باشد,زن حائض مى تواند در آنجا توقف كند؟ اگر كتابخانه در طبقه فوقانى باشد و بعدا ساخته شده باشد, چطور؟
ج - اگر اول مسجد بوده و بعدا كتابخانه را زير آن درست كرده اند, جزء مسجداست , و تمام احكام مـسـجد بر او بار مى شود, اما اگر اول كتابخانه را در طبقه زيرزمين ساخته اند, و روى آن را براى مسجد وقف نموده اند, زيرزمين حكم مسجد را ندارد.23/10/75
س 376 - زيرزمين مسجد كه قبل از تجديد بناى ساختمان مسجد به عنوان مسجدبوده , ولى در تـجديد بنا به علت ناهموار بودن زمين , به صورت دوطبقه ساخته شده آياحكم مسجد را دارد؟
آيا مى شود از اين مكان براى اجراى نمايش كه شامل صدا با پخش موسيقى و سرود مى باشد, استفاده نمود؟
ج - فـرقـى بـين زير زمين مسجد و روى آن نيست , و همه آنها مسجد, و انجام هر كار خير - بلكه مباح - كه مزاحمتى براى نمازگزاران نباشد, جايز وغيرحرام است .24/3/74
س 377 - آيـا مى توان براى تاءمين كردن هزينه هاى مالى مسجد (از قبيل هزينه مصرف آب , برق , مـسـتـمـرى خـادم و غـيره ) قسمتى از زيرزمين مسجد را كه جنب خيابان است , به عنوان مغازه تجارى به افراد اجاره داد؟
ج - چون خلاف وقف است , جايز نيست .3/7/72
س 378 - هـياءت امناى مسجدى براى تاءمين كردن هزينه هاى مصرفى مسجد (ازقبيل پول آب , بـرق , گاز, مستمرى مستخدم مسجد و غيره ) اقدام به چاپ قبض مراسم ترحيم نموده , از كسانى كـه مـراسم ترحيم براى اموات خود برگزار مى كنند, مبلغى باقبضهاى فوق دريافت مى كنند, آيا گرفتن اين پول جايز است يا خير؟
ج - گـرفـتـن ايـن گـونـه پـولها براى امثال امورى كه در سؤال ذكر شده , به شرطرضايت امام جماعت مسجد, مانعى ندارد.30/3/74
س 379 - در يـكـى از روسـتاهاى تابع ساوجبلاغ , چندين سال پيش , در يك قطعه زمين اقدام به سـاخـتـن مسجدى به نام قمر بنى هاشم , كرديم , اما با توجه به اينكه مسجددر كنار خيابان بود, و طـرحهايى براى روستا مقرر شده بود كه مقدارى از مسجد را شامل مى شد, و نيز با توجه به اينكه مـسجد در مدخل ورودى روستاست كه محل رفت و آمدماشين آلات زيادى است , و دائما احتمال خطر تصادف براى عابرين وجود دارد, هياءت امناى مسجد در نظر دارند كه صد متر دورتر از محل فـعـلـى مـسجد كه داراى 2000 مترزمين است , مسجدى را احداث و مسجد مذكور را به مغازه و تـاءسيسات مستقل تبديل ووجوه حاصله از آن را خرج مسجد دوم و امور فرهنگى و تبليغى كنند, آيا هياءت امناى مسجد مذكور شرعا مجاز به انجام اين كار هستند يا خير؟
ج - با قطع نظر از جهات ذكر شده در سؤال كه بعيد نيست خود آنها مجوزى براى تبديل و تخريب آن مكان باشد, با مجوزى كه داده مى شود اگر چه وقفيت هم ثابت گردد, با فرض اينكه ظاهرا در آن مـكـان بـه عـنـوان مـسـجـد, نـمـازى خـوانده نشده است , وقفيت تمام نيست و هياءت امناء مجازند.10/11/74
س 380 - مـسجدى متروكه و مخروبه در يكصد مترى مسجد جامع روستايى قرار دارد,آيا مرمت ايـن مـسجد با وجود اين كه دركنار مسجد جامع قرار دارد, جايز است ؟
و آيانذوراتى كه در جهت تعمير اين مسجد در نظر گرفته شده يا مى شود, صحيح است ؟
آيااين احتمال كه در صورت تعمير مسجد متروكه , اهالى نسبت به تعمير مسجد بزرگتر (درصورت لزوم ) كمتر رغبت نشان خواهند داد, بـه نـحوى كه لطمه به مسجد بزرگتر خواهدخورد, سبب مى شود كه تعمير مسجد متروكه مشكل شرعى داشته باشد؟
ج - هركسى بر مال خود مسلط است , و هيچ كس را از عملى كه خودش خيرمى داند, و منشاء فساد نيست نمى توان منع كرد.18/4/74
