لطفا منتظر باشید ...
و اگر بلامانع است ,آيا از بودجه اى كه مردم براى سـاخـتـمان مسجد اهدا كرده اند, مى شود براى ساخت كتابخانه و غيره هزينه نمود يا خير؟
, آيا در زيـرزمـيـن مـسجد كه حدود هفتصد مترمربع است , مى شود براى ترغيب جوانان و نوجوانان , و پر نـمـودن اوقـات فـراغـت آنـان , بـعد از اتمام كلاسها, ميز تنيس قرار داد, و يا كلاسهاى ورزشى و آمادگى رزمى و بدن سازى برگزار كرديا خير؟
ج - هـمـه مـوارد ذكـر شـده در سـؤال جايز است , و حرمت شرعى ندارد, چون اطاق براى مسجد سـاخـتـه شـده , و اگـر امـور ذكر شده كه در آن انجام مى گيرد,مزاحم كار نمازگزاران نباشد (چـنـانچه فرض سؤال بر آن است ) جايز است وپولى كه مردم براى مخارج مسجد مى دهند, غرض آنـهـا خرج در مسجد است ,و قرار دادن امثال ميز تنيس و كارهاى ديگر كه در مسير توجه امت به اسـلام وجـمهورى اسلامى است (همانطور كه در سؤال مفروض است ), كارى خير است مثل همه امـور خيريه ديگر, و مزاحمتى هم كه براى نمازگزاران ندارد, پس جايزاست , لكن جلب نظر امام جـمـاعـت مـحـترم مسجد در اين گونه امور, بلكه همه امور, مطلوب و براى پيشرفت كارها لازم است .30/7/72
س 382 - زمـينى وقف مسجد گرديده , و مردم به نيت ساختمان مسجد كمك نموده اند, چندين سـال در زيـرزمـيـن مسجد نماز برگزار شده , و اكنون كه طبقه همكف آماده شده , از آنجا براى نـگـهـدارى وسـايل مسجد استفاده مى شود, و در ايام محرم و صفر به عزاداران ابا عبداللّه (ع ) غذا مـى دهـنـد, و افـرادى كـه عذر شرعى دارند, وارد آن نمى شوند .آيامى توان از اين زيرزمين براى ورزش جوانان و نوجوانان استفاده و عوايد حاصله را صرف بناى همان مسجد كرد؟
ج - انجام هرگونه كار خيرى در مسجد كه مزاحم نمازگزاران نباشد, مانعى ندارد, لكن گرفتن اجرت براى آن جايز نيست , و زيرزمين مسجد كه به عنوان مسجد ساخته و نماز هم در آن خوانده شده , با قطع نظر از جهات ديگر, جزءمسجد است .14/4/74
س 383 - حـدود 10 سـال پـيـش در مـحـلـى كـه سـابـقا قبرستان بوده , مسجدى به نام مسجد صـاحـب الـزمـان (عج ) بنا شده بود, و اينك جهت تعمير و بناى جديد, خرابش كرده اند, و در حين پى كنى مسجد, استخوان مرده بيرون آمده است , آيا احداث مسجد درآن محل اشكال دارد؟
و اگر اشكال دارد, احداث حسينيه چطور؟
ج - پيدا شدن استخوان حكم جواز احداث يا تجديد بنا را در اين گونه ازقبرستانها كه زمين موات بـوده , و مـرده در آن دفـن مـى كـرده اند (ولى زمين وقف قبرستان نبوده , يا اينكه وقف , مشكوك اسـت ), تغيير نمى دهد, و ساختمان مسجد در آن و يا تعمير, جايز است و استخوانها را بايد در جاى ديگرى ازقبرستان مسلمين دفن كرد.3/3/73
س 384 - در حدود 25 سال پيش , مسجدى در وسط آبادى ساخته ايم كه كوچك وخشت و گلى بـود, اينك جمعيت روستا, زياد و آبادى به سمت بالا, كشيده و مسجد قبلى نيز ويران و به زمينى صـاف تـبـديـل شده است , حال ما قصد داريم در كنار خيابان و در وسطروستاى فعلى , مسجدى بزرگ و در خور شاءن جامعه اسلامى بسازيم , مستدعى است بفرماييد: الف ) آيا مى توان زمين مسجد قبلى را فروخت و خرج مسجد جديد كرد؟
ب ) در صـورت منفى بودن جواب , آيا مى توان زمين مسجد را به خانه روحانى يا كتابخانه يا مراكز فرهنگى - هنرى تبديل نمود؟
ج ) آيـا مـى تـوان فـعلا دور زمين مسجد قبلى را حصار كشيد, و در جاى ديگرى مسجدبزرگ كه گنجايش جمعيت را داشته باشد, ساخت ؟
د ) آيـا مـى توان همان مسجد قبلى را بازسازى كرد, ولى چون زمين آن كوچك است وگنجايش جمعيت را ندارد, در جاى ديگر هم مسجدى ساخت ؟
ج - الف ) على الاحوط جايز نيست .ب ) بله , اما بايد احكام مسجد رعايت و احترام آن حفظ شود.ج ) مانعى ندارد.د) بازسازى مسجد, مطلوب و ساختن مسجد ديگر بلامانع است .17/2/75
س 385 - مسجدى است كه بعضى ديوارهاى آن كهنه شده و احتياج به تجديد بنادارد, اهالى قصد دارنـد تـجـديد بنا كرده , سقفش را تبديل به تيرآهن كنند, آيا فروش چوبهاى سقف و در و پنجره مسجد, و تبديل آن به تيرآهن , جايز است يا نه ؟ آيا براى مؤمنين خريد آنها جايز است يا نه ؟
ج - در صورتى كه مسجدى در آن اطراف باشد, بايد مصالحى را كه براى خودآن مسجد مورد نياز نيست , در مسجد ديگر مصرف كنند, و در صورت بى نيازى مساجد ديگر, مى توانند بفروشند, و پول آن را خرج مسجدكنند.23/10/75
س 386 - مـسجدى داشتيم قديمى و كوچك كه خرابش كرديم , و مسجدى جديدساختيم , منبر مـسـجد را هم جديد درست كرديم , و منبر قديمى را در مسجدى ديگرگذاشتيم , اين كار از نظر شرعى چه حكمى دارد؟
ج - با فرض اينكه ديگر در آن مسجد قابل استفاده نبوده است , مانعى ندارد.16/11/74
س 387 - مـسـجـدى را مـالك محلى در زمان خودش , با كمك ساكنين محل توسعه داده است , مـقدارى زمين گودال مانند, اطراف مسجد بود كه خود مالك دستور داده تا براى صحن مسجد, صاف و دور زمين به عنوان صحن مسجد, ديواركشى شد, به علت كم بودن جا براى نماز, دو سال قبل اين صحن را ضميمه مسجد كرديم , و از اول تصميم براين بود كه قسمت زيرزمين براى اطاق خادم , توالت و وضوخانه اختصاص يابد, لازم به تذكر است كه يك قسمت از صحن مسجد وضوخانه بـود و فعلا راهرو و آبدارخانه شده است , نظر به اينكه معلوم نيست , مالك كه از دنيا رفته , به قصد مـسـجـد بـودن ايـن زمين راديواركشى كرده يا نه ؟
آيا مى توانيم در قسمت زيرزمين اين محل يا قسمت زير آبدارخانه و راهرو توالت و يا وضوخانه درست كنيم يا خير؟
ج - با فرض عدم علم به كيفيت وقف كه در سؤال آمده , تصرفات مرقومه جايزاست .29/10/73
س 388 - كـسـى كه پروانه ساختمان از شهردارى به او داده شده , و مقررات جمهورى اسلامى را هـم مـراعـات كـرده , آيا جايز است كه به وسيله شيلنگ و لوله براى ساختن آن ساختمان به طور موقت از آب مسجد استفاده كند, و پول آب را هم بپردازد؟
ج - در فـرض مـزبـور جـايز است , به شرط آن كه مزاحم وضوگرفتن نمازگزاران وكارهاى خود مسجد نشود, لكن رعايت جلب نظر و كسب رضاى امام جماعت محل لازم است .30/7/75
س 389 - اسـتـفـاده شـخصى اهالى ساكن در نزديكى مسجد از آب لوله كشى مسجد ونيز از آب سردكن آن جايز است يا نه ؟
ج - اگر وقف , مختص مسجد باشد, جايز نيست , ولى اگر وقف عموم باشد,مانعى ندارد.20/6/75
س 390 - قـبـلا در روسـتـايى زندگى مى كرديم كه داراى مسجدى بود, و هم اكنون همه ازآن روسـتـا مـهـاجرت كرده ايم , و روستا به صورت خرابه اى درآمده است كه هر روز قسمتى ازآن را جـهـت كشت و زراعت خاكبردارى مى كنند, به طورى كه تا يكى دو سال آينده , ديگرآثارى از آن باقى نخواهد ماند, تكليف زمين مسجد چيست ؟
ج - فـروختن زمين مسجد - ولو اينكه مخروبه شده باشد - و نيز برداشتن خاك زمين مسجد, مگر براى ايجاد زيرزمين و غيره براى خود مسجد, جايزنيست .24/1/74
س 391 - آيا مى شود مسجد يا حسينيه را كه وقف , ولى بناى آن قديمى است و با كاه وگل ساخته شده , خراب و در همان جا با آجر و مصالح جديد درست كرد؟
ج - اگـر تـعـمـيـر آن ممكن نباشد, مى توانند آن را خراب كنند, و دوباره بسازند,بلكه مى توانند مسجدى را كه خراب نشده است , براى احتياج مردم خراب كنند, و بزرگتر بسازند.10/9/74 س 392 - آيا حسينيه هم حكم مسجد را دارد يا خير؟
, مثلا آيا شخص جنب مى تواندوارد حسينيه شود يا خير؟
ج - حسينيه حكم مسجد را ندارد و جنب مى تواند وارد آن شود.24/10/75
س 393 - حـسينيه اى در طرح افتاده , و الان در جاى ديگر ساخته مى شود, آيا آهن آلات حسينيه مـزبور را مى شود به كسى هديه داد يا بايد در حسينيه جديد به كار برد؟
آجرها و موزاييكهاى باقى مانده از حسينيه قبل را چه بايد كرد؟
ج - بايد در حسينيه جديد, مصرف شود.20/6/75 س 394 - آيا مى شود زير ساختمان ابوالفضليه را وضوخانه مسجد قرار داد؟
ج - جايز است , مگر آنكه مزاحم عزادارى باشد.16/11/74 س 395 - آيا مى توان يك قسمت ديوار مسجد را به ابوالفضليه وصل كرد؟
ج - ظاهرا محض وصل كردن , مانعى ندارد.16/11/74
واجبات و مستحبات نماز
س 396 - آيا گفتن اذان و اقامه در اول نماز واجب است , يا خير؟ ج - گفتن اذان و اقامه قبل از شروع نمازهاى واجب يوميه , مستحب است .8/11/75 س 397 - گفتن اذان و اقامه در نمازهاى مستحبى , به قصد قربت چگونه است ؟درنمازهاى قضا شـده يـومـيـه , نماز آيات و وحشت چطور؟
آيا در نماز قضاى پدر و مادر, اذان واقامه لازم است يا خير؟
ج - گفتن اذان و اقامه براى خواندن نمازهاى واجب يوميه و قضاى آنها,مستحب و براى نمازهاى مـستحبى , حرام است , و در نماز آيات به جاى اذان واقامه سه مرتبه گفتن الصلاة به قصد اميد ثواب , مستحب است .12/11/74
س 398 - اگر ماءمومى در نماز جماعت , بعد از تمام شدن نماز اول برسد, و نماز اول خودش را با نماز دوم امام بخواند, آيا براى نماز دوم خودش كه بايد فرادى بخواند, اقامه (چه ماءمومين مشغول ذكر باشند و چه نباشند) لازم است يا نه ؟
ج - اقامه در مورد سؤال , ساقط مى شود.5/9/69 س 399 - شهادت ثالثه (گفتن اشهد ان عليا ولى اللّه ) در تشهد و اذان چه حكمى دارد؟
ج - جـزء اذان و اقـامـه نـيست , لكن گفتن آن به قصد قربت , بعد از شهادت ثانيه در اذان , مانعى نـدارد, الـبـتـه در تـشهد نماز, نبايد گفته شود, زيرا باعث زيادت در نماز است , كه باعث بطلان است .26/11/75 س 400 - گفتن كلمه ادا در نيت نماز, چه حكمى دارد؟
ج - به زبان آوردن نيت , لازم نيست .4/10/75
س 401 - در مـسـاءلـه 8 عـروة الوثقى چنين آمده : يشترط في نية الصلاة - بل مطلق العبادات - الـخـلوص عن الرياء, فلو نوى بها الرياء بطلت , بنابراين بايد نمازهايى را كه به سبب ريا باطل شده , قضا كرد, يا اينكه غرض از بطلان , آن است كه پاداش و ثواب ندارد؟
ج - بطلان به معناى عدم اجزاء است , و بايد نمازهايى را كه با ريا خوانده است ,قضا نمايد.24/7/73 س 402 - ما هو حكم قراءة النية في الصلاة , باءن يقول بعد الاقامة , اصلي صلاة الظهراو العصر مثلا؟
ج - غير لازم و ان لم يكن مضرا بالصلاة .19 ربيع الاول 1416 س 403 - آياايستادن به اندازه گفتن تكبيرة الاحرام براى قيام متصل به ركوع , كافى است ؟
ج - كافى است .4/10/75 س 404 - تجويدى كه از نظر شرع , در قرائت , معتبر است , كدام است ؟
ج - خواندن حمد و سوره و قرآن به همان نحوى كه مسلمانان مى خوانند,مجزى است .11/1/74
س 405 - تـكـلـيـف شـخصى كه قدرت فراگيرى نماز صحيح را ندارد (مثلا معلم هر چه تلاش مى كند, شاگرد به علت عدم قدرت فراگيرى , در نماز اشتباهاتى دارد, و نمى تواندتلفظ صحيح را فراگيرد), از نظر صحت نماز و يا مسائل شرعى مربوطه چيست ؟
ج - صحت قرائت به مقدار قدرت و توان , كافى است , و زيادتر از آن , لازم نيست .س 406 - ايـنجانب مادرى دارم كه كلمات نماز را درست تلفظ نمى كند, يا در جايى ازنماز حرفى را بدون عمد اضافه يا كم مى كند, و ياد گرفتن هم براى او مشكل است , چه بايد بكند؟
ج - اگر به وظيفه خود در ياد گرفتن قرائت عمل مى كند و ياد نمى گيرد, نمازش صحيح است , و تكليف به غير مقدور هم منتفى است .4/10/75
س 407 - براى تلفظ حرف (ض ) در كلماتى مثل المغضوب , الضالين و غيره آيادرست است كه زبـان بـه سـمـت كـنـار دندانهاى پايين چرخانيده شود؟
اگر درست نيست ,صحيح آن را مرقوم فرماييد.ج - ان شاءاللّه درست است .20/4/75
س 408 - اشـخـاص غـيرعرب كه تلفظ نماز به زبان عربى برايشان دشوار است , آيامجازند تا زمان يـادگـيرى نماز به زبان عربى , ترجمه آن را به زبان خودشان بخوانند, وپس از يادگيرى , قضاى ماقبل را به جا آورند يا خير؟ كيفيت نماز اين گونه افراد را بيان فرماييد؟
ج - نـمـاز به غيرعربى براى هيچ كس جايز نيست , و باطل است , و در زمان يادگرفتن هم بايد به عربى , به همان نحو كه مقدورش است , بخواند و افزون بر اين تكليفى ندارد.7/10/71
س 409 - عـده اى از قـاريـان قـرآن مـجـيـد موقع تلاوت , آيات شريفه را براساس اختلاف قرائات مى خوانند, و اين امر گاهى اوقات باعث تغيير معنى نيز مى شود, آيا خواندن قرآن به اين سبك در نماز اشكال دارد؟ در غير نماز چطور؟
ج - قرائت برطبق قرائت قراء سبعه , مانعى ندارد, و قرائت به صورتهاى ديگرجايز نيست .6/3/75
س 410 - تـكليف نمازهاى سابق كسى كه نمى دانسته است كه دو سوره فيل و قريش درنماز يك سوره به حساب مى آيد, چيست ؟
ج - چـون نـمـى دانـسـتـه كـه دو سـوره فـيـل و قريش يكى اند, نمازهاى خوانده شده او صحيح است .4/11/71 س 411 - اگر نمازهاى صبح , مغرب و عشا را بلند نخوانيم , نماز باطل است ؟
اگر حمد وسوره را بلند بخوانيم كافى است ؟
ج - اگـر مـرد عـمدا حمد و سوره را در نمازهاى صبح , مغرب و عشا بلند نخواند,نمازش باطل و نـسـبـت بـه بـقـيـه اذكـار مـخـيـر اسـت , اما تسبيحات اربعه در همه نمازها بايد آهسته خوانده شود.24/4/75
س 412 - مـنظور از بلند خواندن حمد و سوره در نمازهاى جهريه و آهسته خواندن آن دودر نماز ظهر و عصر چيست ؟ آيا گذراندن از قلب كافى است ؟
ج - مـنظور از بلند خواندن حمد و سوره در نمازهايى كه بايد بلند خوانده شود,اين است كه تن و جوهره صدا, آشكار شود, برخلاف نمازهايى كه بايد آهسته خوانده شود كه نبايد جوهره صدا ظاهر شود, و از قلب گذراندن هم كافى نيست .4/10/75
س 413 - در نـمـازهـايى كه بايد در آنها حمد و سوره آهسته خوانده شود (مانند نمازظهر), اگر سـهـوا يك حرف يا كلمه با صداى بلند, خوانده شود, آيا تكرار و خواندن آن حرف يا كلمه با صداى آهسته , واجب است ؟
ج - در صـورتـى كـه شخص قصد و توجه نداشته باشد, لازم نيست كه دوباره خوانده شود, و اگر عمدا در جايى كه مى بايست آهسته بخواند, حمد و سوره رابلند بخواند, نمازش باطل است , و بايد در وقت , آن را به صورت ادا, و خارج ازوقت , قضاى آن را به جا آورد.2/3/68 س 414 - در نـمـاز تـسـبـيـحـات اربعه را چند مرتبه بايد خواند؟ و چند مرتبه واجب است ؟
اگر هنگامى كه عجله داريم آن را يك مرتبه بخوانيم , نماز صحيح است ؟
ج - يك مرتبه , كافى و نماز, صحيح است .24/4/75 س 415 - اگر تسبيحات اربعه كمتر يا بيشتر از سه مرتبه گفته شود, چه حكمى دارد؟
ج - يك مرتبه خواندن كفايت مى كند, و خواندن تا سه مرتبه , مستحب است ,و خواندن مازاد بر آن , به قصد ذكر مطلق , بلا اشكال است .4/7/74
س 416 - چـنانچه شخصى در نماز عمدا تسبيحات اربعه را چهار بار يا بيش از سه بارتكرار كند, اشكالى دارد؟
ج - در صورتى كه به قصد ورود نباشد, مانعى ندارد.15/1/76
س 417 - كـسـى بـه تـصـور اين كه تكرار تسبيحات اربعه بيش از سه بار در ركعت سوم وچهارم مستحب است , چنين مى كرد, پس از توجه , تكليف او نسبت به نمازهاى قبلى چيست ؟
ج - نمازهاى گذشته او صحيح است .5/5/75
س 418 - اگر فردى بعد از خواندن حمد و سوره , بدون رفتن به ركوع , به سجده رود, ووقتى كه به سجده اول رفت , بفهمد كه به ركوع نرفته است , بايد چه كند؟
ج - اگـر بعد از آنكه پيشانى به زمين رسيد, يادش بيايد كه ركوع نكرده , بنابراحتياط واجب , بايد بايستد, و ركوع را به جا آورد, و نماز را تمام كند, و آن رادوباره بخواند.21/3/75
س 419 - سـربـازانـى كه از اول اذان صبح تا طلوع آفتاب , در پست نگهبانى اند, و معمولابه دليل ندانستن مساءله , نمازهايشان را قضا مى كنند, چگونه بايد نماز بخوانند؟
ركوع وسجود را چگونه به جا آورند؟ در صورتى كه بايد ايستاده نماز بخوانند, آيا بايد براى ركوع طبق معمول خم شوند؟
اگر نـتـوانـنـد سجده كنند, در سجده به چه مقدار بايد خم شوند؟
آيابايد سنگ يا مهر در دست خود داشته باشند, و همراه با اشاره به سجده , آن را بر پيشانى بگذارند يا لازم نيست ؟
ج - اگـر بتواند, بايد مانند شخص سالم نماز بخوانند, و در صورت عدم امكان ,بايد نماز را هر طور كه برايشان مقدور است - ولو با اشاره و ايما -بخوانند.8/2/75
س 420 - در نـمـازهـاى يوميه در ركوع يا سجود يك مرتبه ذكر سبحان ربى العظيم ياربى الا على مى گوييم نماز, صحيح است يا خير؟ اگر يك بار سبحان اللّه بگوييم چطور؟
ج - يك مرتبه سبحان اللّه گفتن , در ذكر ركوع و سجده , كفايت نمى كند, وبايد سه مرتبه باشد, ولى يك مرتبه گفتن سبحان ربى العظيم و يا ربى الا على كفايت مى كند.7/9/73
س 421 - اگـر در ركوع و سجود افزون بر ذكر واجب , دعا و ذكر غلط خوانده شود, به نمازصدمه مى زند؟
ج - ذكـر غـلـط, اگـر بـه قـصـد ورود و عـمـدا در ركـوع و سـجـده خـوانـده شود, مبطل نماز است .18/11/75
س 422 - فـردى كـه شـسـت پايش باندپيچى شده , آيا هنگام سجده بايد همان انگشت شست باند پيچى شده را برزمين بگذارد يا ساير انگشتان را؟
ج - گذاشتن شست پا - ولو باندپيچى شده - بر روى زمين , كافى است .8/2/75
س 423 - اگـر كـسـى در حال سجود نتواند تنها انگشت بزرگ خود را روى زمين بگذارد(يعنى همراه با انگشت بزرگ , چند انگشت كنارى هم با زمين تماس داشته باشد) آيانمازش باطل است يا خير؟ اگر باطل است , بايد نماز را نشسته بخواند؟
ج - نماز, صحيح است .24/4/75
س 424 - بـعـضـى اوقـات در سـجـده اول پـيـشانى دوبار به مهر مى خورد, آيا دو سجده حساب مى شود؟
ج - يك سجده محسوب مى شود چون عود قهرى بوده و عود قهرى كالعدم است .27/2/74 س 425 - آيا نشستن بين دو سجده , بايد به مقدار گفتن استغفراللّه ربى و اتوب اليه باشد؟
ج - نشستن بعد از سجده اول و گفتن استغفراللّه ربى و اتوب اليه , مستحب است .26/11/75 س 426 - مقدار چيزى كه سجده برآن صحيح است , چقدر است ؟
آيا اگر به اندازه يك ريالى باشد, درست است يا خير؟
ج - مقدار لازم محل سجده در پيشانى , قدر مسمى است , يعنى آن مقدار كه گفته شود پيشانى را بر مايصح عليه السجود قرار داده , و ظاهرا به قدر يك ريالى هم كافى است .5/8/69
س 427 - گـاهـى در پـيـشـانى انسان جوشهايى پيدا مى شود كه هنگام سجده دردمى گيرد آيا مـى تـوان در سـجـده صورت را كج روى مهر گذاشت ؟
و اگر بعد از برداشتن سر ازسجده , مهر آلوده به خون جوشها شود نماز چه حكمى دارد؟
ج - در سـجـده , لازم نيست تمام پيشانى روى محل سجده و مايصح السجودعليه باشد بلكه بعض پيشانى هم كفايت مى كند, و لكن غيرپيشانى كفايت نمى كند على هذا كج گذاشتن پيشانى مانعى ندارد, و اما نسبت به آلوده شدن مهر, بعد از نجس شدن نمى توان روى موضع نجس سجده نمود, چون يكى ازشرايط سجده و نماز پاك بودن محل سجده است و خون جراحت كه كمتر ازيك درهم است به حكم معفو بودن كمتر از يك درهم مبطل صلاة نمى باشد, واما اگر در سجده بعدى محل سـجـده را نـجـس مـى كـنـد نـمـى تـوان بـا آن نـماز خواند,بخاطر اينكه محل سجده بايد پاك باشد.27/2/76
س 428 - مـهـرى اسـت بـه نـام مهر امين كه موجب رفع شك است , آيا مى شود درشكيات به آن اعتماد كرد؟ ضمنا هنگام گذاشتن سر, مهر مقدارى فرو مى رود, آيا اشكال دارد يا خير؟
ج - اگـر اطـمينان و اعتماد پيدا كند, و قرار گرفتن پيشانى روى مهر به قدر ذكرسجده حاصل شود, نماز, صحيح است .9/7/74 س 429 - سـر گـذاشـتـن بـر مهرى كه با بارگاه و اسم جلاله منقش شده , چه حكمى دارد؟
آيا موجب بطلان نماز مى شود يا خير؟
ج - نـماز, باطل نيست , لكن بهتر است كه سجده بر روى مهرى انجام شود كه نقش و نگار نداشته باشد.13/9/74
س 430 - اگـر در بـين نماز چيزى كه سجده بر آن جايز است , مفقود شود, و براى سجده چيزى پيدا نشود, آيا مى توان به ناخن سجده كرد؟
ج - اگر وقت وسعت دارد, بايد نماز را قطع , و چيزى كه سجده بر آن صحيح است , پيدا كرد و نماز را دو مـرتـبـه خـواند, و اگر وقت , ضيق است , و يا با قطع كردن هم نشود چيزى كه سجده بر آن صحيح است , پيدا و بر آن سجده كرد,در اين صورت , بايد به مراتبى كه در مساءله 1079 از توضيح المسائل بيان كرده ايم , مراجعه و عمل شود.30/4/74 س 431 - آيا سجده بر سيمان خالص , جايز است يا نه ؟ سجده بر سيمان مخلوط باماسه چطور؟
ج - صحيح نيست .20/6/75
س 432 - حـكـم سجده كردن بر سيمان , موزاييك , كاشى , آهك و گچ پخته و همچنين تيمم بر آنها را بيان فرماييد.ج - سـجده كردن بر سيمان , موزاييك , كاشى و همانند آنها كه در اثر تغيير وتحولهاى زياد ظاهرا زمين بر آنها صدق نمى كند, درست نيست , اما آهك , گچ پخته شده و مانند آنها مثل آهك و گچ خام سجده بر آنها جايز است , و تيمم برموارد ذكر شده , حكم سجده بر آنها را دارد.28/2/76 س 433 - آيا سجده بر تسبيح جايز است ؟
ج - اگر تسبيح از مايصح عليه السجود باشد, و سجده برآن صدق كند, جايزاست .26/11/74
س 434 - آيـا سـجـده بر پوست تخم كدو, هندوانه يا آفتاب گردان , بعد از جدا شدن ازمغز, جايز است يا نه ؟
ج - مانعى ندارد.20/6/75 س 335 - آيا سجده بر هسته خرما, جايز است يا نه ؟
ج - اگر عرفا جزء ماءكولات نباشد, جايز است .20/6/75
س 336 - كـانـت مكلفة تصلى فترة والجلباب حائل بين جبهتها و بين التربة , مع انهاكانت جاهلة بالحكم , فما هو حكم صلواتها السابقة تلك ؟
ج - ان كانت جهالتها قصورا صحت صلواتها الماضية .5/1/75 س 337 - آيا ذكر شهادت ثالثه (اشهد ان عليا ولى اللّه ) در تشهد جايز است ؟
ج - نماز و تشهد را, به همان نحو كه متعارف است , بايد به جاى آورد, و اضافه كردن چيزى به نماز, موجب بطلان آن است .25/11/75
س 338 - اگـر شخصى در ركعت سوم نماز, هنگامى كه در ركوع است و يا بعد از آن ,متوجه شود كه در ركعت دوم , تشهد را نخوانده است , چه كار بايد بكند؟
ج - بـعـد از اتـمـام نـماز, بدون اينكه رو از قبله بگرداند, ابتدا بايد قضاى تشهد رابخواند, و بعد از قضاى تشهد, دو سجده سهو هم به جا آورد.20/2/76
س 339 - كـسـى مـدتها در آخر سلام نماز به جاى السلام عليكم و رحمة اللّه و بركاته به اشتباه , بـركاته را بركاة تلفظ كرده , هاى آن را تلفظ نمى كرد؟
حال با عنايت به اينكه درسلام آخر, بعد از تـشـهـد, فـقط بايد بگويد: السلام عليكم تا از نماز خارج شود, و بقيه آن -يعنى (و رحمة اللّه و بـركـاتـه ) - طـبق فتواى جناب عالى , احوط استحبابى است , آيانمازهايى كه خوانده شده صحيح است ؟
ج - صحيح است .6/6/75
س 340 - اگـر شـخـصى تشهد نماز را فراموش كند, آيا بعد از قضاى تشهد, سلام نماز راهم بايد بگويد يا لازم نيست ؟
ج - سلام , لازم نيست .15/4/74 س 341 - آيا مى توان در ركوع و سجود, پس از ذكر واجب , به فارسى دعا كرد؟ در قنوت چطور؟
ج - دعـا كـردن بـه نـحـو مـرقـوم در سـؤال , جـايـز اسـت , لـكـن نمى توان در قنوت به آن اكتفا كرد.18/11/75
س 342 - آيـا نـمـاز كسى كه قنوت را به خاطر گريز از مسخره كردن يا اذيت ديگران مى خواند, اشكالى پيدا مى كند؟
ج - بايد خواندن قنوت با قصد قربت باشد.5/10/75 س 343 - اگـر كـسـى در ركـعت چهارم نمازهاى چهار ركعتى , قنوت بخواند, چه حكمى دارد؟
آياصورت عمد و سهو فرق مى كند؟
ج - در صورت عمد, مبطل نماز است , لكن در صورت سهو, مانعى ندارد.26/11/75
مبطلات نماز
س 344 - مـدتـى در قـنوت نماز, از روى ناآگاهى و نيز علاقه شديد به امام حسين (ع ), به ايشان سلام مى گفتم , ولى بعد متوجه شدم كه اين كار, اشتباه است , حكم آن نمازهاچيست ؟ج - مانعى ندارد و نماز صحيح است .6/2/74
س 345 - شخصى وضو گرفته , نماز مى خواند, ولى بعد از نماز يادش مى آيد كه جنب بوده است , نمازش چه حكمى دارد؟
ج - نمازش , به خاطر آنكه طهارت نداشته است , باطل است .9/7/74 س 346 - نماز خواندن با حالت دست بسته , چه حكمى دارد؟
ج - اگر در حال تقيه نباشد, نماز باطل و فعل حرام است .26/2/75 س 347 - آيا صدايى كه در حال عطسه كردن شنيده مى شود, مبطل نماز است يا نه ؟
ج - حرفى كه از عطسه كردن پيدا مى شود, مبطل نماز نيست , ولى اگر عمداباشد, مبطل است .س 348 - اگـر در تشهد نمازهاى يوميه , بعد از صلوات بر پيامبر(ص ) و عجل فرجهم نيز گفته شود آيا نماز دچار اشكال مى شود؟ اگر سهوا گفته شود چه ؟
ج - احتياط در ترك است , و اعمال گذشته - ان شاء اللّه - صحيح است .14/2/74 س 349 - جـواب سـلام در نـمـاز, چـطور است ؟ چه نوع سلامى , مبطل نماز نيست ؟
مثلاگاهى مى گويند: سلام عليكم , گاهى بدون تنوين مى گويند, و گاهى عليك را با الف -نه با عين - تلفظ مى كنند.ج - ظاهرا پاسخ سلام به نحو اول و دوم , واجب است , اما جواب دادن به نحواخير كه غلط است , غير جايز و مبطل نماز است .18/1/74 س 350 - آيا مى توان براى تقرب به خدا و دفع شيطان , نماز را با سوز و همراه با گريه خواند؟
اگر گـاهـى اوقـات بـراى جلب توجه و عمدا نماز ظهر و عصر مقدارى بلند, ونمازهايى كه بايد بلند خوانده شود, آهسته خوانده شود, حكم چيست ؟
ج - بايد مانند ديگران نماز خواند, و تخلف عمدى در نمازهايى كه بلند ياآهسته خواندن آنها واجب اسـت , مـوجـب بـطـلان اسـت , و حالت خوف و خشوع كه موجب محو صورت نماز نباشد, مانعى ندارد.25/7/74 س 351 - آيـا مـادر در حـيـن نـماز مى تواند طفل شيرخوارش را در بغل بگيرد؟
و نيز سوارشدن بچه ها بر پشت نمازگزار با آنكه رعايت طهارت و نجاست را نمى كنند, چه صورت دارد؟
ج - اشـكـالـى ندارد, مى تواند او را بغل كند تا آرام شود, لكن بايد از حالت نمازگزار خارج نشود و سوار شدن آنها بر پشت نمازگزار, هر چند در طهارت وعدم طهارت آنها شك دارد, نماز را باطل نمى كند.14/6/74 س 352 - اشـاره كـردن بـه بـچـه در نماز و نيز نوازش كردن او آيا مبطل است ؟
همچنين آيا بلند كردن صدا هنگام قرائت تا ديگرى متوجه مطلبى شود, اشكال دارد؟
ج - اشـاره كـردن بـه بچه و نوازش او, مبطل نيست , مگر آنكه آن قدر زياد باشد,و به نحوى انجام گـيرد كه محوكننده صورت نماز باشد, بلند كردن صدا هم مانعى ندارد, مگر در جايى كه قرائت آهسته حمد و سوره , واجب باشد.19/12/75
س 353 - فـردى كـثـيرالشك براى نگه داشتن شماره ركعات نماز آن را ضمن نمازمى نويسد, يا تسبيحى را در جا نماز جا به جا مى كند, آيا اين كار اشكالى دارد؟
ج - اشكالى ندارد.6/12/71
س 354 - سـربـازانـى كه از اول اذان صبح تا طلوع آفتاب , در پست نگهبانى اند, و معمولابه دليل نـدانستن مساءله , نمازهايشان را قضا مى كنند, چگونه بايد نماز بخوانند؟
آيا باپوتين مى توانند نماز بخوانند؟
ج - نماز خواندن با پوتين در صورتى كه بيرون آوردن آن , امكان نداشته باشد,مانعى ندارد.8/2/75 س 355 - آيا صداى ترانه اى كه به گوش مى رسد, موجب بطلان نماز مى شود؟
ج - موجب بطلان نماز نمى شود.16/12/75
س 356 - اگـر كـسـى عـمدا يا سهوا مشروبات الكلى مصرف , و بعد توبه كند, و دهان خودرا آب بكشد, آيا واقعا چهل روز اعمال دينى , از جمله نماز او, باطل است يا خير؟
ج - نـمـاز, بـاطـل نـيـسـت , لـكـن بـايد از خداوند درخواست كند تا عملش مقبول درگاه حق شود.25/7/74
شكيات
س 357 - اگر شخصى بعد از سر برداشتن از سجده , شك كند كه سجده اول است يا سجده دوم , اما يكى از دو طرف را بيشتر احتمال دهد, حكمش چيست ؟ج - بايد بنا را بر اقل بگذارد.2/3/68
س 358 - چـنـانـچـه بـعد از سر برداشتن از سجده اول يا دوم , شك كنيم كه موهاى سر ويا چيز ديگرى , مانع رسيدن پيشانى به مهر بوده است يا نه , چه بايد كرد؟
ج - نبايد به شك خود اعتنا كرد.8/4/75
س 359 - اگـر كـسـى در تـشـهد, شك كند كه سجده دوم را به جاى آورده است يا نه ,تكليفش چيست ؟
ج - بـه شـك خـود اعـتنا نكند, چون شك بعد از محل است , و اعتبارندارد.18/11/68س 360 - آيا كـسـى كـه در همه افعال و اعمال خود كثير الشك شده , مى تواند به ظن عمل كند؟
آيا ظن براى افرادى از اين قبيل , حجت است ؟
ج - در اين گونه موارد, ظن , حجت نيست , و نمى توان به آن عمل كرد.27/9/68
س 361 - بـنده در اكثر نمازها, به دليل پرت شدن حواس , بين ركعات يك , دو و سه , ياچهار شك مى كنم , آيا كثير الشك هستم ؟
ج - به شك خود اعتنا نكنيد, و بنا را بر دلخواه و نفع خودبگذاريد.22/12/69
س 362 - كـسـى كـه در مسائل عبادى و غير عبادى مبتلا به شكهاى مختلف است (حتى گاهى برايش شكى پيش مى آيد كه سابقه نداشته است ), وظيفه اش چيست ؟
ج - نبايد به شك خود اعتنا كند.6/4/74
س 363 - بين سه و چهار زياد شك مى كنم , يعنى كثيرالشك هستم , و گاه به وظيفه كثيرالشك عمل مى كنم , شيطان مرا وسوسه مى كند, و احتمال سه ركعت را بيشترمى دهم , و ناراحتم كه يك ركـعـت كم خوانده باشم , و گاه برعكس عمل مى كنم ولى باز هم وسوسه مى شوم , آيا مى توانم به وظـيـفـه كثيرالشك عمل كنم , و بنا را بر چهار بگذارم , ونماز را تمام كنم , و بعد يك ركعت نماز احتياط هم به جا آورم ؟
ج - چـون شك شما به خاطر كثرت , از حكم شك خارج است , لذا بنا را بر همان طرفى بگذاريد كه نـمـاز با آن صحيح است , و جبران نمى خواهد, يعنى در فرض سؤال , بنا را بر چهار بگذاريد, و لازم نيست نماز احتياط هم بخوانيد.
نماز احتياط و سجده سهو
س 364 - در شـكـيات نماز كه بعد از نماز, بلافاصله و بدون برگرداندن صورت از قبله بايد نماز احتياط خواند, به اشتباه روى از قبله برگردانده , سپس نماز احتياط مى خوانده ام ,آيا نمازهايى كه خوانده ام , قضا دارد يا خير؟ج - اگـر رو گـردانـدان , مـخـتـصـر بـوده , و انحراف به سمت يمين و يسار رخ نداده است , قضا ندارد.7/9/74
س 365 - اگـر انـسـان فـراموش كند, و سجده سهو را انجام ندهد, نقل شده است كه هروقت به يادش آمد, بايد آن را انجام دهد, آيا منظور, اين است كه در هر حالتى كه بود (مثلابى وضو يا بدون چادر و يا بدون سجده گاه صحيح ), مى تواند آن را به جا آورد؟ سجده سهوچند تاست ؟
ج - شـرايـط نـمـاز و سجده در سجده سهو, معتبر نيست , لذا مى تواند - ولوبدون وضو هم - آن را انجام دهد, اما احتياط در مراعات است , و نيز سجده سهو, در همه جا, دو سجده است .16/11/68 س 366 - آيا ذكر سجده سهو واجب است ؟
ج - احوط مستحبى در سجده سهو, ذكر مخصوص است .29/11/68 س 367 - آيا بعد از تشهد سجده سهو, هر سه سلام را بايد گفت , يا فقط سلام آخررا؟
ج - سلام آخر, كافى است .5/10/75
س 368 - در نـماز, هنگامى كه بايد سلام بدهد, از روى فراموشى , نه از روى شك درركعات , بلند شود, نماز چه حكمى دارد؟
ج - نـشستن به جاى ايستادن و بالعكس , اگر از روى فراموشى باشد, مضر به نماز نيست , لذا نماز درست است , لكن احتياط در هر نشستن و ايستادن بى جا, به جا آوردن سجده سهو است .27/10/70
س 369 - اگـر كسى پس از سلام نماز سه بار تكبير گفته , سپس نماز احتياط يا سجده سهو را به جا آورد, آيا نمازش اشكال دارد؟ اگر چنين است تكليف نمازهاى قبلى چيست ؟
ج - نـسبت به گذشته كه ملتفت نبوده است , مانعى نيست , ولى براى بعد نسبت به نماز احتياط, واجب است كه چيزى - ولو سه مرتبه اللّه اكبر - فاصله نشود.5/5/75
احكام نمازهاى مستحبى
س 370 - آيـا تمام نمازهاى مستحب - حتى نماز شب - را مى توان در حال حركت خواند؟ كيفيت ركوع و سجده در اين گونه نمازها چگونه است ؟ج - جـايـز اسـت هـمه نمازهاى مستحبى (مثل نماز شب ) را در حال حركت وركوع و سجده را با اشاره انجام دهد.5/5/75
س 371 - نـمـازهـاى مـستحبى كه اسما به آنها نافله گفته نمى شود (مثل غفيله , نماز اول ماه و نمازهاى ديگر), چنانچه در وقت خوانده نشود, مى شود بعدا آنها را قضا كرد؟
ج - نـمـازهـاى مـسـتحب كه مقيد به وقت است (مثل نماز اول ماه , نماز غفيله ومانند آنها) قضا نـدارد, چـون آنچه بعدا به جا آورده مى شود, به خاطر نداشتن قيد, قضا محسوب نمى شود, و بين امـر مـقـيـد و غير مقيد, تضاد و تباين وجوددارد, آرى , در نوافلى كه وقت , ظرف آنهاست (مانند نوافل يوميه ), قضاى آنهاصحيح و مشروع است .11/12/75
س 372 - در نـافـلـه بـعـد از حمد اگر بخواهد سوره اى بخواند, آيا بايد يك سوره كامل بخواند يا بخشى از آن را هم مى شود خواند؟
ج - قـرائت بـعضى از سوره در نوافل و نمازهاى مستحب , كافى است , مگر آنكه نحوه خاصى در آن نـماز معتبر باشد, مانند نماز اول ماه كه در ركعت اول 30قل هواللّه و در ركعت دوم 30 سوره قدر وارد شده است .5/10/75
س 373 - در روز جـمـعـه , نـافله ظهر و عصر 20 ركعت است , طريقه خواندن آن 4 ركعت چگونه است ؟ يعنى آن 4 ركعت را با نافله ظهر بايد خواند يا نافله عصر؟
آيا مى توان تقسيم بين نافله ظهر و عصر كرد؟
ج - دو ركعت از آن به نوافل ظهر اضافه مى شود, و دو ركعت به نوافل نماز عصر,ترتيب ديگرى نيز دارد كه با مراجعه به كتب مفصله فقهيه معلوم مى شود.30/2/74
س 374 - در قـنـوت نـماز وتر, آيا همه آنچه را كه وارد شده بايد خواند يا تا هر جايى كه بخوانيم , كفايت مى كند, ولو در حد يك صلوات باشد؟ آيا قنوت اصلا لازم است ؟
ج - خـواندن تمام آنچه كه در باب قنوت نماز وتر وارد شده , موجب تقرب وفضيلت بيشتر است , و سزاوار نيست كسى كه نماز شب مى خواند, قنوت نمازوتر را ترك كند, چون قنوت , مستحب مؤكد است , اما قنوت , شرط صحت نمازشب نيست .2/3/68
مسائل متفرقه
س 375 - با توجه به اينكه 2 ركعت نماز نشسته نافله عشا (نماز وتيره ), بدل از يك ركعت ايستاده است , آيا مى شود اين نماز را به صورت يك ركعت ايستاده خواند يا نه ؟ج - احوط, نشسته خواندن است , و ايستاده خواندن افضل است , و مطلقا چه نشسته و چه ايستاده , بايد دو ركعت بخواند.7/8/74 س 376 - آيا نوافل را بايد به جهر خواند يا به اخفات ؟
ج - بـه هـر نـحـو در مـسـتـحـبـات بـخـوانـيد, كافى است , لكن براى زن , بهتر, آهسته خواندن است .16/11/68 س 377 - آيا زن مى تواند بدون اجازه شوهر روزه و نماز خود را به جا آورد؟
ج - دربـاره نـمـاز و روزه واجـب , اجـازه شـوهـر, لازم نـيـسـت , لاطـاعـة لـمخلوق في معصية الخالق .19/12/75
س 378 - فـردى مدت مديدى عملى را در نماز, به خيال اينكه ايرادى ندارد, انجام مى داده است , ولى حالا متوجه اشكال آن شده است , وضعيت نمازهاى او چگونه است ؟
ج - بـايد برحسب فتاواى مرجع تقليد آن زمان در رابطه با مساءله جهل واشكال , كه فكر مى كنيد, عمل كنيد.س 379 - اگر شخصى نماز واجب خود را بخواند, و بعد از نماز فكر كند كه نماز را بهترادا كند, و قبل از آنكه وقت همان نماز بگذرد, نماز يا نمازها را دوباره به جا آورد, با توجه به اينكه به جا آوردن واجب روى واجب است , آيا اين كارش صحيح است يا خير؟
ج - اگر به صورت وسواس باشد, جايز نيست .20/4/75 س 380 - آيـا دسـت دادن بـعـد از نماز, مستحب شرعى است ؟
و اگر احتمال بدعت بدهيم , بهتر نيست در آينده ترك شود؟
ج - چون مصافحه همه جا ولو با فصل كوتاه هم , مستحب است , نبايدجلوگيرى كرد.س 381 - آيا هميشه كراهت در عبادت , به معناى اقل ثوابا است يا معناى ديگرى هم دارد؟
ج - اگـر عـبادت داراى بدل است (مثلا صلاة في الحمام ), در اين گونه موارد, به معناى اقل ثوابا اسـت , امـا اگـر بدون بدل است (مانند روزه روز عاشورا يا قرائت قرآن در حال حيض ), به معناى رجـحـان تـرك است , و اينكه عنوان ارجحى مانند عدم تشبه به بنى اميه , بر ترك آن مثلا منطبق است , و به جا نياوردن بهتر از انجام آن است .س 382 - بستن چشمها در نماز, اگر به اين نيت باشد كه حواسش بيشتر متوجه نمازباشد, اشكال دارد يا خير؟
ج - نماز, صحيح است .8/2/75
