فضليت مسجد كوفه - عتبات عالیات عراق نسخه متنی

فضليت مسجد كوفه

براى مسجد كوفه فضيلت هاى فراوانى نقل شده است:

از امام باقر(عليه السلام) روايت است: «اگر مردم مى دانستند در مسجد كوفه چيست، هر آينه زاد و توشه سفر از مكان دور برمى داشتند. به درستى كه نماز واجب در آن برابر بايك حج و نماز نافله برابر با يك عمره است».

هم چنين امام صادق(عليه السلام) فرموده اند: «هيچ بنده صالح و پيامبرى نيست مگر آن كه در مسجد كوفه نماز نگزارده باشد... قبله اين مسجد باغى از باغ هاى بهشت است، نمازخواندن در آن برابر با هزار نماز و نافله در آن برابر با پانصد نماز، نشستن در آن بدون تلاوت قرآن و ذكر نيز عبادت است».

از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) نقل شده است: «مسجد كوفه مسجد پربركتى است كه خداوند آن را براى اهلش برگزيده است».

از امام صادق(عليه السلام) نقل است: «نماز در چهار مكان مى تواند تمام خوانده شود: 1 ـ مسجد الحرام 2 ـ مسجد النبى(صلى الله عليه وآله) 3 ـ حرم امام حسين(عليه السلام) 4 ـ مسجد كوفه».

نيز از ايشان نقل شده است: «در روز قيامت از اين مسجد هفتاد هزار نفر بدون حساب به بهشت مى روند».

2 ـ ساير مسجدهاى مشهور كوفه

شهر كوفه چند مسجد دارد كه هر يك اهميت خاصى دارند. در اين جا مهم ترين مسجدهاى اين شهر به اختصار توصيف مى شود.

1 ـ 2 مسجد سهله

يكى از مسجدهاى مهم و با فضيلت كوفه مسجد سهله يا سهيل است. اين مسجد منزل گاه و عبادت گاه بسيارى از پيامبران از جمله حضرت ابراهيم(عليه السلام)، ادريس(عليه السلام)،خضر(عليه السلام)، و جايگاه برخى از امامان شيعه از جمله مقام امام صادق (عليه السلام)، امام سجاد(عليه السلام)بوده است و براساس روايت امام صادق(عليه السلام)، حضرت مهدى(عج) پس از ظهور در آن جا ساكن خواهد شد».⁽²³⁶⁾ (/24)

از امام حسين(عليه السلام) نقل شده است: «مسجد سهيل خانه ابراهيم(عليه السلام) بوده كه از آنبه سوى عمالقه رفته است و آن جا خانه ادريس، صخره خضراء است و در آن مسجد در صور دميده مى شود و از اطراف آن هفتاد هزار نفر بدون حساب به بهشت مى روند».

پريشانى به آن مسجد نمى رود مگر آن كه خداوند براى او گشايشى فراهم آورد.⁽²⁴⁰⁾ هم چنين از امام باقر(عليه السلام) نقل شده است: هيچ پيامبرى را خداوند برنيانگيخت مگر آن كه در آن مسجد نماز گزارده است، در آن جا عدل الهى آشكار مى شود و منازل و جايگاه هاى پيامبران، اوصياء و صالحين است».

از امام صادق(عليه السلام) نقل شده است كه: «هيچ گرفتارى نيست مگر آن كه دو ركعت نماز در اين مسجد گزارد و خداوند گرفتارى او را برطرف خواهد كرد».

مسجد سهله را قبيله بنى ظفر ساخته اند. آن ها طايفه اى از انصار بودند و امام على(عليه السلام)مسجد بنى ظفر را همانند مسجد كوفه دانسته است.⁽²⁴³⁾ (/24)

2 ـ 2 ـ مسجد حنانه

اين مسجد در بين راه نجف و كوفه، سمت شمال آن، واقع است. به هنگامحمل سرهاى مبارك شهيدان كربلا به كوفه، سر مقدس ابا عبدالله را بر زميناين مسجد گذاشتند. گفته اند در اين هنگام صدايى شبيه به ناله بچه شترى (حنانه) كه مادرش را گم كرده باشد بلند شد. برخى نيز گويند قبل از آن كه امام على(عليه السلام) را دفن كنند چند لحظه جنازه شريف را دراين محل برزمين گذاشتند و از زمين ناله و شيونى برخاست. از اين رو بعدها در آن مكان مسجدى ساختند كه آن را حنانه ناميدند.والله اعلم بالصواب. برخى نيز گفته اند اين نام برگرفته از «حنا»، دير قديمى مسيحيان،بوده است.

مسجد حنانه ضريح كوچكى دارد و در نزديكى مسجد فوق، مقبره «الثويه» واقع است كه بسيارى از ياران و صحابه امام على(عليه السلام) در آن جا دفن شده اند.⁽²⁴⁶⁾ امام صادق هم در اين مكان گزارده اند. (-4/24)

3 ـ 2 ـ مسجد صعصة بن صوحان

در صد مترى مسجد سهله، مسجدى است كه در آن يكى از صحابه رسول خدا(صلى الله عليه وآله)و يار باوفاى امام على(عليه السلام) و امام حسين(عليه السلام)، صعصعة بن صوحان، خاك شده است. اودر جنگ هاى جمل و صفين در كنار امام على(عليه السلام) حضور داشت و در دوران معاويهوادار شد روى منبر رود و على(عليه السلام) را دشنام دهد اما او على(عليه السلام) را به نيكى يادكرد و برمعاويه لعنت فرستاد و معاويه نيز او را به بحرين تبعيد كرد تا در آن جا وفات يافت.⁽²⁴⁷⁾ بناى مسجد صعصعه در 1387 ق بازسازى شده و 160 متر مربع مساحت دارد. (/24)

4 ـ 2 ـ مسجد زيد بن صوحان

زيد، برادر صعصعه، از صحابه رسول خدا(صلى الله عليه وآله) و امام على(عليه السلام) بود. او در جنگ نهاوند حضور يافت و ابتدا يكى از دستانش را قطع كردند. او با همان حال به جنگ ادامه داد تا در ركاب مقتدايش به شهادت رسيد. مسجدى در جنوب مسجد سهله به نام اين صحابه بزرگوار وجود دارد كه خود آن را بنا كرده است. بناى اصلى آن تخريب شده و در 1395ق بناى جديدى به جاى آن ساخته اند. اين مسجد 165 متر مربع مساحت دارد.

5 ـ 2 ـ مسجد حمراء

گويند اين مسجد محل دفن حضرت يونس است و برخى هم گفته اند: «اين جا محلى است كه ماهى، يونس را از شكم خود بيرون انداخت».⁽²⁴⁹⁾ در اين خصوص از امام على (عليه السلام) روايتى نقل است كه فرموده اند: «مسجد حمراء در جاى بستانى است كه قبر برادرم يونس بن متى در آن جا است».⁽²⁵⁰⁾ امير المؤمنين(عليه السلام) در اين مكان نمازگزارده اند.

6 ـ 2 ـ مسجد جُعفى:

اين مسجد، بر حسب روايتى، شاهد عبادت و نماز امام على(عليه السلام) بوده است.⁽²⁵¹⁾ منظور از جعفى قبيله جعفى است كه جابر بن يزيد جعفى، از راويان و اصحاب امام باقر، از ميان آن قبيله برخاسته است.

7 ـ 2 ـ مسجد بنى كاهل:

به مسجد امير المؤمنين نيز معروف است و امام على(عليه السلام) و امام صادق(عليه السلام) در اين مسجد نماز گزارده اند.⁽²⁵²⁾ امروزه از آن جز پايه و بخشى از مأذنه چيزى باقى نمانده است. بنى كاهل بن اسد بن خزيمه تيره اى از بنى اسد هستند.

در كوفه مسجدهاى ملعونه اى هم بود كه امروز اثرى از آن ها نيست از جمله مسجد ثقيف، متعلق به مغيرة بن شعبه از ياران معاويه و راويان حديث هاى جعلى; مسجد اشعث، متعلق به اشعث بن قيس كندى، از ياران سياسى و فرصت طلب امام على(عليه السلام)، كه پنهانى با معاويه ارتباط داشت. وى كارنامه مطلوبى از خود در حمايت از امام على(عليه السلام)برجا نگذاشت; مسجد شبث بن ربعى كه از ياران عبيد الله بن زياد و جزو خوارج بود و در حادثه كربلا نيز حضور داشت.

3 ـ خانه امام على(عليه السلام)

امام على(عليه السلام) هنگام ورود به كوفه و انتخاب آن شهر به عنوان پايتخت، برخلاف حاكمان و خليفه هاى پيشين، به دار الخلافه و دار الاماره نرفت بلكه در منزل اُمّ هانى سكونت گزيد. اين خانه امروزه هم چنان پابرجاست و از زندگى ساده و بى آلايش يك خليفه، كه امپراطورى عظيمى را به دست با كفايت خويش اداره مى كرد، خبر مى دهد. از خانه تا مسجد بيست متر فاصله است و داخل آن از معمارى بسيار ساده اى برخوردار است.

چندين اتاق در داخل آن براى هريك از فرزندان امام على(عليه السلام); حسنين، زينب، ام كلثوم و نيز همسر امام، ام البنين، ساخته شده است. محل غسل آن حضرت، محل جلوس امام حسن و امام حسين و چاه آب داخل منزل، را امروزه زائران و شيعيان آن امام همام زيارت مى كنند. (/24)

4 ـ دار الاماره

به هنگام ايجاد شهر كوفه، علاوه برمسجد، قصرى براى حاكم شهر ساختند. سعد بن ابى وقاص، نخستين حاكم كوفه، در 17 ق، قصرى در كنار مسجد احداث كرد كه قطر برج هاى آن 5/3 متر بود. از آن پس حاكمان كوفه در اين قصر ساكن شدند، به جز امام على(عليه السلام) كه در قصر و دار الاماره حضور نيافت و در مسجد و منزل خويش به اداره سرزمين هاى خلافت اسلامى پرداخت. امروزه پايه هاى مخروبه دار الاماره در نزديكى خانه امام على(عليه السلام) ديده مى شود. بناى دار الاماره به صورت مربع با ضلع هاى 110 ?110 متر و شاهد ماجراهاى فراوان و پند پذير بوده است. (/24)

5 ـ مرقد زيد بن على(عليه السلام)

زيد بن على بن الحسين(عليه السلام) فرزند چهارمين امام شيعه(عليه السلام) است كه در دوران هشام به سال 121 ق قيام كرد و در محله كناسه كوفه بردار كشيده شد و يوسف بن عمرو ثقفى، حاكم كوفه، جنازه او را سوزاند و خاكسترش را به باد داد. براى زيد در همان محلى كه جنازه اش را آتش زدند در 15 كيلومترى شمال شهر كوفه آرامگاهى ساخته شد و برفراز آن گنبدى احداث گرديد.

شايان ذكر است در كوفه از نسل امام سجاد(عليه السلام) و امام حسن(عليه السلام) و امام كاظم فرزندان زيادى خاك شده و هر يك آرامگاهى دارند كه بيان آن موجب طولانى شدن سخن است.