ولایت فقیه نسخه متنی

‌صفحه‌ى 93

محمدِ بْن حَسن بِاسْنادِهِ عن محمد بْنِ على بْنِ محبوب، عن احمد بْنِ محمد، عن حسين بْنِ سعيد، عن أبي الجَهْم، عن أبي خديجة، قال: بعثني أبو عبد اللَّه (عليه السلام) إلى أحد أَصحابنا فقالَ: قلْ لَهُمْ: إيّاكُمْ إذا وَقَعَتْ بَيْنَكُمُ الْخُصُومَةُ أَوْ تَدَارَى في شَي‏ء مِنَ الْأَخْذِ وَ الْعَطاء أَنْ تَحاكَموُا إلى أحَدٍ مِنْ هؤُلاء الفُسّاقِ. اجْعَلوُا بَيْنَكُمْ رَجُلًا قَدْ عَرَفَ حَلالَنا وَ حَرامَنا فَإنّى قَدْ جَعَلْتُهُ عَلَيْكُمْ قاضِياً. وَ إيّاكُمْ أنْ يُخاصِمَ بَعْضُكمُ بَعْضاً إلَى السُلْطانِ الْجائِرِ. ابو خديجه (يكى از اصحاب مورد اعتماد امام صادق (عليه السلام)) مى‏گويد كه حضرت صادق (عليه السلام) به من ماموريت دادند كه به دوستانمان (يعنى شيعه) از طرف ايشان چنين پيغام بدهم: مبادا وقتى بين شما خصومت و نزاعى اتفاق مى‏افتد يا در مورد دريافت و پرداخت اختلافى پيش مى‏آيد براى محاكمه و رسيدگى به يكى از اين جماعت زشت كار مراجعه كنيد. مردى را كه حلال و حرام ما را مى‏شناسد بين خودتان حاكم و داور سازيد، زيرا من او را بر شما قاضى قرار داده ام. و مبادا كه بعضى از شما عليه بعضى ديگرتان به قدرت حاكمه جائر شكايت ببرد.

منظور از. تدارى فى شي‏ء. كه در روايت آمده همان اختلاف حقوقى است. يعنى در اختلاف حقوقى و منازعات و دعاوى به اين. فساق. رجوع نكنيد. از اين كه دنبال آن مى‏فرمايد:. من براى شما قاضى قرار دادم. معلوم مى‏شود كه مقصود از. فساق و جماعت زشت كار، قضاتى بوده‏اند كه از طرف امراى وقت و قدرتهاى حاكمه ناروا منصب قضاوت را اشغال كرده‏اند در ذيل حديث مى‏فرمايد:. وَ إيّاكم أن يخاصم بعضكم بعضاً إلى السلطان الْجائر.، در مخاصمات نيز به سلطان جائر، يعنى قدرت حاكمه جائر و ناروا رجوع نكنيد، يعنى در امورى كه مربوط به قدرتهاى اجرائى است به آنها مراجعه ننماييد. گر چه. سلطان جائر. قدرت حاكمه جائر و ناروا به طور كلى است و همه حكومت كنندگان غير اسلامى و هر سه دسته قضات و قانون‏گذاران و مجريان را شامل مى‏شود ولى با توجه به اين كه قبلا از مراجعه به قضات جائر نهى شده معلوم مى‏شود كه اين نهى تكيه بر روى دسته ديگر يعنى مجريان است. جمله اخير طبعا تكرار مطلب سابق يعنى. نهى از رجوع به فساق. نيست، زيرا اول از مراجعه به قاضى فاسق در امور مربوط به او كه عبارت از بازجوئى، اقامه بينه و امثال آن مى‏باشد نهى كردند و قاضى تعيين نموده وظيفه پيروان‏