سيماى سوره ى توبه
اين سوره كه نهمين سوره ى قرآن كريم است، يكصد و بيست و نه آيه دارد و در سال نهم هجرى نازل شده است. «1» قسمت هايى از آن قبل از جنگ تبوك، بخشى در حال جنگ و قسمت ديگر، بعد از آن نازل شده است. مشهورترين نام هاى اين سوره در روايات، «توبه» و «برائت» است. «توبه»، از آن جهت كه در اين سوره، بارها از توبه ى انسان و بازگشت لطف الهى سخن به ميان آمده است، و «برائت»، بدان جهت كه اين سوره با اعلام برائت از مشركان آغاز شده است. برخى مفسّران به خاطر ارتباط مطالب اين سوره با سوره ى «انفال»، اين سوره را دنباله ى آن دانسته و گفته اند: به همين دليل نيازى به «بسم الله الرحمن الرحيم» نداشته است، ولى به عقيده ى ما كه از اهل بيت پيامبر صلّى الله عليه وآله گرفته ايم، اين سوره، مستقلّ است و نداشتن «بسم الله» به خاطر لحن قهرآميز آن نسبت به مشركين است، زيرا كلمه ى «بسم الله»، نشان رحمت و امان است و اين سوره با اعلام تنفّر از مشركانِ پيمان شكن آغاز شده است. چنان كه حضرت على عليه السلام مى فرمايد: «بسم الله» براى امان دادن و برائت براى رفع امان است. «2» در اهميّت اين سوره همين بس كه رسول خدا صلّى الله عليه وآله فرمود: سوره هاى برائت و توحيد، همراه با هفتاد هزار صف از فرشتگان نازل شد.(1). تفسير نور الثقلين. (2). تفسير مجمع البيان.